به طور سنتی، تسطیح کردن سطح به سادگی ترکیبی نیمه خشک از سیمان OPC (سیمان پرتلند معمولی) و شن و ماسه تیزگوشه بودند و به طور منظم برای غلبه بر مشکلات ساختاری دال با سطحی بیش از حد ناصاف یا ناهموار برای اجرای مستقیم کف استفاده می‌شدند. این موضوع می تواند یک دال بتنی جدید با پرداخت نهایی غیرقابل قبول باشد یا بازسازی یک ساختمان موجود که در آن سطح کف ممکن است در طول عمر کاری ساختمان آسیب دیده باشد.
با گذشت زمان، این روکش‌ها تکامل یافته‌اند که شامل افزایش مقاومت فشاری و کاهش زمان‌های خشک شدن و بهره برداری سریع تر از سطوح می‌شوند. کفپوشهای مبتنی بر شن و ماسه و سیمان هنوز هم اکثریت قریب به اتفاق در ساختمان‌ها استفاده می‌شود.
به طور مشابه ملات‌های خود تراز شونده نیز به عنوان جایگزینی برای سطوح نیمه خشک ساخته شده‌اند، اگرچه هر دو نوع دارای مزایا و معایب متمایز هستند. ملات‌های خودتراز معمولاً در دو فرمول متفاوت بر اساس مواد سیمانی یا سولفات کلسیم/انیدریت موجود هستند.
همان طور که از نام آن پیداست، ملات خود تراز مایع، روکش‌های روان و مایع هستند و مخصوصاً برای نصب توسط پمپ در مناطق بزرگ مناسب هستند. با این روش، می‌توان محیط های تا 1000 متر مربع در روز را پوشش داد.
در مقابل، ملات های نیمه خشک و سیمانی معمولاً به‌صورت دستی و با نرخ‌های معمولاً در حدود 125 تا 150 متر مربع در روز نصب می‌شوند، اگرچه دستگاه‌های مخصوص شمشه کشی خودکار در دسترس هستند که ممکن است این میزان را به حدود 500 متر مربع در روز افزایش دهند.
ملات‌های خود تراز کف که به عنوان سیمان تراز کننده نیز شناخته می شوند، گروه خاصی از ملات ها هستند که در ترکیب آن‌ها از مجموعه ای از مواد افزودنی بتن استفاده می‌شود که کیفیت برجسته ای را ارائه می‌دهند که آن را از سایر ملات‌ها متمایز می‌کند.
ملات خود تسطیح به عنوان پوششی برای ایجاد سطوح صاف و هموار استفاده می‌شود و هر گونه عیوب اولیه را اصلاح می‌کند. با حذف سیمان پرتلند سنتی در ترکیب آن به گزینه ای زیست محیطی تبدیل شده است.
از آنجایی که کفپوشهای خود تسطیح مایع هستند، برای مناطقی که نیاز به رمپ می‌باشد، یا برای زهکشی در مکان‌هایی که با رطوبت و آب در تماس هستند، مناسب نیستند.
ضخامت اجرایی ملات های خودتراز شونده و ملات ماسه سیمان
یکی از تفاوت‌های عمده بین ملات‌های نیمه خشک و خود تراز، ضخامت آن است.
ضخامت‌های نیمه خشک معمولاً بین 65 تا 75 میلی‌متر می‌باشد، اگرچه بسته به نوع نصب یعنی چسبنده، غیر چسبنده یا شناور روی عایق متفاوت می‌باشد.
به استثنای ملات‌های مبنی بر سولفات کلسیم، ملات‌های خود تسطیح مایع معمولاً برای استفاده در کاربردهای غیر چسبنده یا شناور مناسب نیستند. با این حال تعداد کمی از الیاف انحصاری الیاف تقویت شده خود تسطیح با مش الیاف شیشه ای وجود دارد که برای این نوع کاربردها مناسب است و در صورت نیاز می‌تواند برای سیستم های گرمایش از کف مناسب باشد.
قبل از اقدام به نحوه ریختن این ملات ها ذکر نکات اولیه لازم برای اجرای صحیح پوشش ضروری است:
- سطحی که قرار است پوشش داده شود باید تمیز باشد. باید سالم و عاری از روغن، گرد و غبار و هر ماده دیگری که ممکن است مانع چسبندگی ملات شود باشد.
- سطح باید در معرض آب باشد، اما باید از ایجاد گودال آب اجتناب شود.
- اگر قرار است سطوح فلزی پوشش داده شوند، باید به خوبی تمیز شوند تا چربی، زنگ زدگی، رنگ و هر ماده باقیمانده دیگری از بین برود.
- سطح باید سخت و یکدست باشد.
از آنجایی که کفپوشهای خود تسطیح عموماً برای نصب روکش‌های نازک‌تر استفاده می‌شوند، می‌توانند مخصوصاً برای این نوع مصارف مقرون‌به‌صرفه باشند، اما ممکن است در صورت نصب در ضخامت‌های بیشتر، بسیار گران‌تر از کفپوشهای مبتنی بر شن و ماسه و سیمان باشند.
نحوه اختلاط ملات خودتراز شونده
روکش‌های سیمانی خود تراز معمولاً در محل با استفاده از یک پمپ مخلوط کن نصب شده در یدک‌کش مخلوط می شوند و سپس از طریق یک نازل به محل مورد نیاز پمپ می شوند. برای نواحی کوچکتر، می‌توان آن را با دست و یا با استفاده از مخلوط کن تیغه‌ای مخلوط کرد.
کفپوشهای مایع مبتنی بر سولفات کلسیم را می‌توان به صورت مخلوط و آماده برای استفاده و یا با استفاده از سیستم مبتنی بر سیلو که در محل سایت قرار دارد، در مکان مورد نظر عرضه کرد.
ملات‌های نیمه خشک معمولاً در محل مخلوط می‌شوند، یا بلافاصله در مجاورت مناطقی که روکش می‌شوند یا از یک ایستگاه اختلاط مرکزی که از آنجا به عنوان یک ماده نیمه خشک به محل مورد نیاز پمپ می‌گردد. محلول‌های نیمه خشک را نیز می‌توان به صورت مخلوط در کامیون های تخلیه کننده از یک کارخانه بتن یا ملات مخلوط آماده محلی مناسب به محل تحویل داد. با این حال، اگر از این روش استفاده شود، احتمالاً برای اطمینان از حفظ کارایی خود در طول دوره نصب، نیاز به افزودن یک ماده افزودنی کندگیرکننده خواهد داشت.
نحوه متراکم کردن ملات خود تراز شونده
ملات‌های خود تراز شونده به خودی خود متراکم می‌شوند و به جز استفاده از میله‌های داپل برای کمک به فرآیند خود تراز کردن نیازی به تراکم فیزیکی ندارند. علاوه بر این، استفاده از غلتک‌های میخ‌دار می‌تواند به حذف هر گونه هوای محبوس شده کمک کند.
هم‌چنین می‌توان با استفاده از سیستم‌های تراز سه‌پایه و سطوح لیزری، روکش‌های خود تسطیح را در سطوح بسیار سخت نصب کرد. با استفاده از شبکه‌ای از پیچ‌های سر صاف که در پایه قرار می‌گیرند، می‌توان به تلرانس‌های سطح مستحکم‌تر نیز دست یافت.
روکش‌های نیمه خشک باید به طور کامل فشرده شوند تا اطمینان حاصل شود که هر گونه فضای خالی هوا و غیره از بین می‌رود که می‌تواند منجر به ضعف موضعی کف شود. این کار به صورت دستی با استفاده از چکش‌های دستی و غیره انجام می‌شود، مگر اینکه از تجهیزات انوماتیک استفاده شود.
زمان خشک شدن و بهره‌برداری از ملات خود تسطیح کننده
وقتی رطوبت آن‌ها به سطح %75 RH یا کمتر رسیده باشد، کفپوش معمولاً به عنوان سطح خشک در نظر گرفته می‌شوند. در این مرحله، برای پوشش‌های کف حساس به رطوبت می‌توان از وینیل استر و غیره مناسب استفاده نمود. به عنوان مثال، یک سطح سیمانی 5 تا10 میلی‌متری می‌تواند به اندازه کافی خشک شود تا کفپوش وینیل را بعد از 24 ساعت دریافت کند، در حالی که یک لایه شنی و سیمانی سنتی با ضخامت 75 میلی‌متر حتی در شرایط خشک شدن ایده آل حداقل 75 روز طول می‌کشد.
با این حال، استفاده از افزودنی‌های کاهش‌دهنده آب می‌توان زمان خشک‌کردن لایه‌های شنی و سیمانی را به‌طور چشمگیری کاهش داد، همان‌طور که انتخاب محلول‌های خشک‌کننده سریع نیز امکان پذیر است.
جمع بندی نهایی
انتخاب اینکه کدام نوع ملات و کفپوش برای یک پروژه مناسب‌تر است به عوامل زیادی بستگی دارد. هیچ گزینه‌ای وجود ندارد که یک مدل برای همه مناسب باشد و اغلب یک پروژه دارای انواع مختلف پوشش برای قسمت‌های مختلف است. بنابراین تولیدکنندگانی که طیف وسیعی را عرضه می‌کنند، در مقایسه با تولیدکنندگانی که یک نوع واحد را عرضه می‌کنند، می‌توانند توصیه‌های بی طرفانه تری ارائه دهند.
ملات خودتراز شونده یکی از کاربردی ترین محصولات برای مهندسین عمران برای اجرای عملیات‌های عایق بندی و پوشش سطوح است. قاعدتاً نمی‌توانید چنین متریال تخصصی در مدل‌های متنوع و کیفیت مناسب را از هر فروشگاه مصالح در سطح شهرها تهیه کنید. گاهاً قیمت ملات خودتراز شونده و کیفیت مطلوب آن از چالش‌های جدی برای خرید چنین محصولی است. گروه مقاوم سازی افزیر با فعالیت تخصصی در زمینه مقاوم سازی و عایق‌بندی انواع سازه‌های عمرانی، مجری مستقیم فروش محصولات متنوع در سطح کشور است. برای خرید انواع ملات خودترازشونده همچون ملات خودتراز شونده الیافی می‌توانید مشاوره های تخصصی کارشناسان مقاوم سازی افزیر استفاده کنید.
