مسئولیت‌های مهندس ناظر ساختمان چیست؟

خدمات نظارت فنی مهندسین ناظر، بر اساس قانون ارجاع کار و پس از انعقاد قرارد فیما بین مالک و ناظر و تایید برگ شروع به عملیات توسط ناظر، آغاز می گردد.  نظارت مهندس ناظر ساختمان بر عملیات اجرائی ساختمان ” نظارت مستمر” می باشد. در موارد مشتمل بر حضور 4 ناظر از چهار رشته، نظارت ساختمان جمعی بوده و به هیچ وجه جنبه نوبتی و جداگانه ندارد . مهندس ناظر، باید قبل از پذیرش مسئولیت سنگین حرفه نظارت، سواد آکادمیک و دانشگاهی خود را با تجربه کاری ترکیب کند. سپس با تسلط نسبت به اصول فنی و مقررات ملی ساختمان، همچنین یادگیری مهارت های مستند نگاری، اقدام به پذیرش این حرفه خطیر و ارائه خدمات ساختمانی به جامعه نماید.

مهندس ناظر عمران کیست؟

قبل از اینکه به بررسی مسئولیت‌ های مهندس ناظر ساختمان بپردازیم بهتر است در رابطه با شخص مهندس ناظر عمران صحبت کنیم. مهندس ناظر عمران همان سرپرست ساخت و ساز می باشد. این مهندس به صورت دائمی در کارگاه قرار دارد تا از روند کاری مطمئن شده و پروژه‌ ها را بر طبق برنامه ریزی هایی که شکل گرفته است پیش ببرد. مهندس ناظر ساختمان اطمینان حاصل می کند که روند کاری به صورت درست و بر اساس استاندارد ها و معیار های در نظر گرفته شده پیش رود. مهندس ناظر ساختمان دارای صلاحیت نظارت می باشد و می تواند به صورت مهندسی و اصولی بر روی پروژه های عمرانی نظارت درست و دقیق داشته باشد.

همچنین بر حسب تعهداتی که بر عهده دارد پایبند به رعایت کردن اصول مهندسی در ساخت و ساز می باشد. حداقل مدرکی که این فرد دارد مدرک لیسانس مهندسی عمران می باشد. مهندس ناظر عمران باید از تجربه خوبی در انجام کارهای مهندسی و عمومی برخوردار باشد تا بتواند روند کار را بر اساس علم و مهارت و تجربه خود و به صورت اصولی پیش ببرد. باید گفت مهندس ناظر عمران شخصی حقیقی و یا حقوقی می باشد. این شخص باید پروانه اشتغال را از نظام مهندسی دریافت نماید تا بتواند مسئولیت نظارت کامل را بر روی کلیه مراحل ساخت و ساز یک پروژه به صورت اصولی داشته باشد. به طورکلی مهندس ناظر عمران وظیفه نظارت دقیق و کامل بر روی پروژه های عمرانی و ساخت و سازها را برعهده دارد. این مهندس موظف است تمام مراحل پروژه ها را با نقشه ها، فایل های محاسباتی و طرح های تهیه شده توسط طراح و مهندس محاسب تطابق بدهد تا از درستی روند کار اطمینان حاصل نماید.

مهندسین ناظر معمولاً به صورت پیمانی و یا به صورت استخدامی مشغول به کار می‌ شوند. آن‌ ها با انواع قرارداد پیمانکاری و یا قرارداد مهندسی کار خود را در جهت نظارت بر روی پروژه های ساختمانی شروع می کنند.

گزارش مرحله ای مهندس ناظر عمران چیست؟

یکی از مسئولیت‌ های مهندس ناظر ساختمان ارائه گزارش مرحله ای از روند کار می باشد. این مهندس وظیفه دارد تا در هر مرحله از نحوه روند کار و چگونگی عملکرد اجرای مراحل یک گزارش دقیق ارائه دهد. این گزارش مرحله ای در دفتر خدمات الکترونیک شهر ثبت می گردد. در این گزارش باید خلافی و یا عدم خلاف مالک و یا مجری ساختمان به صورت دقیق و درست و حرفه ای ثبت گردد.

گزارش مرحله ای در مسئولیت‌ های مهندس ناظر ساختمان شامل اطلاعات کلی نیز می باشد. این اطلاعات شامل:

1. شماره پلاک ثبتی.
2. شماره پرونده.
3. نام مالک و آدرس ساختمان.
4. نوع پروانه و شماره آن.
5. جدول متراژ موجود.
6. جدول متراژ مجاز.
7. کروکی ملک.
8. نوع سازه.
9. نوع تاسیسات.
10. گذر.
11. نوع سقف.
12. طول و عرض زمین و ابعاد ملک.
13. تعداد درختان.
14. تعداد طبقات و زیرزمین.
15. توضیحات مورد نیازی که مهندس ناظر درج می کند.
16. نام‌ مهندس ناظر و مهر و امضا.
17. تاریخ گزارش.
18. مشخص کردن وضعیت خلاف و یا عدم خلاف.

یک گزارش به نام حداقل گزارش مرحله ای ناظر نیز وجود دارد که این گزارش در دفاتر خدمات الکترونیکی شهر ثبت می گردد. این گزارش شامل مراحل تخریب، گودبرداری، فونداسیون، اسکلت بتنی، سفت کاری، نازک کاری و اتمام عملیات می باشد. ارائه گزارش مرحله ای جزو یکی از مسئولیت‌های مهندس ناظر ساختمان به حساب می‌ آید. این کار باید با دقت و نظارت درست و صحیح مهندس ناظر انجام پذیرد. در نظر داشته باشید مهندس ناظر در صورت خلاف دار بودن گزارش خود می تواند قبل از شروع عملیات ساختمانی آن را ثبت نماید. مهندس ناظر در زمینه مستند سازی باید از ابزار های مهمی مانند چک لیست ها، فرم ها و مباحث حقوق مهندسی استفاده نماید.

تعهدات مهندس ناظر در انجام یک پروژه کدام است ؟

ساخت و ساز و ساختن یک ساختمان دارای حساسیت های بسیار بالایی می باشد. مهندس ناظر با نظارت دقیق می تواند تا حدود زیادی این حساسیت ها را لحاظ کرده و ساختمانی ایمن و مجهز را به مرحله بهره‌ برداری برساند.

تعهدات و مسئولیت‌ های مهندس ناظر ساختمان نیز بسیار حساس می باشد. زمانی ساخت و ساز یک پروژه شروع شد مهندس ناظر باید به صورت روزانه و مرتب به محل پروژه سرزده و تمام مراحل انجام کار را رصد نماید. تا بتواند از حسن انجام کار مطمئن شود. همچنین در صورت وجود مشکلات و کم و کاستی هایی آن را به مالک و سازنده ساختمان گوشزد نماید‌. این کار سبب می شود تا پروژه در مسیر پیشرفت افتاده و روز به روز سرعت انجام کار افزایش پیدا کند. نظارت روزانه بر روی روند کار مزیت های بسیار زیادی دارد. این کار سبب می‌ شود در صورت وجود مشکلی سریع افراد به وجود آن پی برده و در صدد رفع آن برآیند.

تعهدات و مسئولیت‌ های مهندس ناظر ساختمان به شرح زیر می باشد:

• نظارت بر روند انجام کار پروژه بر اساس ضوابط و مقررات اجرایی.
• ارائه گزارش های درست از پیشرفت کار به شهرداری و نظارت درست و کامل بر روی تمام روند پروژه با توجه به پروانه صادر شده.
• اگر مهندس ناظر قصد رفتن به مسافرت بیش از یک ماه کاری را داشته باشد باید مهندس ناظر دیگری را جایگزین خود به شهرداری معرفی نماید.
• ارائه گزارش مرحله ای ناظر و مشخص شدن عدم خلافی پروژه.
• گزارش تخلفات کارفرما و یا مالک پروژه

تمام این موارد تعهدات مهندس ناظر می باشد و تا پایان اتمام پروژه مهندس ناظر باید به این تعهدات پایبند باشد.

وظایف مهندس ناظر عمران کدام است؟

رعایت درست وظایف و مسئولیت‌ های مهندس ناظر ساختمان سبب می‌ شود تا یک پروژه ساختمانی به نحو احسن پیش برود و به اتمام برسد. داشتن تعهد کاری مهندس های ناظر یک نکته مهم و کلیدی می باشد. مهندس های ناظر عمران باید بتوانند به صورت درست و صحیح وظایف و مسئولیت های خود را انجام دهند.

در این قسمت می خواهیم به معرفی چند مورد از وظایف و مسئولیت‌ های مهندس ناظر ساختمان بپردازیم.

• کنترل اقدامات لازم و ضروری که سازنده قبل از تخریب ساختمان باید آن ها را انجام دهد.
• کنترل مجوزهای لازم و ضروری که باید سازنده آن ها را دریافت کرده باشد. همچنین مطالعه مندرجات موجود در این مجوزها.
• کنترل کردن بررسی هایی که توسط سازنده در رابطه با وضعیت ساختمان های مجاور و تاسیسات شهری انجام گرفته است.
• بررسی گزارش ژئوتکنیک و به دست آوردن اطلاعات لازم برای کنترل اجرای ساخت و ساز.
• بررسی و کنترل کردن نحوه پیاده سازی نقشه پی و تطابق دادن آن با نقشه های مصوب موجود.
• نظارت کردن بر لوله کشی ها و تاسیسات داخلی ساختمان.
• بررسی مسائلی که مربوط به آرماتوربندی و قالب بندی فونداسیون ساختمان می باشد.
• ارزیابی کردن و بررسی و کنترل روش های ساخت و ساز پروژه.
• دادن تذکر کتبی به صاحب کار و سازنده در صورت رعایت نکردن اجرای درست نقشه های سازه.
• دستور به انجام آزمایش های مرتبط با کیفیت مصالح ساختمانی و بتن.

البته وظایف و مسئولیت‌ های مهندس ناظر ساختمان بسیار زیاد و گسترده می باشد. این ده مورد تنها نمونه‌ های کوچکی از وظایف مهندس ناظر ساختمان به حساب می‌ آیند که مهندس ناظر ساختمان در صورت داشتن تعهد کاری باید این وظایف را به بهترین شکل ممکن انجام دهد.

شناسایی کیفی پروژه

پس از ارجاع اولیه کار به مهندس ناظر، ایشان با برگزاری جلسه هماهنگی با سازنده تلاش می نماید شناخت عمومی بهتری را نسبت به عوامل محیطی و مهندسی پروژه بدست آورد. گام های موثر و قابل اهمیت در این مرحله به شرح زیر می باشد:

– شناسایی کارگاه از لحاظ موقعیت و دسترسی های مربوطه به گونه ای که امکان تردد و نظارت بدون محدودیت را برای مهندس ناظر فراهم باشد.

– بررسی همجواری‌ها از نقطه نظر : کاربری، قدمت بنا، تراز پی، نوع سیستم باربر، تعداد ساکنین، تعداد طبقات، امکان یا عدم امکان تخلیه سریع در هنگام بروز حادثه، فاصله نزدیکترین مراکز درمانی و آتش نشانی از محل و کنترل ایستایی ذاتی آن‌ها.

– بررسی اطلاعات کلی ژئوتکنیکی شامل شناسائی خاک محل احداث، شیب و توپوگرافی زمین، سطح آب زیرزمینی  وجود قنات یا چشمه آب در اطراف، فاصله محل احداث از گسل شناخته شده، عمق خاک دستی، شناسائی چاه های فاضلاب، بررسی کلی تاریخچه توپوگرافی زمین محل احداث پروژه بر اساس اطلاعات محل.

– بررسی اطلاعات کلی سازه‌ای شامل: تراز گود برداری، کفایت نقشه ها و مجوز های قانونی پروژه (نظیر انطباق کلی نقشه سازه نگهبان، انطباق نقشه های سازه، معماری و تاسیسات با یکدیگر و با محل احداث) ارتفاع و طبقات ساختمان، نوع اسکلت و …

– بررسی تغییرات احتمالی اجرایی از سوی مالک در نقشه های پروژه

– ارزیابی توانایی کلی ارکان پروژه (مالک، مجری و محاسب) با مروری بر سوابق آن‌ها

– مروری بر سوابق و مستندات پروژه در حوزه مهندسی

ابلاغ خدمات مهندسی پروژه

پس از بررسی کلی پروژه ارجاع شده مهندس ناظر ساختمان نسبت به تائید یا عدم تائید کار ظرف مدتی که معمولا  48ساعت خواهد بود اقدام می نماید. در صورت تائید کار لازم است مهندس ناظر در گام نخست نسبت به طی روال اداری لازم تا مرحله انعقاد قرار داد اقدام نماید.

پس از صدور پروانه ساختمانی و انعقاد قرارداد، مهندس ناظر در صورت تشخیص فراهم بودن شرایط کاری نسبت به تایید برگه شروع عملیات کار اقدام نماید. با تایید این برگه، تعهدات قانونی مهندس ناظر آغاز می گردد. از این رو ضروری است پیش نیاز های فنی – اجرایی که لازم است از سوی مالک تحصیل گردد با دقت بررسی و در صورت انجام گام های مورد نظر نسبت به تایید برگه اقدام گردد.  به عنوان یک عبارت کلی بایستی صدور تایید شروع بکار پس از پایان تجهیز اولیه کارگاه و تامین عوامل انسانی ماهر و مجری ذیصلاح صورت گیرد.

شروع عملیات اجرایی پروژه

پس از تایید برگه شروع عملیات، آغاز عملیات اجرایی ممکن می گردد. عملیات اجرایی با تخریب ساختمان قدیمی آغاز گردیده و با عملیات گود برداری و اجرای اسکلت ادامه می یابد.

برخی از شرح خدمات، هنگام شروع عملیات اجرایی ساختمان که به عهده مهندس ناظر ساختمان می باشد به شرح زیر خواهد بود:

• کنترل عمق خاکبرداری در انطباق با نقشه های مصوب به این معنی که ناظر می بایستی ارتفاع فونداسیون و ارتفاع بتن مگر و ارتفاع کفسازی را از نقشه ها استخراج کرده و به عمق گودبرداری دست یابد.
• کنترل بر و کف پروانه ساختمانی و نقشه های مصوب. در صورت توانایی عدم مهندس ناظر در اندازه گیری بر، باید از شهرداری درخواست بازدید کارشناس بر و کف، نماید.
• کنترل جا نمایی ستون ها به منظور حذف نشدن پارکینگ ها
• کنترل رعایت درز انقطاع
• و…

لازم به ذکر است بررسی مشخصات هندسی و حدود اربعه ساختمان از جمله پیاده کردن محل دقیق ملک بر روی زمین، شیب های طولی و عرضی زمین و در نهایت تأیید تطابق مشخصات زمین با نقشه موجود و پروانه ساختمان با توجه به اینکه در حال حاضر مهندس ناظر نقشه بردار ارجاع داده نمی شود، مسئولیت آن بر عهده مهندس معمار میباشد بنابراین توصیه می شود مهندس معمار جهت دقت بیشتر از مجری درخواست نماید از مهندس نقشه بردار صاحب صلاحیت در موارد لزوم استفاده کند. لازم به ذکر است که تاییدیه مهندس نقشه بردار در زمینه رقوم و ابعاد رافع مسئولیت مهندس ناظر معماری نخواهد بود.

مرحله اسکلت و نما و سفت کاری

در این مرحله با توجه به نوع ساختمان در حال اجرای خود باید رعایت شدن موارد زیر توسط ناظر کنترل گردد:

• کنترل محورهای طولی و عرضی ساختمان بر اساس نقشه های مصوب
• کنترل نحوه پیاده سازی نقشه پی و انطباق آن با نقشه های مصوب
• کنترل نوع فولادهای مورد استفاده در سازه و پی
• کنترل انطباق مقاطع در محاسبات و اجرا
• کنترل اجرای سقف ها
• کنترل ارتفاع هریک از طبقات از جمله ارتفاع پارکینگ های ساختمان مطابق با نقشه های مصوب
• در نصب اسکلت باید دقت نمود تا ستو نها در موقعیت نشان داده شده در نقشه های سازه رواداری های مجاز نسبت به صفحه ستون ها نصب شوند.
• تیرها باید حتی المقدور در آکس ستون ها نصب شوند.
• کنترل اجرای سفتکاری از جمله اجرای صحیح پلان معماری و تیغه بندی داخلی و خارجی در انطباق با نقشه های مصوب معماری و مباحث مقررات ملی ساختمان
• کنترل بلوکاژ، کرسی چینی ها، ابعاد و اندازه دیوارها و کدهای سقف ها با احتساب نازک کاری.
• کنترل اجرای صحیح تیغه های داخلی و اتصال میان تیغه ها و سقف، مطابق با آیین نامه 2800 و مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان
• و…

شرح وظایف مهندس ناظر ساختمان تک ناظره

تمام مسئولیت های حرفه ای نظارت ساختمان از لحاظ سازه، معماری، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات برقی و نقشه برداری بر عهده یک نفر مهندس عمران یا مهندس معمار می باشد.  فقط در شرایط کنونی پس از درخواست مالک جهت دریافت کنتور برق و طی شدن مراحل اداری از طریق سیستم ارجاع برق اماکن، یک نفر مهندس برق جهت کنترل اقدامات انجام شده انتخاب می شود که متاسفانه در بسیاری از موارد به علت اینکه ساختمان در مراحل پایانی می باشد بسیاری از موارد نادیده انگاشته می شود.

شرح وظایف مهندس ناظر هماهنگ کننده- چهار ناظره

مسئولیت نظارت به صورت جمعی و بر اساس تخصص برعهده 4 نفرمی باشد. یکی از افراد مهندس ناظر ساختمان (مهندس عمران یا مهندس معمار) علاوه بر وظایف فردی خود، مسئولیت هماهنگی با سایر ناظرین و مکاتبات با مراجع صدور پروانه و … را عهده دار می شود و عنوان ناظر هماهنگ کننده به وی داده می شود.

ناظر هماهنگ کننده شخصی حقیقی یا حقوقی دارای پروانه اشتغال و صلاحیت نظارت در رشته معماری یا عمران است که بر اساس شرح خدمات مهندسان رشته های ساختمان، مسئول هماهنگی بین تمامی ناظران در هر ساختمان یا مجتمع یا مجموعه ساختمانی و تسلیم کننده گزارش های مرحله ای کار به شهرداری، سازمان استان و یا سایر مراجع ذی ربط می باشد. در زیر برخی شرح وظایف ناظر هماهنگ کننده به اختصار آورده شده است:

• واضح ترین وظیفه ناظر هماهنگ کننده، ایجاد هماهنگی و ارتباط بین سایر ناظران و مجری است و از طرفی مسئول هماهنگی و مدیریت کنترل بر کیفیت و کمیت اجرای پروژه می باشد. در حال حاضر، ناظر هماهنگ کننده نماینده سایر ناظران در ارتباط با مراجع ذیربط می باشد.
• کنترل و حصول اطمینان از اجرای ساختمان توسط سازنده یا سازندگان ذیصلاح. لازم به ذکر است در حال حاضر، طبق رویه شهرداری ها، اجرای پروژه های بالای 2000 مترمربع بایستی توسط مجری ذیصلاح مندرج در پروانه صورت گیرد و امضای برگه شروع عملیات (شروع به کار) از طرف ناظر هماهنگ کننده باید بعد از رویت قرارداد مجری انجام شود.

• پس از صدور جواز ساختمانی و قبل از امضای برگه شروع عملیات (آخرین برگه از جواز)، ناظرهماهنگ کننده بایستی از ملک دیدن نماید و مطمئن شود که تخریب و یا … انجام نشده باشد. لازم به ذکر است که پس از امضای برگه شروع به کار توسط ناظر هماهنگ کننده، مسئولیت نظارت بر اجرای صحیح تخریب ساختمان، به عهده ناظر سازه بوده اما مسئولیت سایر ناظرین نیز همزمان با صدور پروانه ساختمانی آغاز می شود. بطور مثال مسئولیت مهندس ناظر برق در عملیات تخریب بیشتر متوجه کنترل ایمنی محل کنتور برق از لحاظ رطوبت و بارش های جوی است و عمده مسئولیت مهندس مکانیک در زمان تخریب شامل جابجایی کنتور آب،جمع آوری علمک گاز و کنترل محل آن به گونه ای که در محل تردد ماشین آلات خاکبرداری قرار نگیرد همچنین کنترل گرمایش در اتاق های کارگری (بخصوص در فصول سرد سال) از بدو تخریب تا اتمام عملیات ساختمانی باید توسط ناظر تاسیسات مکانیکی کنترل شود.
• ارتباط مستمر و پیوسته با ناظران دیگر و اطلاع به آنان برای حضور در کارگاه در مواقع لزوم و برگزاری جلسات هماهنگی و تهیه صورت جلسات دوره ای.
• رفع اختلاف نظر بین سایر ناظران و مجری، چنانچه در حین اجرای عملیات ساختمان در خصوص رعایت مقررات ملی، اجرای نقشه ها و مشخصات فنی و… بین هریک از ناظران و مجری اختلاف نظر بروز نماید در وهله نخست، ناظر هماهنگ کننده نسبت به حل اختلاف از طریق داوری اقدام خواهد نمود. در صورت عدم پذیرش نظر وی به عنوان داور توسط طرفین باید مراتب را جهت توقف عملیات اجرایی به مراجع صدور پروانه اطلاع دهد تا اقدامات لازم توسط کمیته داوری مستقر در سازمان استان، انجام شود.

مسئولیت مهندس ناظر ساختمان چند سال است؟

ممکن است این سوال ذهن شما را درگیر کرده باشد که مسئولیت‌ های مهندس ناظر ساختمان چند سال است و این شخص تا چند سال باید بر روی یک ساختمان نظارت داشته باشد. در جواب این پرسش باید گفت که مهندس ناظر ساختمان وظیفه دارد تا پایان عمر مفید یک سازه آن را تحت نظارت خود داشته باشد. همچنین در برابر عملیات ها و کارهای اجرایی که انجام می شود مسئول می باشد. پس پاسخ پرسش شما بستگی به مشخص کردن عمر مفید یک سازه و ساختمان، همچنین مسائل و عوامل بسیار زیاد و گوناگونی دارد. تمام این عوامل بر روی مشخص شدن عمر مفید ساختمان تاثیرگذار باشند. به همین علت مهندس ناظر نباید به ساختمان به چشم یک کالای تاریخ مصرف دار نگاه کند. مهندس ناظر باید بتواند به صورت اصولی و دقیق بر روی اجزای مختلف ساختمان نظارت داشته و حساسیت بسیار بالایی بر روی مصالح ساختمانی که درون سازه به کار گرفته می‌ شوند داشته باشد.

زیرا مصالح ساختمانی با کیفیت می تواند عمر مفید ساختمان را تا حدود بسیار زیادی کاهش دهد. این حساسیت‌ ها و وسواس ها سبب می شود تا احتمال ایجاد مشکل در یک سازه به حداقل برسد. همچنین در زمان پیش آمدن یک مشکل و یا مسئله مهندس ناظر ساختمان باید بتوانند به راحتی از کار خود دفاع نماید. پس به طور کلی مسئولیت‌ های مهندس ناظر ساختمان تا پایان عمر مفید یک ساختمان ادامه دارد و این شخص باید جوابگو و پاسخگوی مشکلات پیش آمده باشد. پس داشتن تعهد یک نکته بسیار مهم در کار مهندس ناظر ساختمان می باشد. هر چقدر مهندس ناظر ساختمان از تعهد کاری بالایی برخوردار باشد می تواند کیفیت یک سازه را نیز افزایش دهد. همین موضوع نیز سبب می شود که احتمال به وجود آمدن حادثه در یک سازه به حداقل برسد.

تعویض مهندس ناظر چیست و چه شرایطی دارد؟

همانطور که در مطالب بالا عنوان کردیم مسئولیت‌ های مهندس ناظر ساختمان بسیار حساس می باشد و یک مهندس ناظر باید با دقت و وسواس بالایی مسئولیت‌ های بر روی دوش خود را انجام دهد. حال می خواهیم به بررسی این نکته بپردازیم که آیا تعویض مهندس ناظر امکان پذیر است و تحت چه شرایطی این کار صورت می پذیرد. ممکن است در بعضی از پروژه ها شرایطی به وجود بیاید که مهندس ناظر تعویض گردد. عوض شدن مهندس ناظر یک ساختمان امکان پذیر است اما این کار دارای یکسری شرایط می باشد که در ادامه به بررسی این شرایط می پردازیم. تا شما بهتر و بیشتر با این موضوع آشنا شوید.

1. اولین شرط تعویض یک مهندس ناظر توافق بین مالک و مهندس ناظر می باشد. باید مالک و ناظر با همدیگر به توافق برسند تا ناظر قدیمی تعویض شده و به جای آن مهندس ناظر جدید بیاید. افراد می توانند با پر کردن فرم های مخصوص و مهر و امضا کردن آن ها و تایید کردن فرم مربوطه در دفترخانه این کار را انجام دهند. البته این فرم باید به مرجع صدور پروانه داده شود تا پس از طی کردن مراحل قانونی ناظر قدیمی تعویض شده و مهندس ناظر جدیدی به جای او به روی کار بیاید.
2. موارد دیگری نیز وجود دارند که در صورت وقوع می توانند سبب تعویض مهندس ناظر شوند. به عنوان مثال فوت مهندس ناظر، ناتوانی ناظر در انجام وظایف و مسئولیت‌ های او، حجر، رفتن به مسافرت خارج از کشور، سلب صلاحیت قانونی از مهندس ناظر جزو مواردی می باشند که در صورت رخداد می‌ توانند سبب تعویض مهندس ناظر یک سازه شوند. البته در مواردی که ذکر شد باید مراجع قانونی مانند سازمان استان آن ها را بررسی و صحت موارد را تایید نمایند. اگر این اتفاق رخ ندهد همچنان ناظر قدیمی مسئولیت حقوقی خود را بر عهده دارد. اگر موارد بالا توسط مراجع قانونی تایید گردد مطابق بند ۴-۴-۱۴ در مقررات ملی ساختمان باید تمام عملیات ساختمانی توسط مرجع صدور پروانه تعطیل گردد. این تعطیل شدن تا زمان معرفی ناظر جدید از سوی سازمان استان ادامه خواهد داشت.
3. از موارد دیگری که می توان مهندس ناظر را تغییر داد تمام شدن قرارداد نظارت مهندس ناظر و مالک می باشد. البته در نظر داشته باشید که این قرارداد تنها قرارداد مالی می باشد. در صورت تمام شدن این قرارداد مهندس ناظر قبلی هنوز مسئولیت های نظارت ساختمان را بر عهده دارد. اگر برگه تعویض ناظر امضا شده به دفتر خدمات الکترونیک و یا نظام مهندسی و شهرداری ارسال گردد، مسئولیت های ناظر قدیم صلب شده و می توان ناظر قدیم را با مهندس ناظر جدید تعویض کرد.

آیا ناظر می تواند از نظارت ساختمانی که به عنوان ناظر آن تعیین شده است استعفا یا انصراف دهد؟

در جواب این پرسش باید گفت به هیچ عنوان یک مهندس ناظر نمی‌ تواند از کار خود انصراف و یا استفاده دهد. تنها راهی که وجود دارد تعویض مهندس ناظر می باشد که در مطلب بالا به آن اشاره کردیم‌. البته بر اساس بند ۱۴-۴-۵ مقررات در یک شرایط مهندس ناظر می تواند درخواست استعفای خود را به صورت کتبی به سازمان استان ارسال نماید تا به این صورت تعیین و تکلیف انجام شده و برای نظارت در پروژه دیگری قرار داده شود. سازه هایی که پیشرفت آن ها بیشتر از ۱۵ درصد درج شده در قراردادی که بین مالک و ناظر وجود دارد، تعطیل شوند مهندس ناظر می تواند درخواست استعفا و انصراف خود را به سازمان استان ارسال نماید.

البته در برخی از پروژه های ساختمانی نیز بعد از دریافت پروانه ساخت، مالک هیچ اقدامی برای اجرایی کردن پروژه خود انجام نمی دهد. این عدم فعالیت تا زمانی پیش می‌ رود که اعتبار پروانه ساخت و ساز مالک به اتمام برسد. در این مورد ناظر می تواند درخواست کتبی خود را به مرجع صدور پروانه ارسال نماید تا نام او را از پروانه به عنوان مهندس ناظر خارج نمایند. اگر مالک اقدام به تمدید پروانه خود کند باید مهندس ناظر دیگری را معرفی کند و مهندس ناظر قدیمی هیچگونه مسئولیت و تعهدی در قبال عملیات های صورت گرفته شده بر دوش نخواهد داشت. پس می‌ توان گفت یک مهندس ناظر تنها در شرایطی که در مطالب بالا به عنوان کردیم می تواند درخواست کتبی خود را در جهت انصراف و استعفا ارائه دهد‌. در هیچ شرایطی دیگری یک مهندس ناظر نمی تواند انصراف و استعفا خود را از نظارت بر روی یک پروژه ساختمانی داشته باشد.

بیمه مسئولیت حرفه ای مهندسین ناظر چیست؟

به وجود آمدن حادثه در هر پروژه ای ممکن است پیش بیاید. این حوادث ممکن است سبب به وجود آمدن خسارت های مالی و جانی شوند. مهندس ناظر برای جبران کردن مشکلاتی از این دست می تواند از بیمه مسئولیت خود استفاده کند. این بیمه، بیمه مسئولیت حرفه‌ ای مهندسان ناظر می باشد و برای مهندسینی ارائه می‌ گردد که عضو سازمان نظام مهندسی می باشند. همچنین پروانه اشتغال از شهرسازی و وزارت مسکن دارند و دارای شماره امضای شهرسازی از شهرداری می باشند. این بیمه مسئولیت برای مهندسین به سه دسته کلی بیمه مهندسین ناظر، بیمه مهندسین طرح و بیمه مهندسین محاسب تقسیم بندی می شود.

این بیمه برای مهندسان ناظر به دو نوع خسارت مالی و خسارت جانی ارائه می شود. پوشش هایی که در این بیمه نامه مشخص شده شامل پوشش های هزینه های پزشکی، پوشش خسارت های مالی و پوشش فوت می باشد. البته این پوشش ها دارای شرایطی نیز می باشند‌ به عنوان مثال این پوشش ها تنها برای خساراتی انجام می‌ شوند که در حین اجرای پروژه اتفاق افتاده اند. در نظر داشته باشید اگر خسارتی بعد از پایان کار پروژه به وجود بیاید تحت پوشش این بیمه قرار نمی گیرد. یکی دیگر از مزیت های این بیمه‌ نامه تحت پوشش قرار گرفتن اشخاص ثالث مانند عابرین، همسایگان و کارکنان اجرایی پروژه ساختمانی نیز می باشد.

اهمیت تعهد در ساخت ساختمان

تعهد جزو واژه های حقوقی می باشد. پس یک مهندس ناظر بر سازه ساختمانی که در اختیار دارد متعهد است و باید در صورت پیش آمدن مشکل و حادثه ای به صورت متعهدانه پاسخگو باشد. متاسفانه در کشور ما تعریف درست و صریحی از مهندس ناظر ساختمان ارائه نشده است و افراد تصور می‌ کنند که مهندس ناظر تنها وظیفه تطبیق نقشه با نحوه اجرای پروژه را برعهده دارد.

اما مسئولیت‌ های مهندس ناظر ساختمان بسیار گسترده است که باید به صورت موشکافانه به تمام این وظایف عمل کند و متعهدانه و مسئولانه برروی تمام جزئیات مرتبط با یک سازه نظارت داشته باشد. این مهندس مقیم کارگاه می تواند از درستی پروژه اطمینان حاصل کرده و مراحل انجام پروژه‌ ها را به بر طبق برنامه‌ ریزی‌ های شکل گرفته شده بررسی نمایند. داشتن تعهد در هر کاری مهم و ضروری می‌ باشد. مخصوصاً داشتن تعهد در مهندسین ناظر ساختمان جزو الزامات است. زیرا نظارت درست و اصولی بر روی یک سازه ارتباط مستقیمی با جان و مال افراد دارد.

کلام آخر

الزام وجود مهندس ناظر برای پروژه های ساختمانی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. مسئولیت های مهندس ناظر ساختمان دارای حساسیت‌های زیادی است که یک مهندس ناظر متعهد باید به تمام وظایف و مسئولیت‌های خود به بهترین نحو ممکن رسیدگی کند تا بتواند خروجی کار که همان سازه های ساختمانی می باشد را به نحو احسن به اتمام برساند. داشتن نظارت مستمر بر روی پروژه های ساختمانی بسیار ضروری می باشد. این نظارت باید هر روزه و به صورت دقیق انجام پذیرد. مهندسین ناظر جایگاه بسیار مهمی در ساخت و ساز دارند. آن ها می‌ توانند حافظ امنیت و جان و مال مردم باشند.

همچنین می توانند از معیارهای توسعه پایدار استفاده کنند. جایگاه این مهندسین در حوزه عمران نیز بسیار ضروری می باشد و اجرای درست یک سازه از شروع تا اتمام آن نیازمند نظارت دقیق و بسیار اصولی این افراد است. به کارگیری مصالح با کیفیت می تواند نتیجه بسیار مثبتی در افزایش طول عمر مفید سازه های ساختمانی داشته باشد. پس یک مهندس ناظر با تجربه و کاربلد با نظارت دقیق بر روی کیفیت مصالح ساختمانی و موارد به کار رفته در ساخت و ساز پروژه های ساختمانی می تواند سبب افزایش طول عمر مفید یک سازه شود.

سوالات متداول

شرح وظایف مهندس ناظر ساختمان تک ناظره چیست؟

تمام مسئولیت های حرفه ای نظارت ساختمان از لحاظ سازه، معماری، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات برقی و نقشه برداری بر عهده یک نفر مهندس عمران یا مهندس معمار می باشد.

شرح وظایف مهندس ناظر هماهنگ کننده چیست؟

مسئولیت نظارت به صورت جمعی و بر اساس تخصص برعهده 4 نفرمی باشد. یکی از افراد مهندس ناظر ساختمان (مهندس عمران یا مهندس معمار) علاوه بر وظایف فردی خود، مسئولیت هماهنگی با سایر ناظرین و مکاتبات با مراجع صدور پروانه و … را عهده دار می شود و
عنوان ناظر هماهنگ کننده به وی داده می شود.