کرمو شدگی بتن چیست؟

0کرموشدگی بتن

بتن کرمو فضاهای توخالی و حفره هایی است که روی سطح بتن یا داخل توده بتن که به آن دسترسی نداریم باقی مانده است. این خرابی در بتن مانند لانه های زنبور است. ویبره نامناسب و کارایی بتن از عوامل اصلی کرمو شدن بتن است. کرمو شدگی که در طرفین بتن قرار دارد با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است و به محض برداشتن قالب به راحتی قابل تشخیص است که برای رفع آن راهکار ترمیم و مقاوم سازی تیر بتنی کرمو شده ارائه شده است.

علل کرمو شدن بتن

کرمو شدگی بتن به دلیل نرسیدن بتن به تمام نقاط است که باعث می‌شود حفره‌های توخالی ایجاد شود، که دلایل اصلی عبارتند از:

1. ویبره نامناسب بتن
2. کاور کمتر آرماتورهای تقویت کننده
3. استفاده از بتن بسیار سفت (می‌توان با کنترل آب طبق آزمایش اسلامپ از این امر جلوگیری کرد).
4. مکان‌هایی مانند محل اتصال تیر به تیر، به ستون و به یک یا چند تیر، نقاط معمولی هستند که در آن‌ها کرمو شدگی بتن مشاهده می‌شود. این به دلیل درهم آمیختگی تقویت تیرها و میلگردهای ستون در یک مکان است. همچنین بیشتر در گوشه‌ها، مناطق غیرقابل دسترسی که تراکم مناسب در آن امکان پذیر نیست، و مناطق پر ازدحام فولاد یافت می شود. ستون های کرمو بیشتر مشاهده می‌شود، اما در تیرها کمتر احتمال دارد. هنگام بتن ریزی و ویبره در چنین مکانی توجه ویژه ای لازم است.
5. وجود درصد بیشتری از بزرگترین اندازه سنگدانه در بتن نیز مانع از پر شدن بتن در فضاهای باریک بین میلگردهای تقویت کننده می‌شود.

جلوگیری از کرمو شدن بتن

به طور دقیق هر جا که کرموشدگی در بتن مشاهده می شود، منطقه آسیب دیده باید شکسته شود و بعد از تزریق دوغاب سیمان روی سطح قدیمی، بتن ریزی مجدد انجام شود. بتن کرمو به عنوان یک نقص نه تنها ظرفیت تحمل بار را کاهش می‌دهد بلکه آب راهی آسان برای رسیدن به میلگردها و شروع زنگ زدگی و خوردگی پیدا می‌کند. خوردگی فرآیندی است که از طریق میلگردهای تقویت کننده حتی در بتن خوب ادامه می یابد، این امر منجر به از دست دادن چسبندگی بین میله ها و بتن می‌شود، که برای ایمنی و عمر سازه‌های بتنی بسیار خطرناک است. سازه‌های بتنی مسلح طی 20 یا 30 سال پس از ساخت به دلیل بتن کرمو تخریب شده اند که کمتر از نصف عمر پیش بینی شده آن‌ها است. به ویژه در مورد ستون‌ها، پایه ها، فونداسیون‌ها، تیرها و غیره، که شکستن و بتن ریزی مجدد تنها راه است، نباید ریسک کرد. در صورتی که بتن کرمو تحت تزریق سطحی با مواد شیمیایی بر پایه سیمان که غیرقابل انقباض هستند قرار بگیرد، می‌توانید پس از نظر طراح و عمل به توصیه او، از آن استفاده کنید. در محل اتصال ستون‌ها و تیرها باید کمی آب و سیمان بیشتر استفاده کرد تا از کرمو شدن بتن جلوگیری شود. ضربه زدن با چکش‌های چوبی از کناره های قالب بتن ریزی از بیرون در حین بتن ریزی و ویبره، در به حداقل رساندن کرمو شدگی بتن تا حد زیادی در مورد ستون‌ها و تیرها کمک می‌کند. استفاده از سوزن نازک تر 25 میلی متر یا کمتر با ویبراتور در مکان‌های پیچیده بتن ریزی نیز به کاهش کرموشدگی بتن کمک می‌کند.

رفع کرمو شدگی بتن

فرآیند ترمیم شامل برداشتن قسمت سست، تمیز کردن ناحیه آسیب دیده، استفاده از مواد ترمیم کننده بتن مناسب و سپس عمل آوری برای به دست آوردن مقاومت کافی است. به طور کلی راهکار ترمیم بتن و روش تعمیر کرمو شدگی در اعضای بتنی مانند ستون‌ها و تیرها به شرح زیر است:

1. بتن سست یا سنگدانه شل شده را با چکش یا برس سیمی بردارید. برای جلوگیری از آسیب بتن سالم در اطراف ناحیه کرمو، از اعمال نیروهای بزرگ مانند تراشه‌های برقی جلوگیری کنید.
2. هرگونه کثیفی یا مواد شل شده را از محل کرموشدگی تمیز کنید.
3. قبل از استفاده از مواد تعمیر، محل تمیز شده را مرطوب کنید.
4. حفره‎‌ها و ترک‌های کوچک را با استفاده از پمپ فشار تزریق مکانیکی با مواد مناسب مانند دوغاب اپوکسی بدون انقباض پر کنید.
5. اگر لانه زنبوری مساحت وسیعی را در برگرفته است، ممکن است لازم باشد یک سوراخ وصله ایجاد کنید تا از اتصال مناسب اطمینان حاصل شود.
6. در صورت لزوم قالب‌ها را قرار دهید و دوغاب را بریزید.
7. اگر از قالب استفاده نمی‌شود، از مواد ترمیم کننده مناسب مانند دوغاب بدون انقباض و مقاومت بالا استفاده کنید.
8. اگر عمق کرموشدگی بیشتر از 5 سانتیمتر باشد، فرآیند پر کردن باید در لایه با ضخامت 15 میلی متر باشد. توصیه می‌شود قبل از اعمال لایه بعدی مدتی (30 دقیقه) صبر کنید.
9. مقاومت مصالح تعمیری باید با بتن اصلی عنصر سازه ای مطابقت داشته باشد.
10. در صورت وجود، قالب ها را پس از 12 ساعت تعمیر بر اساس نوع مواد استفاده شده و شرایط محیط بردارید. مواد تعمیر را برای کسب استحکام کافی عمل آوری کنید.

برای آشنایی با عوامل مهم در انتخاب ملات تعمیری برای ایجاد استحکام کافی در سازه مطالعه مقاله ” فاکتورهای مهم در انتخاب ملات تعمیری بتن ” را پیشنهاد می کنیم.

از سیستم‌ها و راهکارهایی که برای ترمیم و مقاوم سازی بتن کرمو میتوان نام برد شامل:

• سیستم FixCrete که ترمیم بتن آسیب دیده با استفاده از ملات ترمیمی پایه پلیمری و اپوکسی می‌باشد.

• سیستم FibraOne که میتوان با استفاده از آن به مقاوم سازی بتن ترمیم شده با استفاده ازکامپوزیت FRP .

برای توضیح بیشتر در سیستم  FixCrete بعد از آماده سازی سطح بتن خراب شده طبق شیوه‌های معمول مانند برداشتن ذرات بتن سست با استفاده از برس سیمی و تمیز کردن آرماتور فولادی، از آستر اپوکسی غنی شده با روی بر روی میلگردهای نمایان استفاده شده و سپس ملات ترمیم کننده پایه پلیمری مطابق دیتاشیت به عنوان مثال ترمیم کننده پایه پلیمری تک جزیی که یکی از محصولات سیستم  FixCrete می‌باشد، آماده شده و شروع به ترمیم ناحیه کرمو می‌کنیم. بعد از انجام این مرحله برای مقاوم سازی سطح بتنی ترمیم شده طبق سیستم FibraOne ابتدا پرایمر اپوکسی و یک لایه ژل اپوکسی روی سطح بتنی تعمیر شده اعمال کرده و از الیاف کربن تک جهنه یا دو جهته و یا محصولات دیگر این سیستم استفاده کرده و سطح بتنی ترمیم شده را دورپیچ می‌کنیم. برای آشنایی بیشتر با مبحث کرموشدگی بتن و رفع لانه زنبوری شدن بتن مطالعه مقاله “کرموشدگی یا لانه‌زنبوری شدن بتن چیست و چگونه باید آن را ترمیم کرد؟” را پیشنهاد می کنیم.

آیین نامه های ترمیم بتن

برای ترمیم بتن از آیین نامه‌هایی از قبیل EN1504 (تشخیص، طراحی، اصول و اجرا)، راهنمای ترمیم بتن ACI 546R-04، الزامات برای ارزیابی، ترمیم، نوسازی سازه‌های بتنی موجود ACI-562-19 استفاده می‌شود. برای تعیین حد مجاز استفاده از بتن کرمو در سازه باید مطابق الزامات این آیین نامه‌ها عمل کرد.