لاینینگ مخازن و لوله چیست؟

پوشش و لاینینگ لوله و مخزن چیست؟

پوشش و لاینینگ مخزن ماده ای است که برای ایجاد یک لایه قوی و ضخیم و متعاقبا برای جلوگیری از آلودگی های شیمیایی، خوردگی و نشت استفاده می شود. این آسترها از مواد مختلفی درست می شوند.

از مزایای اقتصادی مستقیم استفاده از پوشش و لاینینگ می توان به هزینه های عملیاتی و تعمیرات کمتر و عمر طولانی طراحی مخزن ذخیره سازی اشاره کرد که همگی منجر به افزایش سود می شوند.

چرا پوشش یا لاینینگ برای یک مخزن مهم است؟

از زمان های گذشته تا به امروز یک چیز در صنعت مشخص است که خوردگی دشمن اصلی مخزن ذخیره سازی است و طول عمر آن را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
در میان رزین لاینینگ ها، برخی از آنها می توانند حتی در برابر مواد شیمیایی با اثر تهاجمی بالا و حتی حلال هایی مانند اتانول، متانول یا استون مقاومت کنند.
بستگی به ویژگی ها، می توان روش های مختلف کاربردی (پاشش، نورد، کشیدن، پاشیدن) را در نظر گرفت. جزئیات را می توان در برگه اطلاعات فنی محصول یا TDS محصول یافت.
سیستم آستر، ترکیبی از محصولات پوشش دهنده با خواص مختلف است.

خوردگی چیست؟

خوردگی یک پدیده طبیعی است که بر اساس قوانین شیمی، متالوژی و الکتریسیته است. در شکل پایه خود، خوردگی را می توان به عنوان تخریب تدریجی مواد در اثر واکنش شیمیایی با محیط آنها توصیف کرد.
خوردگی خواص مفید مواد را از جمله استحکام مواد، شکل ظاهری و نفوذپذیری آن در برابر مایعات و گازها کاهش می دهد.
مخازن ذخیره سازی و سیستم های لوله کشی شرایط عالی را برای تشکیل خوردگی فراهم می کنند. و همچنین عواملی مانند خوردگی جوی، آب و مواد مغذی ، محیط را آماده برای حمایت از رشد میکروبی فراهم می کند.

چگونه خوردگی را مهار کنیم؟

پوشش یا لاینینگ، خوردگی را متوقف می کند. با استفاده مناسب از پوشش های محافظ، خوردگی داخلی را می توان به طور موثر مدیریت و کنترل کرد.
این پوشش ها مانعی بین محصول ذخیره شده و مخزن فولادی تشکیل می دهند و فرآیندی را که باعث خوردگی می شود قطع می کنند. لاینینگ ها جریان الکترون ها را قطع و فرآیند خوردگی را قبل از شروع متوقف می سازند.

چگونه یک سطح آماده برای اعمال پوشش محافظ می شود؟

استفاده صحیح از پوشش ها و لاینینگ مخازن مانند لاینینگ FRP، انواع پوشش گلس فیک و یا سرامیک لاینینگ برای جلوگیری از ناپیوستگی (شکستگی یا شکاف در پوشش ها)، ضروری است. این ناپیوستگی ها اغلب نتیجه آماده سازی و اعمال پوشش ضعیف و نامناسب سطح است. برای آشنایی بیشتر با انواع سرامیک لاینینگ ها مطالعه مبحث ” سرامیک لاینینگ ” را پیشنهاد می کنیم.
آماده سازی سطح فولادی به طور صحیح در کنار اعمال صحیح سیستم پوششی می تواند به کاهش تعداد ناپیوستگی ها کمک کند و در عین حال عمر پوشش ها را افزایش دهد.

در اینجا متداول ترین پوشش های مخازن یا لاینینگ مخازن را با توجه به بازار و ویژگی های آنها معرفی کرده ایم:

پوشش و لاینینگ پایه اپوکسی

پوشش های مخازن اپوکسی از مواد اپوکسی ساخته شده اند که می توانند در برابر مواد شیمیایی مقاوم باشند. این آسترها می توانند در محیط هایی با دماهای بالا کارایی داشته باشند. همینطور در برابر رطوبت مقاوم است و بدون حلال است. این ویژگی ها این آسترهای اپوکسی را به یک گزینه مناسب برای استفاده در مخازن آب تبدیل می کند.

پوشش و لاینینگ پلی اورتان

پوشش مخازن پلی اورتان انعطاف پذیری خوبی نسبت به دیگر پوشش ها دارند و گفته می شود که برای سازهای بتنی بسیار ایده آل هستند.

پوشش و لاینینگ مخزن وینیل استر

پوشش های مخازن وینیل استر بر پایه رزین وینیل استر و برخی از آنها بالاترین مقاومت را در برابر نفوذ مواد شیمیایی دارند و این امر باعث شده است که در اکثر صنایع شیمیایی کاربرد زیادی پیدا کرده است. برای آشنایی بیشتر پیشنهاد می کنیم مقاله “رزین وینیل استر، بهترین پوشش محافظ مخازن بتنی و فولادی در برابر خوردگی” را مطالعه کنید.

پوشش و لاینینگ مخازن پلی اوره

مواد پلی اوره در صنعت پوشش مخازن نادر است. این پوشش تجاری جدید به شکل ژل مانند و با استفاده از تجهیزات اسپری تخصصی اعمال می شود. پلی اوره انعطاف پذیری و استحکام کاملی را به عنوان پوشش مخزن فراهم می کند. همچنین دارای خاصیت کشیدگی تا 900 درصد است. پوشش های مخازن پلی اوره مقاوم در برابر سایش و بدون حلال هستند.

پوشش و لاینینگ سیمانی

دو نوع متداول آستر سیمانی وجود دارد که شامل پوشش های سیمانی اصلاح شده اپوکسی و پلیمری می شود. این مواد در پوشش مخازن بتنی مورد استفاده در تصفیه آب و به طور ایمن حاوی مواد شیمیایی کاربرد رایج دارند. این پوشش ها برای ضد آب کردن سازه های نگهدارنده یا جمع آوری زیر آب، ایده آل هستند.

پوشش و لاینینگ مخزن روی (ZINC)

پوشش مخازن ساخته شده از روی دارای ماده سیلیکات روی بوده و ضد خوردگی است. افزودنی ها و چسباننده های آن می توانند به عنوان یک ماده ضد آب موثر عمل کنند. این ماده درای سطح گرد و غبار روی با درصد بالایی است.
این پوشش ها غیر متخلخل هستند ولی ممکن است حاوی مواد شیمیایی باشند. پوشش روی موثر است زیرا مویرگ ها و منافذ را پر می کند. این نوع لاینینگ همچنین می توانند در برابر حلال های قوی مقاومت کنند و می توانند برای مخازن حلال استفاده شوند. اما در برابر بازها و اسیدهای قوی مقاوم نیستند.

پوشش و لاینینگ فولادی ضد زنگ

پوشش های فولادی ضد زنگ از فولاد ضد زنگ جلا داده شده ساخته می شوند. مخازن با این نوع روکش باید به طور منظم با توجه با استاندارد آب تمیز شوند.

شما می توانید با اطمینان از خریدن نوع مناسب مواد پوشش مخزن، مواد شیمیایی را مهار کنید و از نشت مخازن جلوگیری کنید. لاینینگ مخزن متعددی وجود دارد که کارایی های متفاوتی در مقابل جلوگیری از نشت و آلودگی های شیمیایی دارد.

سازگاری مواد در پوشش یا لاینینگ مخازن و لوله ها چه اهمیتی دارد؟

سازگاری مواد کلید طول عمر سطح است. در سیستم های لوله کشی غالبا به علت استفاده از مواد ناسازگار، سطح دچار خرابی هایی میشود.
متاسفانه شناسایی یا پیشگیری از مشکلان ناسازگاری همیشه آسان نیست، زیرا اشتباهات ممکن است در چندین نقطه از عمر لوله کشی رخ دهد. به طور مثال :
– مهندسانی که سیستم را طراحی می کنند، می تواند محصول اشتباهی را مشخص کنند.
– پیمانکارانی که آن را می سازند می توانند مواد اشتباه را جایگزین کنند.
– لوله کش هایی که تعمیرات را انجام می دهند ممکن است مواد اشتباهی را به کار ببرند.
– تولیدکنندگان ممکن است مشخص نکنند چه چیزی با محصولات آنها سازگار است.

در اینجا به برخی از مسائل مربوط به تخریب لوله ها مبتنی بر مواد را بررسی می کنیم و به آنچه می توانید برای کمک به کاهش خطرات خرابی اشاره کنیم.

آیا انتخاب فلزات نامناسب تاثیری در خوردگی سطوح لوله و مخزن دارد؟

آگاهی و توقف ناسازگاری بین مواد بسیار مهم است. هنگامی که فلزات غیر مشابه مانند فولاد و مس در مخزن یا لوله شما کنار هم قرار می گیرند، در یک واکنش الکترونیکی و خوردگی گالوانیکی یکی از فلزات بیشتر دچار خوردگی می شود.
یکی از معروف ترین نمونه های خوردگی گالوانیکی در مجسمه آزادی رخ داد. پوشش آزبست که در ابتدا برای جدا کردن ستون های آهنی سازه از پوسته مسی آن وارد شده بود، متلاشی شد و نیاز به یک بازسازی به صورت عمده داشت.

 

علائم احتمالی ESC و یا سایر مشکلات ناسازگاری می تواند شامل موارد زیر باشد:

– ترک، فرورفتگی یا تغییر در ظاهر لوله ها (پوسته شدن، تغییر رنگ و غیره)
– لکه های آب یا زیر لوله های در لوله کشی یا روی دیوارها
– طعم فلزی یا تغییر رنگ (قهوه ای یا زرد) که از شیرها می آید
– کاهش ناگهانی فشار آب
– بوی فاضلاب ، که می تواند گازهای خروجی از دریچه ها و لوله های فاضلاب باشد.

به طور متوسط، اکثر سیستم های لوله کشی سالم حداقل 30 سال قبل از شروع خرابی دوام خواهند داشت. سیستم های تخلیه، ضایعات و هواکش شما می تواند چند دهه بیشتر دوام بیاورند. در صورت شک، می توانید از یک متخصص در این زمینه کمک بخواهید تا با استفاده از ارزیابی به شما اطلاعاتی در ارتباط با تعیین زمان و چگونگی اصلاح وضعیت داده شود.

سیستم پوشش و یا لاینینگ های مرکب

بر اساس موارد مندرج در این استاندارد، از یک پوشش و یا لاینینگ های مرکب جهت محافظت سطوح بتنی در برابر بارهای شیمیایی، مکانیکی و حرارتی استفاده می شود. پوشش‌ها می توانند از یک لایه محافظتی متشکل از کاشی و یا آجر ضد اسید و یک لایه آب بندی شامل ملات ها تشکیل شده باشند. با استفاده از این دو لایه می توان محافظت و پوشش مورد نیاز در هر لایه و در نهایت در کل سیستم را بدست آورد.

لایه آب بند

لایه آب بند در لاینینگ ها و پوشش های مرکب وظیفه آب بندی سطوح و نیز پل زدن بر روی ترک ها را ایفا می کند. در اکثر موارد لایه حفاظتی نهایی از لایه آب بند در برابر بارهای شیمیایی، مکانیکی و حرارتی محافظت می کند به همین دلیل در سیستم های پوششی مرکب مقاومت کل سیستم مورد بررسی قرار می گیرد.
انتخاب مواد لایه آب بند بستگی به زمان پیش بینی شده برای مقاومت سیستم لاینینگ ها و پوشش های مرکب و ترکیب مواد لایه‌ها با هم دارد که در این صورت است که پوشش مرکب بهترین مقاومت را خواهد داشت. به عنوان یک قانون کلی، سیستم های پوششی مرکب برای شرایط مورد انتظار و یا حتی برای شرایط خاص که بارهای قوی تری نسبت به شرایط مورد انتظار اعمال می شود، طراحی می گردد.

ویژگی های لایه آب بند

آب بند بودن لایه آب بند در لاینینگ ها و پوشش های مرکب در برابر نفوذ مایعات

به منظور جلوگیری از نفوذ مایعات خورنده به سطح زیر کار، لایه های آب بند می بایست بدون حفره و سوراخ و هر گونه ایراد باشند و در عین حال پیوستگی آن در کلیه سطوحی که نیاز به پوشش محافظتی دارد می بایست رعایت گردد.

نفوذ ناپذیر بودن لایه آب بند در لاینینگ ها و پوشش های مرکب در برابر بخار

لایه آب بند می‌بایست در برابر گازها به حد کافی نفوذ ناپذیر باشد تا سطح زیر کار در برابر حملات شیمیایی قرار نگیرد و در عین حال بر اثر ایجاد بار، چسبندگی این لایه با سطح زیر کار مختل نشود.

مقاومت شیمیایی لایه آب بند لاینینگ ها و پوشش های مرکب

لایه آب بند می‌بایست دارای مقاومت شیمیایی کافی در زمانی که به همراه لایه نهایی مورد استفاده قرار می گیرد، باشد. لایه آب بند لازم نیست که مقاومت شیمیایی لاینینگ ها و پوشش های مرکب برای مدت زمان طولانی در برابر مواد شیمیایی خورنده را داشته باشد چرا که با استفاده از لایه نهایی از اثرات مستقیم مواد خورنده بر روی لایه آب بند جلوگیری می شود. لایه حفاظتی مانند سدی در برابر تماس دائم مواد شیمیایی با لایه آب بند می باشد.

مقاومت لایه آب بند در برابر بارهای مکانیکی لاینینگ ها و پوشش های مرکب

لایه آب بند می بایست بدون این که صدمه ای به سطوح زیر کار برسد، بتواند در برابر تنش‌های مکانیکی شامل بارهای استاتیکی و دینامیکی مقاومت داشته باشد. در خصوص بارهای دینامیکی می بایست تنش های برشی و میزان تکرار آنها در نظر گرفته شود. تغییر شکل سطوح پایه کار که در طی انقباض، خزش و تنش ها به وجود می آید و در پی آن اختلاف انبساط حرارتی بین سطوح پایه کار و لایه نهایی و نیز ترک‌های موجود بر روی سطح بتن ظاهر می‌شود، می بایست در زمان انتخاب لایه آب بند برای لاینینگ ها و پوشش های مرکب در نظر گرفته شود.

پایداری حرارتی لایه آب بند در لاینینگ ها و پوشش های مرکب

لایه های آب بند می بایست از مقاومت حرارتی کافی برخوردار باشند. انتقال حرارت از لایه نهایی و خواص اتلاف حرارتی سطوح در زمان طراحی لاینینگ ها و پوشش های مرکب می بایست مد نظر قرار گیرد. معمولا رفتار حرارتی کل سیستم باید آنالیز گردد تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.

مقاومت دراز مدت لایه آب بند در لاینینگ ها و پوشش های مرکب

با این که لایه حفاظتی از لایه آب بند در برابر عوامل خارجی محافظت می نماید ولیکن لایه آب بند در سیستم لاینینگ ها و پوشش های مرکب تحت تاثیر اثراتی مقاومت خود را در دراز مدت از دست می دهد. به علاوه مقاومت در دراز مدت لایه آب بند می تواند تحت تاثیر حرارت کاهش یابد. باید مطمئن بود تا افزایش شکنندگی لایه آب بند که در دراز مدت به وجود می آید باعث عدم چسبندگی این لایه با سطح زیر کار و همچنین باعث کاهش قابلیت کنترل ترک‌ها نگردد.

ز) قابلیت تعمیر لایه آب بند برای لاینینگ ها و پوشش های مرکب

لایه آب بند می بایست قابلیت تعمیر و ترمیم داشته باشد.

ملات مورد استفاده در لاینینگ ها و پوشش های مرکب

انواع ملات به شرح ذیل جهت نصب و بندکشی استفاده می شود:
الف) ملات های سیمانی
ب) ملات های بر پایه آب شیشه (سیلیکات سدیم و پتاسیم)
ج) ملات های قیری (بیتومن)
د) ملات های رزینی بر پایه رزین های اپوکسی (EP)، فوران (FU)، فنل فرمالدهید یا فنلیک (PF)، پلی استر غیر اشباع (UP) و وینیل استر (VE)

کاربرد ملات های بر پایه آب شیشه و سیمانی در لاینینگ ها و پوشش های مرکب

ملات های آب شیشه و سیمانی به طور کامل در مقابل نفوذ مایعات آب بند نیستند. تحت فشار طولانی مدت و پس از زمان مشخصی، مایعات از آن ها عبور می کنند. به وسیله رسوب و یا نصب لایه های آب بندی و کاشی و آجر مناسب، استفاده از ملات های آب و شیشه و نیز ملات های سیمانی در لاینینگ ها و پوشش های مرکب در بسیاری از عملیات اجرایی لاینینگ ها نتیجه خوبی نشان داده است. بدین خاطر ملات‌های سیمانی در بسیاری از پوشش‌های کف و ملات های آب شیشه در  لاینینگ مخازن استفاده می شوند. البته لازم به ذکر است که در صورت استفاده از آن نوع از ملات ها، استفاده از یک لایه آب بند در زیر آن ها ضروری است.

مشخصات فیزیکی

نوع و ترکیب پیوند دهنده پوشش‌ها و یا لاینینگ های مرکب، هاردنرها، تسریع کننده‌ها و فیلرها و نیز روندهای تغییر و تاثیر درجه حرارت بر این ویژگی ها اثر می گذارند. جهت انتخاب و قضاوت درست در مورد مناسب بودن آن ها، بر پایه اطلاعاتی که تولید کنندگان ارائه می‌کنند (به عنوان مثال مشخصات فنی مواد) باید تصمیم گرفت.

مقاومت شیمیایی پوشش ها و یا لاینینگ های مرکب

هر ملاتی که در برابر مواد خورنده موجود مقاومت شیمیایی کافی داشته باشد. زمان اثر، غلظت و دمای مواد خورنده در زمان انتخاب ملات می بایست مد نظر قرار گیرد. در سیستم پوشش ها و یا لاینینگ های مرکب، از ملات ها به عنوان چسبندگی بین لایه آب بند و لایه حفاظتی و در عین حال چسبندگی بین کاشی ها و آجرهای ضد اسید استفاده می گردد.
معمولا ملات هایی که در بندهای بین کاشی و آجر قرار می گیرند، در تماس مستقیم با مواد خورنده قرار دارند. حتی ملات های مورد استفاده در زیر کاشی و آجر نیز در خطر خوردگی به وسیله مواد خورنده قرار دارند. فقط در صورتی که در داخل بندها از ملات های رزینی که نفوذ پذیری کمتری دارند، استفاده شود، ملات مورد استفاده در نصب کاشی و یا آجر در معرض خوردگی کمتری است. البته این به شرطی است که هیچ گونه ترکی در بندها ایجاد نگردد.

مقاومت ملات در برابر بارهای مکانیکی در پوشش ها و یا لاینینگ های مرکب

ملات ها می بایست بدون صدمه زدن به لایه آب بند بتوانند بارهای مکانیکی شامل بارهای استاتیکی و دینامیکی که به صورت افقی و یا عمودی اثر می کنند را به سطح زیر کار منتقل کنند. حتی اگر تنش‌های مکانیکی فوق به همراه بارهای حرارتی نیز باشد، ملات ها می بایست مقاومت های مکانیکی لازم را داشته باشند.
در صورتی که از مواد با خاصیت ترموپلاستیک برای لاینینگ ها مانند پوشش های قیری در زیر کاشی کاری و یا آجرکاری ضد اسید استفاده می شود، مقدار بار و فشار وارده بر سطوح کف می بایست مد نظر قرار گیرد.

پایداری حرارتی

ملات ها می بایست در برابر کلیه بارهای حرارتی مورد انتظار، مقاومت داشته باشند. به خصوص مقدار حداقل و حداکثر دما، زمان اثر، سرعت و تکرار و در عین حال تغییرات بارهای حرارتی می بایست مورد توجه قرار گیرد.

انقباض

ملات ها در زمان خشک شدن و یا در زمان پلیمریزاسیون، بر حسب نوع رزین و یا مواد مورد استفاده در آنها، انقباض و یا کاهش حجم دارند. در سیستم پوشش ها و یا لاینینگ های مرکب، این انقباض به تعویق افتاده و باعث ایجاد تنش انقباضی در کل سیستم پوششی مرکب می گردد.
این تنش ها نباید باعث حفره و ترک در لایه حفاظتی گردد. افزایش دما باعث افزایش انقباض در ملات ها می گردد. افزایش ضخامت ملات نیز باعث افزایش انقباض و تنش می گردد. در صورتی که اجبار به استفاده از ملات با ضخامت بیشتر باشد می بایست به جای افزایش ضخامت ملات، از کاشی و یا آجرهای با ضخامت بالاتر در پوشش ها و یا لاینینگ های مرکب استفاده نمود.
ملات مورد استفاده می بایست با لایه آب بند و نیز کاشی ها و آجرها پیوند محکمی برقرار کند. به غیر از پیوندهای شیمیایی، ایجاد پیوند مکانیکی مانند پاشیدن سیلیس بر روی پرایمر، قبل از اجرای لایه های بعدی و نهایتا ملات باعث افزایش استحکام پیوند مکانیکی بین لایه ها می گردد.

خاصیت انتقال الکتریسیته ساکن

در برخی از محوطه‌ها نیاز به انتقال الکترسیته ساکن به منظور جلوگیری از خطرات احتمالی که در نتیجه تجمع الکتریسیته به وجود می آید، می باشند. با اضافه کردن موادی به داخل ملات که بیشتر فیلرها و ترکیبات کربنی می باشند می‌توان خاصیت انتقال الکتریسیته ساکن را افزایش داد.

سیستم پوششی و یا لاینینگ ها

سیستم پوششی می بایست قابلیت تطابق با بارها و یا تنش‌هایی که به صورت دائمی و یا تصادفی به وجود می آیند را بدون تغییر در عملکردشان داشته باشند. برای حصول این شرایط موادی که در لایه آب بند و نیز موادی که به عنوان لایه حفاظتی مورد استفاده قرار می گیرند می بایست با هم هماهنگی داشته باشند. نمونه این لایه های حفاظتی که به عنوان لاینینگ لوله استفاده می شود و یکی از بهترین پوشش ها برای کنترل ترک خوردگی نیز می باشد رزین وینینل استر است که برای آشنایی با این محصول مطالعه مقاله “رزین وینیل استر، بهترین پوشش محافظ مخازن بتنی و فولادی در برابر خوردگی” را پیشنهاد می کنیم.

مقاومت شیمیایی

با توجه به در نظر گرفتن تاثیر غلظت عوامل یا مواد شیمیایی، واکنش و اثر ترکیبات عوامل یا مواد را نیز باید در نظر گرفت. این نکته را باید در نظر گرفت که همیشه میزان خورندگی با افزایش غلظت بالا نمی رود. تخریب ناشی از مواد پاک کننده در پوشش ها و یا لاینینگ های مرکب را نیز باید در نظر داشت.

مقاومت در برابر بارهای مکانیکی

تنش مکانیکی می تواند از طریق تاثیر نیروی استاتیک یا دینامیک در جهت افقی یا عمودی اعمال گردد. نیروهای فشاری و برشی مانند نیروهای وارده به هنگام ترمز و شروع حرکت وسایل نقلیه سنگین باید بتوانند توسط پوشش ها و یا لاینینگ های مرکب تحمل شوند و در عین حال این تنش ها به سطح زیر کار منتقل نشود.
استحکام لایه آب بندی و لایه اصلی و چسبندگی کاشی و آجر و ملات باید به هنگام طراحی مورد توجه قرار گیرند. به علاوه باید نیروهایی که به واسطه انقباض یا اختلاف انبساط گرمایی بین پوشش حفاظتی و لاینینگ ها زیر کار پدید می آیند در نظر گرفته شوند.
قابلیت تغییر شکل افقی لایه آب بندی می تواند از برش لایه اصلی جلوگیری کند و نیز پیوند محکم با سطح زیر کار را تضمین نماید.

مقاومت حرارتی

بارهای حرارتی روی لاینینگ ها به هنگام خروج مایعات داغ (به عنوان مثال هنگام تخلیه و یا نشتی) و نیز از طریق اشعه حرارتی و تاثیرات آب و هوایی و به هنگام شستشو با آب داغ یا بخار و همچنین به وسیله تغییرات ناگهانی دما پدید می‌آیند.
تعیین ضخامت لایه اصلی متناسب با شرایط حرارتی فقط پس از انتخاب مواد مناسب برای تمام عوامل تخریب کننده می تواند صورت گیرد. این اقدام جهت حفاظت لایه آب بندی در مقابل شرایط فوق العاده حرارتی صورت می گیرد.

همواری و شیب

پوشش ها و یا لاینینگ های مرکب می بایست سطحی هموار با شیب بالغ بر 2% و یا حداقل 5/1% جهت تضمین کفایت جریان مایعات در سطوح داشته باشد. در مورد جریان سیال می توان شیب های کمتری نیز داشت.

مواد درزبندی برای درزهای انبساط

درزهای انبساط ضروری در ساختمان باید با اجرای یک پوشش مرکب پوشانده شوند.در کارخانه‌های فرآیندی به علت شرایط شیمیایی در بسیاری از موارد اجرای خاص پوشش ها و یا لاینینگ های مرکب ضرورت پیدا می کند.
پس از آماده سازی پوشش مرکب، درز انبساط با مواد انعطاف پذیر پر می شود. مواد آب بندی درزها، موادی نظیر الاستومرها یا پلاستیک‌های بر پایه سیلیکون، پلی سولفاید و پلی اورتان می باشند که اغلب از مقاومت ملات ها برخوردار نیستند بنابراین نیاز به کنترل و تعمیرات منظم دارند. در اجرای آب بندی، آنها حداقل از تماس عوامل خورنده با لایه آب بندی جلوگیری می کنند.

کاشی و آجر

در سیستم لاینینگ‌ ها مانند کاشی کاری و یا آجرکاری ضد اسید، کاشی یا آجر به همراه ملات لایه حفاظتی را تشکیل می دهند. این لایه وظیقه مقاومت در برابر بارهای شیمیایی، مکانیکی و حرارتی بوده و یا حداقل باعث کاهش اثرات مخرب می شود. برای کاشی و آجر ساخته شده از مواد معدنی و غیر آلی نظیر موارد به شرح ذیل باید عمل نمود:

• سیمان کلینکر
• سرامیک ضد اسید و مقاوم حرارت
• پُرسلان
• بازالت ذوب شده
• سنگ طبیعی
• زغال سنگ اشباع شده و اشباع نشده با مواد رزینی
• گرافیت الکتریکی اشباع شده و اشباع نشده با مواد رزینی

کاشی و آجر بر پایه رزین

برای موارد مصرف خاص می توان از کاشی و آجر بر پایه رزین استفاده نمود که شامل اشکال قالبی، کاشی ها، لبه پوش ها و لوله های ضد فرسایش و ضد ضربه می باشند.
این تولیدات معمولا ضد فرسایش تر و ضد ضربه تر از مواد معدنی، به خاطر ویژگی خود برای استفاده در پوشش ها و یا لاینینگ های مرکب با ملات های بر پایه رزین استفاده می شوند. جهت قضاوت در مورد مناسب بودن آنها باید بر پایه اطلاعاتی که تولید کنندگان ارائه می کنند (به عنوان مثال مشخصات فنی مواد) تصمیم گرفت.

مواد ترموست و ترموپلاست

جهت لوله ها، جریان سیالات و موارد مشابه، کاشی و آجری از جنس ترموست ها مانند GFK یا از جنس ترموپلاست‌ها نظیر PE ، PP و PVC می توانند مورد استفاده قرار گیرند. جهت قضاوت در مورد مناسب بودن آنها باید بر پایه اطلاعاتی که تولید کنندگان ارائه می کنند (به عنوان مثال مشخصات فنی مواد) تصمیم گرفت.

لایه آب بندی

لایه های آب بندی باید برای پوششها بر طبق DIN 28052-3 و برای لاینینگ ها بر طبق DIN 28052-4 اجرا گردند. قبل از شروع کار باید طراحی جزئیاتی نظیر مجاری کف، اتصالات فونداسیون و دیوار، محل عبور لوله و درزهای انبساط مشخص گردند. روش های اجرا را می‌توان از منابعی مانند قسمت 4 دستورالعمل AGI S10 دریافت نمود. آب بندی لاینینگ ها تا هنگام قرار گرفتن تحت پوشش کاشی و آجر، می تواند هر قدر لازم باشد، توسط پوشش های موقت یا لایه حفاظتی دائمی حفاظت گردند. لایه آب بندی نباید هیچ خِللی در امر کلی حفاظت ایجاد نماید و خروجی‌ها باید به طور صحیحی متصل شوند.

لایه اصلی

نصب کاشی و آجر در پوشش ها و یا لاینینگ های مرکب، در درجه اول به صورتی انجام می‌گیرد که درزهای ردیف‌ها پیاپی روی یکدیگر قرار نگیرند. سایر روشهای آجر چینی کمتر مورد استفاده قرا می‌گیرند. به جهت رعایت شیب کف، رج های کاشی می تواند بر روی خط شیب یا بالاترین نقطه نصب شوند و به عنوان دستور العمل ما بقی کاشی کاری مورد استفاده قرار گیرد و خطوط درزها باید همیشه در جهت شیب باشد. در ملات های رزینی، ملات های آب شیشه و ملات قیری، بستر باید عاری از حفره و معمولا به ضخامت 5 تا 10 میلی متر باشد. کاشی و آجر‌ها به روش های بند تر یا تو خالی اجرا می‌شوند.
در عملیات پوشش ها و یا لاینینگ های مرکب به روش بند توپر باید توجه نمود که به هنگام کار بر روی کاشی و آجر ، ملات کمی از بندها بیرون بزند. ملات خارج شده باید بلافاصله به کمک ابزار بنایی برداشته شده و سطوح روی بندها با یک کمچه بنایی صاف گردد. در عملیات پوشش ها و یا لاینینگ های مرکب به روش بند تو خالی، بندها می‌بایست حداقل تا 2 میلی متر از ملات خالی باشند. عرض بند باید حداقل 6 میلی متر باشد تا امکان پر کردن آنها در مراحل بعدی فراهم گردد. پر کردن بندها می‌تواند به یکی از روش های زیر صورت پذیرد:

• بند کشی با دست به کمک کمچه بند کشی
• بند کشی به وسیله گان
• دوغاب ریزی

در بندکشی به روش دوغاب ریزی، ملات بیرون زده بلافاصله برداشته شده و سطوح روی بندها صاف می‌شوند.