باید گفت فاصله بین ذرات درشت سنگدانه یا سفتی مخلوط اصلی ترین دلیل کرمو شدگی بتن است. البته با ایجاد ارتعاش (ویبره) مناسب می‌تواند تا حد زیادی بر فضای بین درشت سنگدانه غلبه کرد و حباب درون بتن را خارج کرد.
دلیل کرمو شدگی بتن
عواملی که در کرمو شدگی بتن نقش دارند عبارتند از:
- نسبت استفاده نامناسب از سنگدانه در داخل ملات (شن نما شدن یا کرموشدن)
- جداسازی مخلوط بتن از یکدیگر (عدم ایجاد ملات خمیری)
- استفاده از مخلوط نامناسب برای ساخت ملات
- استفاده از تکنیک های نامناسب برای بتن ریزی
- سفت شدن سریع ملات در فصل گرما
- شرایط محیطی سخت، برای بتن ریزی
- عدم ایجاد به موقع ارتعاش در ملات (عدم استفاده از دستگاه ویبره)
تغییر در شیوه های ساخت و ساز و استفاده از نسبت مخلوط مناسب برای بهبود کارایی، و استفاده از افزودنی‌های کاهنده آب برای افزایش اسلامپ، می‌تواند به کاهش یا جلوگیری از کرمو شدگی بتن کمک کند.
انواع کرمو شدگی بتن
کرمو شدگی بتن در سایز کوچک:
از متداول ترین نوع کرمو شدگی بتن است که در اکثر ساز‌ها دیده می‌شود. عمق حفره‌های ایجاد شده در این نوع کرمو شدگی معمولا کمتر از ۲۵ میلی متر است و در نتیجه مقاومت سازه چندان به خطر نمی افتد.
کرمو شدگی بتن در سایز متوسط:
در این نوع کرمو شدگی، عمق حفره‌ها معمولا بیش از ۲۵ میلیمتر است. با این حال هنوز میلگردهای تقویت‌کننده داخل بتن در معرض دید قرار نگرفته است; در نتیجه استحکام سازه تا حدی به خطر می‌افتد و آرماتور‌ها در برابر آب و رطوبت آسیب پذیر هستند.
کرمو شدگی بتن در سایز بزرگ:
مانند کرمو شدگی بتن با اندازه متوسط است، یعنی عمق حفره‌های به وجود آمده در آن بیش از ۲۵ میلی متر است. با این تفاوت که آرماتورهای تقویت کننده در این حالت نمایان می‌شوند. در نتیجه استحکام سازه به خطر می‌افتد و در معرض آب و رطوبت قرار می‌گیرد که باعث ایجاد خوردگی بر روی آرماتور ها می‌شود. این نوع کرمو شدگی بتن، در هنگام بروز زلزله و سایر خطرات طبیعی بسیار آسیب پذیر است.
کرمو شدگی بتن در کجای سازه اتفاق می‌افتد؟
در هر قسمت از ساختمان ممکن است با کرمو شدگی بتن مواجه شوید، برای مثال، می‌توان به ۴ مورد زیر اشاره کرد:
- ستون ها
- تیرها
- دال‌ها
- پایه‌ها
کرمو شدگی بتن باعث ایجاد اثرات زیر می‌شود:
- کاهش ظرفیت باربری و مقاومت سازه.
- وارد شدن هوا، آب و رطوبت به داخل بتن.
- خوردگی و زنگ زدگی میلگردهای تقویت کننده.
- طول عمر معمولی سازه بتنی را کاهش می‌دهد.
- زیبایی شناسی بدی به ساختار می‌دهد.
دلیل کرمو شدگی بتن
علل کرمو شدگی بتن می‌توان به عوامل زیادی بستگی داشته باشد که در زیر برخی از آن‌ها را با هم بررسی می‌کنیم:
کارایی نامناسب ملات:
دلیل کرمو شدگی بتن می‌تواند، مخلوط بتن سفت نیز باشد. کارایی نامناسب بتن به معنای استفاده از بتن سفت است که ریختن آن در قالب باعث ایجاد کرمو شدگی بتن می‌شود. اگر از چنین ملاتی استفاده کنید، ممکن است به هر قسمت از آرماتورهای سازه مانند تیر، ستون، دال و … نرسد و به صورت حفره‌هایی خالی در سازه دیده شود. برای تایید کارایی مناسب بتن، باید آزمایش اسلامپ انجام شود.
نسبت آب به سیمان:
اگر نسبت آب به سیمان اضافه باشد، منجر به جدا شدن سنگدانه ها از ملات می‌شود. در نتیجه می‌تواند هم ترک ایجاد کند و هم باعث ایجاد کرموشدگی می‌شود.
دانه بندی ضعیف سنگدانه‌ها:
دیگر دلیل کرمو شدگی بتن این است که نسبت سنگدانه‌های داخل بتن نامناسب است. بتن برای تراکم کامل باید شامل دانه بندی مناسب سنگدانه‌ها باشد.
اگر نسبت سنگدانه‌های بتن مناسب باشد، یعنی از اندازه‌های کوچک تا بزرگ سنگدانه استفاده شده باشد، سنگدانه‌های کوچک فضای بین سنگدانه‌های بزرگ‌تر را پر می‌کنند و ماسه فاصله بین سنگدانه‌های کوچک را پر می‌کند، و به این ترتیب فضای خالی بین سنگدانه‌ها باقی نمی‌ماند.
اما اگر همه سنگدانه‌ها به یک اندازه باشد، ممکن است فضای خالی بین آن‌ها پر نشود. بنابراین بتن باید دارای دانه بندی مناسب سنگدانه باشد.
تراکم نامناسب بتن:
هنگامی که ارتعاش بیش از حد باشد، ممکن است آب و به اصطلاح شیره بتن از چارچوب قالب درز کند و در نتیجه، مواد خمیری بتن ته نشین شود و سنگدانه‌ها در بالای بتن باقی بمانند. در این صورت شاهد کرمو شدگی بتن خواهیم بود.
سعی کنید هنگام ویبره کردن بتن، بیش از حد از آن استفاده نکنید. باید طبق قوانین موجود و با کمک مهندس ناظر ویبره را داخل بتن نگه دارید.
ریختن بتن از ارتفاع زیاد:
وقتی بتن از ارتفاع مناسب ریخته نشود، سنگدانه ها و ملات از یکدیگر جدا می‌شوند. سپس سنگدانه‌ها تا حدی ته نشین می‌شوند که این عامل دلیل کرمو شدگی بتن می‌شود. سعی کنید ارتفاع مناسب را رعایت کنید و اگر از تجهیزات جدید مانند پمپ بتن استفاده می‌کنید، قبل از شروع بتن ریزی ارتفاع را تنظیم کنید.
تراکم بیش از حد میلگردها در قسمت‌هایی از سازه:
اگر آرماتورهای محل اتصال تیر به تیر و تیر به ستون متراکم باشد، قطعا در معرض کرمو شدگی بتن قرار خواهد گرفت.
بتن سفت ممکن است حتی پس از ویبره کردن در این مکان‌ها پر نشود. بنابراین پیمانکار و مهندس سازه باید به گونه ای این محل ها را طراحی و یا اجرا کنند که تراکم کمتری داشته باشد و زیاد شلوغ نباشد.
اگر تراکم آرماتور نرمال باشد ۷۵ میلیمتر و اگر ازدحام بیشتر باشد باید اسلامپ ۱۵۰ میلیمتر حفظ شود که به نفوذ بتن کمک می‌کند. اما در صورت عدم حفظ آن، کرمو شدگی بتن ایجاد می‌شود.
هم‌چنین اگر آرماتورهای فولادی در تیرها و ستون ها به صورت افقی و عمودی به صورت نامناسب قرار گیرند، اجازه نمی‌دهد بتن به همه جا برسد و باعث ایجاد کرمو شدگی بتن شود.
پیشنهاد برای مطالعه
چگونه از کرمو شدگی بتن اجتناب کنیم؟
همانطور که دیدید دلایل کرمو شدن بتن زیاد است و هنگام بتن ریزی و درست کردن مخلوط بتن باید دقت زیادی داشته باشد. اما در زیر می توانید با برخی از روش‌های جلوگیری از کرمو شدگی بتن آشنا شوید:
- از سنگدانه‌های خوب دانه بندی شده استفاده کنید. سعی کنید اندازه سنگدانه‌هایی که در ملات استفاده می‌کنید خیلی بزرگ نباشد.
- مطمئن شوید که مخلوط بتن طوری طراحی شده است که کارایی مناسبی برای پروژه شما داشته باشد.
- از روش تراکم مناسب برای بتن استفاده کنید. از ریختن بتن از ارتفاع بیش از ۱ متر خودداری کنید.
- پوشش بتنی کافی فراهم کنید.
- مطمئن شوید که قالب‌های مورد استفاده برای بتن ریزی پروژه شما هیچ گونه نقصی نداشته باشند.
در ادامهبرای آشنایی بیشتر با مبحث کرموشدگی بتن و رفع لانه زنبوری شدن بتن مطالعه مقاله “کرموشدگی یا لانه‌زنبوری شدن بتن چیست و چگونه باید آن را ترمیم کرد؟” را پیشنهاد می کنیم.
راه های جلوگیری از کرمو شدگی بتن
اگر علت کرمو شدن بتن را بدانید، قطعا می‌توانید بهترین راهکار را برای جلوگیری از آن پیدا کنید. اگر در سازه بتنی خود، کرمو شدگی بتن را مشاهده می‌کنید، سعی نکنید آن را با خمیر سیمان پنهان کنید زیرا مشکل را برطرف نمی‌کند. بلکه پس از سال‌ها، شروع به خراب شدن می‌کند. بنابراین در خصوص مشکل باید مشاوره مناسب از طراح گرفته شود.
روش گام به گام برای تعمیر سطوح کرمو:
مرحله اول:
ابتدا ذرات سست بتن (سنگدانه ها و ملات شل شده) را به صورت دستی با استفاده از خردکن و چکش و یا برس سیمی جدا کنید. از اعمال نیروی سنگین (مثل استفاده از سنگ شکن، خردکن الکتریکی و غیره) خودداری کنید، در غیر این صورت به بتن بکر خوب در حاشیه آسیب می‌رساند.
مرحله دوم:
کرمو شدگی بتن جزئی را می‌توان با استفاده از ملات یا گروت تعمیری تایید شده تعمیر و ترمیم کرد. معمولاً پس از اعمال ماده چسباننده و ماده ضد خوردگی طبق مشخصات از گروت‌ها استفاده می‌شود. اما برای کرمو شدگی بتن‌های کوچک نیازی به استفاده از مواد ضد خوردگی نیست.
با تشخیص دلیل کرمو شدگی بتن و با کمک مهندسان متخصص در این زمینه، می توانید به خوبی برای ترمیم بتن آسیب دیده اقدام کنید. برای ترمیم سطح کرمو شده در دال مطالعه “ترمیم و مقاوم سازی دال بتنی کرمو شده” را پیشنهاد می کنیم.
کلام آخر
کرمو شدگی بتن یک مشکل جدی است. این موضوع نه تنها دوام و استحکام بتن را کاهش می‌دهد بلکه آرماتور را آسیب پذیر می‌کند.
اگر از بتن ریخته شده مراقبت نشود و یا به موقع برای ترمیم کرمو شدگی بتن اقدام نشود، می‌تواند به فاجعه‌های مرگباری تبدیل شود. این موضوع علاوه بر آسیب جانی می تواند هزینه زیادی را نیز متحمل کارفرما کند. علاوه بر این با تخریب بتن، آسیب زیست محیطی نیز شکل می‌گیرد. اگر ۵ درصد از حجم بتن شما دچار کرمو شدگی شود، مقاومت بتن می‌تواند تا ۳۰ درصد کاهش یابد. برای حل این مشکل می‌توانید از متخصصان شرکت افزیر کمک بگیرید. انتخاب ملات های ترمیمی مناسب بتن جهت ترمیم کرموشدگی یکی از این راهکارها می باشد. برای دریافت قیمت خرید محصولات ترمیم بتن و قیمت خرید ملات ترمیمی اپوکسی دو جزئی با کارشناسان ما در افزیر در تماس باشید.
پیشنهاد برای مطالعه
