دستورالعمل بهسازی لرزه ­ای ساختمان ­های موجود (نشریه 360)

انسان از آغاز خلقت همواره با موضوع بلایای طبیعی مواجه بوده و تلاش نموده اسـت تـا ایـن حـوادث و سـوانح طبیعت را مدیریت و کنترل نماید و زندگی خود را از این
خطرات، ایمن و محفوظ دارد. در میان بلایای طبیعی، زلزله از ویژگی‌های خاصی برخوردار بوده و در قرن گذشته با توجه به عوامل زیر اهمیت بیش تری به مدیریت بحران زلزله داده شده است:

• افزایش تعداد شهرها در نقاط مختلف که بسیاری در مناطق فعال لرزه خیز واقعند.
• گسترش و توسعه شهرها به گونه‌ای که گسل‌های زیادی در داخل شهرها قرار گرفته اند.
• افزایش تراکم جمعیت شهرها که باعث افزایش تعداد قربانیان زلزله گردیده است.
• افزایش کمی و کیفی تاسیسات و امکانات مختلف شهری، که باعـث افـزایش سـرمایه‌گـذاری انسـان در
  شهرها و گسترش خسارات مالـی ناشـی از زلـزلـه شده است.
• پیشرفت دانش لرزه‌شناسی و مهندسی زلزله، که بشر را قادر به ثبت اطلاعات زلزله‌های گذشته و تجزیـه
  و تحلیل هر چه دقیقتر آن‌ها نموده است.

اهمیت تدوین نشریه 360

ایران از نظر لرزه خیزی در منطقه ی فعال جهان قرار دارد و به گواهی اطلاعات مسـتند علمـی و مشـاهدات قـرن بیستم از خطرپذیرترین مناطق جهان در اثر زمین لرزه‌های پرقدرت محسوب مـیشـود. در سـال‌هـای اخیـر بـه طـور متوسط هر پنج سال یک زمین لرزه با صدمات جانی و مالی بسیار بالا در نقطـهای از کشـور رخ داده اسـت و در حـال حاضر ایران در صدر کشورهایی است که وقوع زلزله در آن با تلفات جانی بالا همراه است. گرچـه جلـوگیری کامـل از خسارات ناشی از زلزله‌های شدید بسیار دشوار است.

لیکن با افزایش سطح اطلاعات در رابطـه بـا لـرزه خیـزی کشـور، آموزش همگانی و ترویج فرهنگ ایمنی، شناسایی و مطالعه دقیق وضعیت آسـیب پـذیری مسـتحدثات (سـاختمان‌هـا، تاسیسات زیربنایی و شریان‌های حیاتی) و ایمن سازی و مقاوم سازی صحیح و اصولی آن‌ها، میتـوان تـا حـد مطلـوب تلفات و خسارات ناشی از زلزله های آتی را کاهش داد.
یکی از برنامه‌های مهم در دست اقدام دولت برای کاهش خطرپذیری کشور در برابر زلزله که راهبـری و مـدیریت آن را سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور برعهده دارد، برنامه‌ی مطالعه و اجرای مقـاوم سـازی سـاختمان‌هـای دولتی مهم، تاسیسات زیربنایی و شریان‌های حیاتی کشور است و در این برنامـه در قالـب طـرح‌هـای تملـک
دارایی‌های سرمایه‌های از سال 81 موضوع در دست اقدام می‌باشد.

از جمله نیازها و ملزومات مهم این برنامـه لزوم تدوین ضوابط، دستورالعملها و معیارهای فنـی بهسـازی لرزه ای مستحدثات موجود میباشد که این امر در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در خصوص پیشـگیری و مدیریت بحرانهای طبیعی و نیز در سند توسعه فرابخشی کاهش خطرپذیری ناشی از زلزله مـورد تاکید قـرار گرفتـه
است.

دانلود فایل PDF  دستورالعمل بهسازی لرزه ­ای ساختمان­ های موجود (نشریه 360)

در این دستورالعمل روش ارزیابی باربری ساختمان­‌های موجود و راه­کارهای بهسازی لرزه­ ای برای بهبود عملکرد آن­‌ها در هنگام زلزله تا رسیدن به سطح عمل­کرد موردنظر ارائه شده­ است. اما نحوه مرمت یا بازسازی ساختمان­‌های آسیب­ دیده پس از زلزله، خارج از محدوده کاربرد این دستورالعمل می­‌باشد.

سوالات متداول

هدف از بهسازی لرزه ای چیست؟ در واقع هدف از بهسازی لرزه ای، مقاوم سازی سازه در برابر زلزله احتمالی است. از آنجا که سازه‌های قدیمی تر فرسوده و یا تغییر کاربری داده اند و یا بنا به دلایل مختلفی نیاز به بهسازی دارند لازم است تا آیین‌نامه ای در این خصوص تدوین شود بنابراین نشریه360 جهت کمک به مهندسین جهت بهسازی لرزه ای ارائه شد. آیا نوسازی بهتر از بهسازی نیست؟ نوسازی علاوه بر مدت زمان طولانی که باید جهت اجرا و ساخت آن صرف کرد هزینه های هنگفتی نیز وارد می کند. مقرون بصرفه نیست.

بنابراین با انجام مطالعات و بررسی‌ها می توان با مقاوم‌سازی سازه‌های موجود از آن‌ها بهره برداری کرد تا چه حدودی می توان ساختمان‌های موجود را مقاوم سازی کرد؟ پس از تحقیق و بررسی و انجام محاسبات و آزمایش برروی سازه موجود، پتانسیل سازه موجود جهت مقاوم‌سازی بررسی شده و در صورت اینکه پس از مقاوم سازی سازه تحمل مقاومت در برابر بارهای وارده زلزله را داشته باشد مقاوم سازی انجام می‌شود. در غیر اینصورت سازه غیرمقاوم بوده و نیازمند نوسازی می‌باشد.