اگر مبنای ساخت بتن مسلح به خوبی انجام نشود؛ شاهد زنگ‌زدگی و خوردگی میلگردهای فولادی و ترک خوردن و پوسته پوسته شدن کاور بتنی خواهیم بود. برای جلوگیری از این وضعیت لازم است که میله‌های تقویت کننده با بتن غیرقابل نفوذ کافی، دربرگرفته شده باشند تا زنگ نزنند؛ زیرا که اگر رطوبت نفوذ کند، آرماتورها زنگ زده و منبسط می‌شنود و این رویداد باعث خرد شدن بتن و نمایان شدن میلگردها می‌گردد. با جایگذاری و یا به عبارت بهتر دفن اسپیسر بتن (فاصله نگهدارنده‌ها) در بتن مسلح، مقدار صحیح پوشش‌های بتنی روی آرماتورها در سازه‌های مسلح رعایت می‌گردد. استفاده از قطعات سنگی و چوبی به عنوان اسپیسر میلگرد مجاز نیست.
اسپیسر بتن دارای اشکال و جنس های متنوعی می‌باشند و در مکان‌های مختلفی نیز به کار می‌روند.
دسته بندی کلی فاصله نگهدارنده‌ها
- اسپیسر خطی برای مهار میلگردهای افقی(پروفیل مقطع H یا سایر اشکال سه بعدی)
این نوع اسپیسر پیوسته برای ساپورت مش و میلگردهای کف در دال‌های معلق به هنگام بتن ریزی از پایداری خوبی برخوردار هست؛ خصوصآ برای استفاده در دال مناسب است.
- اسپیسر برای تحمل بار نقطه ای
کفی
- ماکس فیکس: دارای یک گیره محکم روی اسپیسر برای بارهای متوسط تا سنگین می‌باشد و در تمام محیط های ساخت و ساز به صورت پیش‌ساخته و همچنین در محل پروژه مورد استفاده است. 4 قطعه از این نوع اسپیسر در هر متر مربع در دال و کف باید قرار داده شود و در هر متر طول 3 قطعه باید قرار گیرد.
- هارد فیکس: این اسپیسر برای سطوح افقی و استفاده در سازه‌های سنگین مانند پی‌های سنگین و تیرها است. تعداد استفاده از این نوع اسپیسر نیز مانند ماکس فیکس می‌باشد.
- مینی فیکس: این اسپیسر بتن دارای کاربرد کلی در موارد پیش ساخته و بتن ریزی در محل می‌باشد و می‌توان آن را به صورت افقی یا عمودی روی میلگردهای دارای قطر 4 میلی‌متر تا 16 میلی متر نصب کرد. محل استفاده بیشتر در سقف کامپوزیت و کف سازی توسط میلگردهای سبک می‌باشد.
- یو فیکس: این نوع اسپیسر میلگرد به دلیل نداشتن شاخک قابلیت استفاده برای همه سایز‌های میلگرد را دارد و نصب آن نسبت به انواع شاخک دار اسپیسر برای شبکه‌های میلگردی بافته شده آماده،راحت تر است؛ و توان باربری متوسط تا 200 کیلوگرم بار نقطه ای را دارد.
- دابل فیکس: این نوع اسپیسر میلگرد برای دال‌های دارای دو مش استفاده میشود که از دو قسمت که به صورت کشویی داخل هم قرار می‌گیرند، تشکیل شده است و قسمت بالایی قابلیت نصب بر روی میلگرد تا سایز 18 و قسمت تحتانی تا سایز 28 را دارد. استفاده 4 عدد در هر متر مربع پیشنهاد می‌گردد.
- ساید فیکس: اگر ناظر اسپیسرهای کار شده را کم تشخیص دهد، از اسپیسر ساید فیکس به دلیل سهولت نصب از بغل استفاده میشود.
دیواری
- ویل فیکس: این فاصله نگهدارنده‌ها برای سطوح عمودی مانند دیوارها و ستون‌ها است. 6 قطعه از این اسپیسرهای ویل فیکس در هر متر مربع برای دیوار ها به کار برده میشود و حداقل 16 قطعه از آن در هر 3 متر طول ستون‌ها باید کار گذاشته شود.
- کیج فیکس: برای استفاده در کارهای عمودی سنگین مانند پل سازی و شمع کوبی می‌باشد که در این موارد به این دلیل که میلگردها از قبل بافته و آماده می‌شوند این نوع فاصله نگهدارنده‌ها به دلیل عدم وجود دندانه روی آن‌ها تعبیه میشود تا در این جا‌به‌جایی‌ها دچار شکستگی نشود.
- ویل سان: این نوع اسپیسر به دلیل کمان‌هایی که به طور منظم در اطرافش تعبیه شده است برای استفاده در بتن ریزی با استفاده از قالب‌های لغزنده و بالا رونده مناسب می‌باشد زیرا که احتمال شکستن آن پایین است.
انواع اسپیسر از نظر جنس
- پلاستیک: با استفاده از این نوع فاصله نگهدارنده‌ها از پوشش بتن در شرایط با تنش کم می‌توان اطمینان حاصل کرد. این محصول در مقایسه با اسپیسر ساخته شده از مواد سیمانی دارای مزایای زیر می‌باشد:
- استفاده از آن راحت تر است که بازده کار را بهبود میبخشد.
- از طریق سبک اتصال سر نیزه ای به آرماتور متصل میشود که در اینصورت دیگر جابه‌جا نمی‌شود و تیکه گاه پایدار است.
- در مورد اجزا ساده داخلی نسبت به اسپیسرهای بتنی الیافی هزینه های کمتری را در پی دارد.
- مواد سیمانی(بتنی): این نوع اسپیسرها به این دلیل که مواد اولیه یکسانی با بتن مسلح دارند، خاصیت نفوذناپذیری و مقاومت بتن را بهبود میبخشد و تغییر شکل در گرما و سرما ندارد؛ شرط لازم یکسان بودن عیار بتن مصرفی در سازه و اسپیسر است. برای اتصال این نوع اسپیسر به آرماتور فولادی از سیم استفاده میشود و به تعداد حداقل دو عدد در هر متر مربع قرار گیرد.
- میلگرد فولادی: از اسپیسر فولادی بین آرماتورهای پایین و بالا در کف، سقف و دیوار استفاده میشود. فاصله بین آرماتورها را تضمین می‌کنند و نسبت به پلاستیکی مقاومت بالاتری دارد اما سنگین تر است.
- فیبری: نسل جدیدی از اسپیسرها می‌باشند. که از جنس بتن الیاف دار می باشد که دارای تراکم بالا و تخلل کم می‌باشد و و هیچ ترک مویی بین اسپیسر و بتن به‌وجود نمی‌آید. اسپیسرهای بتنی الیافی، کاور صحیح بتن در حین و قبل از بتن ریزی را تضمین می‌کنند. این نوع اسپیسرها از مقاومت فشاری و مقاومت شیمیایی بالایی نیز برخوردار هستند. الیاف استفاده شده در این نوع اسپیسر از جنس شیشه و یا فولاد می‌توانند باشند.
