مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف که با نام تجاری وال مش شناخته می شود، یکی از فناوری های نوین در حوزه تسلیح دیوارهای غیر سازه ای است که با هدف افزایش مقاومت در برابر بارهای جانبی معرفی شد. این سیستم به دلیل مقرون به صرفه بودن و امکان اجرای ساده توانست مورد استقبال بسیاری از افراد و متخصصان در زمینه مهار لرزه ای دیوارها قرار بگیرد. با وجود اینکه در سه استاندارد و آیین نامه به نام پیوست ششم استاندارد 2800، ضابطه 819 و ضابطه 714 توضیحاتی درباره نحوه اجرای وال مش مد نظر قرار گرفت؛ اما استفاده از مصالح غیر استاندارد و ابهاماتی که در این ضوابط و آیین نامه ها وجود داشت باعث شد که مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف با اشتباهات فاحشی روبرو باشد. به طوری که حتی متخصصان اجرای وال مش نیز قادر به اجرای صحیح آن و به صورت یکپارچه و استاندارد نبودند، زیرا عملا توضیحات کامل و جامعی در مورد نحوه اجرا، مصالح مورد نیاز و سایر جزئیات وجود نداشت.
وجود نواقص باعث ایجاد اشتباهات در زمینه انتخاب مصالح و اجرای ملات مسلح شده، شد؛ اما در آذر ماه 1402، مرکز تحقیقات، راه، مسکن و شهرسازی به دلیل ابهامات و اشتباهات به وجود آمده و برای جلوگیری از اجرای وال مش به صورت غیر استاندارد اقدام به انتشار نامه ای مبنی بر ممنوعیت وال مش کرد که در آن ذکر شده بود تا زمان انتشار اسناد پشتیبان، اجرای وال مش ممنوع است. اگرچه خود این نامه ممنوعیت وال مش دارای ابهامات زیادی بود و در مورد صحت و عدم صحت آن نیز صحبتی نشد؛ اما در نهایت در شهریورماه سال 1403، نشریه ای به نام «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی» روی کار آمد که به طور جامع الزامات طراحی و اجرای روش وال مش بیان کرده و به رفع ابهام در این حوزه کمک کند.
قبل از معرفی و انتشار «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی» سه آیین نامه به مسلح کردن دیوارها با مش الیاف شیشه اشاره کردند که شامل پیوست ششم استاندارد 2800، ضابطه 819 و ویرایش اول نشریه 714 بود. انتشار این آیین نامه ها، برای اولین بار جامعه مهندسی را با وال مش آشنا کرد؛ اما مبنای عملکرد و قانون گذاری آن ها سیستم تقویت شده با ماتریکس کامپوزیت FRCM بود و اطلاعات دقیق و جامعی در مورد وال مش در آن ها وجود نداشت. با وجود اینکه در این آیین نامه ها توضیح داده شده بود که حتما از مش مقاوم به قلیا یا AR-glass استفاده شود؛ اما توضیحی در مورد نحوه تشخیص این محصولات داده نشده بود. این موضوع باعث شد تا در بعضی از پروژه ها از مش باکیفیت استفاده نشود.
پیوست ششم استاندارد 2800 جزء کامل‌ترین استانداردهایی بود که برای اجرای مش الیاف روی دیوار مورد توجه قرار گرفت. در این پیوست وال مش با نام «مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف» به عنوان یک روش نوین برای تقویت دیوار ذکر شد و اطلاعاتی همچون نوع مصالح مورد نیاز مانند مش فایبرگلاس و پلاستر و فرض های مورد نظر داده شد. یک اشتباه فاحش در این دستورالعمل، توصیه به اجرای نبشی در کنار ستون ها بود که باعث شده این سیستم عملکرد مناسبی در شرایط خاص پروژه نداشته باشد.
ضابطه 819 دارای اطلاعاتی بود که در پیوست 6 استاندارد 2800 به آن اشاره شد. فواصل بین نوارهای وال مش و عرض آن ها در این ضابطه توضیح داده شد؛ اما این اطلاعات آنقدر مبهم و غیر اصولی بودند که برای کسانی که با طراحی وال مش آشنایی نداشتند و حتی برخی از مهندسان باعث ایجاد ابهامات جدیدتر و بروز اشتباهات شد. ضمن اینکه در این ضابطه ذکر شده بود که فاصله نوارها 75 سانتی متر و عرض آن ها 25 سانتی متر در نظر گرفته شود و این موضوع باعث شد که در بسیاری از ساختمان ها بدون انجام محاسبات و طراحی، همین اعداد به عنوان معیار در نظر گرفته شوند و باعث بروز اشتباهات فاحش و خطاهای اجرایی گردند.
بعضی از دیتیل های اشتباه اجرای وال مش که در پیوست 6 استاندارد 2800 و ضابطه 819 وجود داشتند، در ویرایش اولیه نشریه 714 رفع شدند. با این وجود همچنان خلاءهای فنی زیادی باقی مانده بودند که باعث اشتباه در روند اجرای این سیستم شده بود. علاوه بر این ضعف این نشریه عدم ارائه اطلاعات کافی در شرایط خاص برای اجرای وال مش بود. به طور مثال توضیحاتی در مورد اینکه اگر دسترسی یک طرفه به دیوار وجود داشت، چگونه می توان وال مش را اجرا کرد و یا وال مش در چنین شرایطی ممنوع است یا شرایط خاصی برای آن لحاظ شده، توضیحی داده نشده بود.
اگر انتظاری از جامعه مهندسی برای اجرای سیستم های نوین به صورت صحیح وجود دارد، باید اطلاعات و دیتاهای دقیق را نیز به آن ها ارائه کرد. با وجود فراز و نشیب های وال مش و مزایای بی شمار آن، نیاز جامعه مهندسی به یک دستورالعمل وال مش دقیق و اختصاصی بود تا بتوان همه اطلاعات مورد نیاز از جمله: مواد، مصالح، نحوه اجرا، دیتیل های محاسباتی و … را از طریق آن مورد بررسی قرار داد. «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی» به عنوان اولین نشریه اختصاصی برای وال مش در نظر گرفته شد که در سال 1403 توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی منتشر گردد و در حال حاضر نیز به عنوان مرجعی جامع برای طراحی و اجرای وال مش جهت تقویت دیوارهای بلوکی در برابر بارهای جانبی همچون زلزله شناخته می شود.
هدف از انتشار دستورالعمل وال مش، ایجاد الزامات و ضوابط دقیق برای انتخاب مصالح، طراحی، اجرا و نظارت بر کنترل کیفیت این سیستم در پروژه های مختلف و دیوارهای مصالح بنایی بلوکی تقویت شده با ملات سیمی و مش الیاف بود. این دستورالعمل وال مش کلیه اطلاعاتی که برای اجرای این سیستم مورد نیاز است را به صورت دقیق توضیح داده است. از طراحی، اجرا و کنترل کیفیت دیوارهای خارجی و داخلی گرفته تا اجرای وال مش برای جان پناه ها و دیوارهای بالکن است. استفاده از هر نوع از این مصالح اگر مطابق با ضوابط و دستورالعمل های مورد نیاز نباشد، می تواند ممنوعیت جدی را به همراه داشته باشد. ضمن اینکه انجام آزمایشات کنترل کیفی مش الیاف نیز باید مطابق با دستورالعمل های توضیح داده شده در این دستورالعمل انجام شود تا بتوان با اطمینان خاطر این سیستم را اجرا نمود.
دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی دارای 4 فصل متفاوت با هدف ارائه کلیه اطلاعات مورد نیاز برای اجرای وال مش است. ضروری است که کلیه مهندسان این فصل ها را مطالعه و مورد بررسی قرار دهند تا اطلاعات کاملی در مورد نحوه اجرای وال مش داشته باشند.
فصل اول «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی» با عنوان الزامات و ضوابط طراحی در این دستورالعمل ارائه شده است. این فصل روی ضوابط و اصول پایه برای طراحی دیوارهای مسلح شده با مش الیاف شیشه تمرکز دارد و به بررسی عوامل و جزئیاتی پرداخته می شود که در طراحی دیوارهای تقویت شده باید مد نظر قرار گیرند تا عملکرد ایمن و کارآمد آن ها در بارهای مختلف تضمین شود.
در ابتدای فصل اول، ملاحظات کلی در مورد اجرای وال مش مورد توجه و بررسی قرار گرفت. ضخامت دیوار، نحوه طراحی وال مش، اجرای دو طرفه و … در این بخش توضیح داده شده اند که مطالعه آن ها قبل از شروع سایر بخش های ضوابط طراحی برای مطالعه، الزامی است. سپس در مورد طول و ارتفاع آزاد دیوار مسلح شده توضیح داده شد که حداقل مشخصات الیاف و سطح پوشش ضروری برای مش الیاف شیشه با هدف تضمین استحکام و طول عمر دیوارها به صورت دقیق بیان شد. حداکثر ارتفاع آزاد دیوار برای اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه 6 متر است و اگر دیوار ارتفاع آزاد بیشتری داشته باشد، قادر به اجرای وال مش نخواهید بود. حداقل مشخصات الیاف و سطح پوشش نیز در این فصل توضیح داده شده اند که برای دیوارهای خارجی 50 درصد و برای دیوارهای داخلی 30 درصد است.
پس از آن به بارهای ثقلی و بارهای وارده به دیوار پرداخته شده است. فصل اول طراحی دیوارها به ارزیابی دیوار در مقابل بارهای ضربه ای نیز اشاره دارد و با ارائه فرمول های جامع و کامل در مورد نحوه محاسبه بار وارده به دیوار، اطلاعات دقیقی را به جامعه مهندسی به ویژه در حوزه طراحی و محاسبات ارائه می کند. پس از این محاسبات، در مورد طراحی انواع دیوار از جمله دیوارهای داخلی و خارجی و شرایط خاص مانند جان پناه ها توضیح داده شده است. آزمون هایی که باید برای صحت عملکرد و تضمین کیفیت مواد اولیه استفاده شده مورد توجه قرار گیرند نیز در این بخش مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند که با تکیه بر آن ها، قادر به اجرای صحیح و دقیق ملات و تسلیخ آن با مش الیاف خواهید بود.
فصل دوم از دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی مربوط به محاسبات طراحی دیوارها است. در این فصل از نشریه وال مش، کلیه اطلاعات مربوط به اجرا و طراحی دیوارها ارائه شده اند. اگر بخواهیم این فصل را به دو بخش تقسیم کنیم، در بخش اولیه آن توضیحات اولیه در مورد نحوه طراحی و تسلیح دیوار با مش الیاف فایبرگلاس داده شده است و یک فرمول اختصاصی نیز در آن قرار گرفته که به مهندسان محاسب برای محاسبه دقیق دیوارها کمک می کند. در بخش دوم نیز جداول مربوط به اجرای وال مش و جزئیات مربوط به آن ها ارائه خواهد شد که بررسی این جداول برای انجام محاسبات دقیق و حرفه ای ضروری است.
طبق توضیحات این فصل، طراحی دیوارها باید برای بارهای اینرسی ایجاد شده در جهت عمود بر صفحه باشد. یکی از نکات مهم برای طراحی دیوارهای تقویت شده با مش الیاف شیشه این است که نیازی به در نظر گرفتن توزیع بار عمود بر صفحه در دو راستا نخواهد بود. این به واسطه افزایش ظرفیت خمشی در راستای قائم دیوار بوده که نیازی به اجرای وال مش یا مهار دیوار در مجاورت ستون ها یا بست های خمشی ندارد. در واقع خمش دیوار به صورت یک جهته در نظر گرفته می شود. می توان ظرفیت خمشی دیوار را با دستورالعمل و ضوابط ارائه شده در این فصل محاسبه کرد. در این بخش اکیدا توصیه شده که مش الیاف به صورت دو جهته باشد، زیرا بارهای وارده به دیوار از جمله زلزله و باد به صورت رفت و برگشتی هستند و اگر وال مش به صورت یک طرفه اجرا شود، آن عملکردی که مد نظر داریم را مشاهده نخواهیم کرد.
در بخش دوم فصل دوم از نشریه وال مش، به ارائه جداول مرتبط پرداخته شده است. این اطلاعات به دو بخش: طراحی دیوار داخلی و طراحی دیوار خارجی تقسیم‌بندی می شوند. بر اساس جدول های ارائه شده در فصل دوم می توان میزان پوشش الیاف مش مورد نیاز را بر اساس نوع دیوار و شرایط آن تعیین کرد. از آنجایی که ساختمان های ساخته شده در مناطق مختلف کشور تحت شرایط جوی و سرعت باد متفاوت قرار می گیرند، جداول ارائه شده در این دستورالعمل وال مش نیز بر اساس سرعت باد و بار وارده ارائه شده اند. ضمن اینکه برای ساختمان هایی با اهمیت زیاد و بسیار زیاد نیز نحوه محاسبه تغییر کرده و جدول های اختصاصی برای اطمینان از عملکرد صحیح ارائه شده اند. علاوه بر این، نحوه طراحی و محاسبات به همراه جدول ها برای هر نوع دیواری اعم از آجری، سفالی، سیمانی، بلوک های سبک و … مطابق با دانسیته دیوار ارائه شده اند. با مطالعه و بررسی داده های جداول می توان از فرمول ها و داده های محاسباتی کلی این دستورالعمل وال مش به صورت دقیق تر و مطابق با نیاز پروژه استفاده نمود.
در فصل سوم «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی» به جزئیات اجرایی دیوارها پرداخته شده است. این بخش بیشتر از اینکه روی جداول یا داده های محاسباتی متمرکز باشد، روی تصاویر و نحوه اجرای دیوارها با وال مش تمرکز دارد و این موضوع می تواند باعث محبوبیت این فصل برای مهندسان اجرایی شود. راهکارهای عملی ارائه شده در این فصل می توانند به اجرای صحیح و استاندارد دیوارها با وال مش کمک کنند. فصل سوم از دستورالعمل وال مش نیز مانند دو فصل دیگر از بخش های مختلفی تشکیل شده که باید بر اساس نیاز پروژه از هر یک از آن ها استفاده نمود.
آخرین فصل « دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی» مربوط به ضوابط مش الیافی استفاده شده برای مسلح کردن دیوار است. برای اجرای الیاف فایبرگلاس در پروژه های مختلف لازم است که در اولین قدم ضوابط کافی برای تشخیص استاندارد بودن مش الیاف و پلاستر وجود داشته باشد و پس از آن از روش های طراحی و محاسبات مناسب کمک گرفته شود. عدم وجود این اطلاعات به صورت دقیق و صریح بود که باعث انتشار نامه ممنوعیت وال مش در آبان ماه 1402 شد. یکی از مهم‌ترین اهداف نشریه وال مش، ارائه ضوابط مش الیافی برای مسلح کردن دیوار است که باعث می شود بتوان به صورت ویژه به موضوع استانداردسازی وال مش پرداخته شود. در فصل چهارم از دستورالعمل وال مش به صورت دقیق به جزئیات و الزمات اجرایی ملات مسلح شده با مش الیاف پرداخته شده است.
اینکه چه نوع مشی با چه نوع مشخصاتی و جزئیاتی باید مورد استفاده قرار گیرد، در این بخش ارائه شده اند. همچنین تاکید شده که مش الیاف باید گواهینامه فنی معتبر از مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی داشته باشد. با توجه به توضیحات صریح و دقیق در این دستورالعمل، دیگر هیچ گونه خطای اجرایی و انتخاب مصالح نامناسب مجاز نبوده و همه سیستم های وال مش باید مطابق با استاندارد اجرا شوند. مهندسان اجرایی و محاسب و تامین کنندگان مصالح باید حتما فصل چهارم را با دقت مطالعه نمایند، اما در ادامه به چند مورد از ضوابط ارائه شده در این بخش نیز اشاره می کنیم.
در این بخش همچنین بیان شده که برای بررسی صحت عملکرد مش فایبرگلاس نیاز به انجام یک سری آزمون ها است که شامل:
با انجام این تست ها و خرید مش فایبرگلاس مطابق با استانداردهای ذکر شده در فصل چهارم نشریه وال مش، می توان در مورد عملکرد و جزئیات این سیستم اطمینان خاطر داشت.
روش وال مش سال هاست که به عنوان فناوری نوین برای پایدارسازی و مسلح کردن دیوارهای بنایی استفاده می شود. عدم وجود ضوابط کافی برای طراحی و اجرای وال مش باعث بروز چالش های متعددی شده بود و علاوه بر سوء استفاده های ارادی، خطاهای غیر ارادی زیادی را نیز به همراه داشت. علاوه بر این، اشتباهات طراحی ناشی از عدم تسلط بعضی از طراحان و مهندسان محاسب باعث بروز خطاهای فاحش در پروژه ها شد. این اشتباهات سهوی یا غیر سهوی در نهایت باعث اعلام ممنوعیت وال مش در آبان ماه 1402 شد تا از خطاهای اجرایی بیشتر جلوگیری شود. در نامه ممنوعیت وال مش ذکر شده بود که تا ارائه نسخه های پشتیبان، عملا امکان اجرای این سیستم وجود ندارد.
دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی در سال 1403 و در حدود 10 ماه بعد از انتشار نامه ممنوعیت وال مش روی کار آمد و پس از آن دیگر اجرای سیستم وال مش ممنوع نیست و می توان آن را با استانداردهای دقیق اجرا نمود. این دستورالعمل وال مش پاسخی برای تمامی ابهامات مهندسی در زمینه های طراحی، اجرا و کنترل کیفیت و انجام آزمون های تخصصی بود تا بتوان از این روش کارآمد و کم هزینه برای رفع مشکلات وال مش استفاده نمود.
انتشار «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی» باعث شد تا گامی موثر در زمینه اجرای وال مش در ساختمان های مسکونی، تجاری و اداری با درجه اهمیت متفاوت برداشته شود. این دستورالعمل جامع با 4 فصل متفاوت که هر کدام به جنبه خاصی از اجرای وال مش می پردازند، توانسته عملکرد بسیار عالی را برای رفع نواقص و وجود آیین نامه های پیشین از خود نشان دهد. ضمن اینکه در چارچوب استاندارد تعیین شده در این دستورالعمل، می توان وال مش را به صورت دقیق و با در نظر گرفتن اصول اولیه به اجرا در آورد.
فصل اول دستورالعمل وال مش شامل الزامات و ضوابط طراحی با تمرکز روی موضوعات مختلفی از جمله طول و ارتفاع آزاد دیوار بود و به ارائه دستورالعمل های محاسباتی و فرمول های مختلف پرداخت. در فصل دوم جداول کامل و جامعی در مورد نحوه تعیین درصد پوشش وال مش ارائه شد که توانست توضیحات جامعی را برای مهندسان محاسب و طراح ارائه کند و در فصل سوم نیز جزئیات اجرایی دیوارها در شرایط معمول و خاص ارائه شده بود که تصاویر این فصل به شدت به مهندسان اجرایی کمک می کنند. نهایت در فصل چهارم نیز جزئیات و مشخصات فنی مش فایبرگلاس استفاده شده مورد تاکید قرار گرفت. در مجموع هر 4 فصل نشریه وال مش برای بهینه سازی این سیستم، اجرای آن مطابق با استاندارد و قوانین و بهبود اعتماد مهندسان و مجریان کمک می کند.
اهمیت عایق‌کاری نما در حفظ ارزش ساختمان عایق‌کاری نما نه‌تنها از ساختمان در برابر آسیب‌های…
آشنایی با عایق رطوبتی کف و کاربردهای آن در ساختمان‌سازی عایق رطوبتی کف ساختمان، یکی…
عایق‌های نوین؛ جایگزین ایزوگام و قیرگونی با پیشرفت تکنولوژی، عایق‌هایی که برای جایگزینی با ایزوگام…
چرا عایق فونداسیون، پایه‌ای‌ترین نیاز هر ساختمان است؟ عایق‌کاری فونداسیون به دلایل متعددی ضروری است…
عایق رطوبتی حمام و سرویس بهداشتی؛ چرا اهمیت دارد؟ رطوبت مداوم و تماس مستقیم با…
عایق رطوبتی چیست؟ عایق رطوبتی، یک ماده یا سیستم طراحی شده برای جلوگیری از نفوذ…