آمادگی در برابر زلزله

ضرورت و اهمیت کسب آمادگی در برابر زلزله

متاسفانه در کشور عزیزمان ایران، احتمال وقوع زلزله نسبت به دیگر کشورها دنیا بالا می باشد. ولی شرایط آموزشی، فرهنگ سازی و آمادگی در  زلزله را بسیار ضعیف می باشد و اکثریت مردم آگاهی لازم را در خصوص چگونگی آمادگی در برابر زلزله بر خوردار نمی باشند. همین امر سبب شده، تلفات بیشتر در سازه هایی می باشد که فروریزش صورت نگرفته اما مجروحان، بیش از حد معمول می باشد.

 

آمادگی افراد جامعه

بعضی کشورها، مانند ژاپن و امریکا، با اعتقاد به تاثیر آموزش برای کاهش تلفات در چند دهه گذشته اقدامات آموزشی موثری انجام داده اند. اگر می خواهیم تفاوت کشورها آموزش دیده را با کشور های مانند ترکیه، چین و … را بدانیم، به تصاویر تلویزیونی بعد از زلزله توجه کنید. ژاپن و امریکا با بقیه کشورها از این نظر خیلی تفاوت دارند. در امریکا و ژاپن بعد از زلزله خیابان‌ها خلوت هستند در حالیکه در ترکیه و چین خیابان‌ها بسیار شلوغ و پر از جمعیت است.

به ژاپنی‌ها و آمریکای‌ها یاد داده اند هنگام  زلزله خونسرد باشید و به محل های امن ساختمان پناه ببرید، ولی در دیگر کشور‌ها به علت عدم آموزش، به محض احساس لرزش زمین، همگی یک حرکت مشابه دارند:

“فرار به‌طرف درب‌های خروجی ساختمان” که این حرکت بسیار اشتباه بوده و باعث افزایش میزان تلفات می شود که ناشی از عدم آگاهی مردم است. واقعا هیچ دقت کرده اید هنگام زلزله افرادی که در شرایط مختلف و مکان های مختلف ساختمان قرار دارند همگی رفتار مشابه دارند، مثلا ً فردی که طبقه پانزدهم ساختمان است و افرادی که در طبقه مثلا ً سوم و طبقه همکف، زیرزمین یا واحد تجاری هستند همگی به دنبال زلزله یک رفتار دارند و آن هم “فرار به‌طرف درب خروج” است؟  یقینا ً عکس العمل رفتاری در هنگام زلزله، بسته به شرایط متفاوت است. هرگز فراموش نکنیم، که در اکثر مواقع فرار ممکن نیست و حتی احتمال خطر و آسیب را افزایش می دهد.

 

قبل از زلزله:

– پیش از وقوع زلزله باید وضعیت خانواده خود را از نظر آمادگی در مقابله با وقوع زلزله، مورد ارزیابی قرار دهید و در اسرع وقت نسبت به رفع نقایص اقدام نمایید. باید توجه داشت که در بسیاری از موارد رعایت برخی نکات ساده و به نظر ابتدایی می‌تواند جان افراد خانواده را حفظ نماید.

– قبل از وقوع زلزله با تمام اعضا خانواده محلی از شهر سکونت خود را مشخص کنید تا بعد از زلزله در آن محل قرار بگذارید، در هنگام زلزله بدلیل هرج ومرج جمعیت زیاد قادر به پیدا کردن اعضا خانواده نمی باشید. بعنوان مثال تهران که از شهرهای پر جمعیت است، مطمعنا پیدا کردن خانواده امری مهم به حساب می آید.

– شصت درصد زلزله ها در نیمه شب اتفاق افتاده ‌است. فراموش نکنید که بعد از این لباس کامل را در کنار تخت و در دسترس قرار دهید.

– به اعضای خانواده یاد بدهید که چگونه برق، گاز و آب را قطع کنند.

 

ایمنی ساختمان

ایمن سازی در مقابل خطرات ناشی از زلزله از مهمترین اقداماتی  است که باید قبل از وقوع زلزله انجام شود.

حوادث ذکر شده می‌تواند در بعضی از موارد حتی بیش از سقوط آوار، صدمات و جراحات وارد کند، پس بهتر است که از قبل، روش‌های اجتناب از آن‌ها را آموخت و محیط مد نظر را، ایمن ساخت.

 

مقاوم سازی  اشیاء غیر سازه ای

مقاوم سازی اجزای غیر سازه ای از مسائله ای مهم در مقابله با پدیده زلزله می باشد. بنابر اطلاع رسمی، تلفات ناشی از آسیب بخشهای غیر سازه ای، 55% تلفات زلزله را شامل می شود که این رقم خیلی بالایی است و باید در برخورد با این مقوله خیلی جدی بود و مردم کشور عزیزمان و کلیه کشورهای زلزله خیز را به این مهم سوق داد.

در این بخش، روشهای آسان و ارزان را برای حفاظت از خود در برابر برخی آسیب‌هایی که زلزله می‌تواند وارد کند، آورده شده است. برای این کار به بررسی اجسامی که می‌توانند هنگام وقوع زلزله سقوط کرده و بشکنند، می پردازیم.

 

– در محل زندگی یا محل کار حتماً گنجه، بوفه و یا کتابخانه را در جای خود محکم و ثابت کنید به گونه‌ای که این وسایل با ابزارهای L مانند (نبشی) و ارزان به صورت مخفی که به زیبایی آن‌ها لطمه نزند، به دیوار متصل شوند که در هنگام زلزله در اثر واژگونی باعث آسیب و تلفات نشوند. لازم به ذکر است که کتابخانه و بوفه در اثر واژگونی در هنگام زلزله میتوانند باعث مرگ شوند.

– در محل کار بلندگوها که در قسمت های مختلف راهروها نصب شده اند، باید محکم بسته شوند.

– در محل کار، کامپیوترها و دستگاههای کپی را با بست های فلزی و یا کمربندهایی محکم به میز متصل شوند.

– کپسول های آتش نشانی نیز باید در محل مناسب به خوبی مهار شوند.

– در محل کار از کارمندان بخواهید که میزهای کار خود در کنار پنجره و یا زیر لامپ‌ها و اشیاء آویزان قرار ندهند.

–  اشیاء سنگین را در قفسه‌های بایگانی قرار ندهید، چرا که احتمال سقوط آن‌ها وجود دارد.

– در محل کار، قفسه‌ها، فایل‌ها وکتابخانه‌ها را به صورت مناسبی به دیوار متصل نمائید.

– پارتیشن‌ها نیز در محل کار یا منزل، در محل مناسب با بست فلزی محکم بسته شوند.

– چراغ‌ها به صورت کاملا ً مطمئن به سقف متصل شوند.

– برای جلوگیری از افتادن کانال های تهویه‌هوا، این قطعات باید در محل خود بطور صحیحی مهار شوند.

مکان‌های امن

 

محل‌هایی هستند که آسیب پذیری در آن نقاط کمتر می‌باشد. معمولاً گوشه‌های اتاق، کنار ستون های اصلی ساختمان، زیر میزهای محکم و سنگین(شیشه ای نباشد)، زیر طاق‌های محکم، داخل راهروها و کنار دیوارهایی که پشت آن‌ها خالی نباشد. توجه داشته باشید که این مکان‌ها نزدیک پنجره‌ها یا آینه‌ها، زیراشیاء سنگین که امکان افتادن دارند، نزدیک اجاق گاز ،یخچال ،زیر کابینت‌ها، کتابخانه‌ها و یا چهارچوب درب‌ها نباشد.

– اگر امنیت بیشتر هنگام زلزله می خواهید حتماً روی اصلی ساختمان به تعداد افراد خانواده جان پناه زلزله بسازید

(روی هر ستون فقط یک جان پناه).

 

مثلث حیات

هنگام زلزله ساختمان‌ها تخریب میشوند، بار سقفی که بر روی اشیا سنگین و مبلمان ریزش می کند، آن‌ها را در هم می کوبد و به اندازه  ای محکم نیست که این وزن را تحمل کند، ولی فضای خالی را در کنار آن‌ها ایجاد می نماید کهمی‌تواند فضایی امن را ایجاد کند.

این فضا همان مفهومی است که به آن مثلث حیاتTriangle of Life  گفته میشود. هر اندازه اجسام طویل تر و مستحکم تر باشد در برابر فشار مقاوم تر می باشد و هر مقدار کمتر فشرده شوند، فضای خالی که احتمال زنده ماندن افرادی را که با آن پناه می برند، بیشتر می شود.

 

 

اقدامات مناسب در برابر زلزله

 

هنگام شروع زلزله باید با خونسردی هر چه تمامتر به محل امن از پیش تعیین شده در ساختمان مراجعه کرد. توجه شود که بجز طبقه همکف به هیچ وجه برای خروج از ساختمان نباید تلاش کرد چرا که آسیب پذیری را بیشتر می کند. خونسردی و آرامش هنگام زلزله بسیار مهم است .در هنگام زلزله ممکن است در منزل، محل کار، تئاتر، سینما، استادیوم، رستوران و یا در ماشین باشید. اولین اقدام شما خونسردی و حفظ آرامش است که توان و مقاومت شما را در زلزله افزایش می دهد.

 

– اگر ساختمان تخریب یا حتی خراب نشده است به هنگام حرکت به سمت درب‌های خروج مواظب شیشه خردهای زیر پای خود و دیگران باشید، این تکه‌های شکستگی ممکن است به علت اتصال نامناسب تابلوها به دیوار، شکستگی لیوان یا پارچ و یا آینه باشد. ترجیحاً با یک تکه ملافه یا پارچه دور کف پای خود را به علت بریدگی بپوشانید و بعد راه بروید.

–  اگر شب باشد حتماً برق قطع شده است و تاریکی مطلق دارید از چراغ قوه‌ای که قبلاً در کیف نجات گذاشته‌اید استفاده کنید.

–  به پخش بوی گاز توجه کنید، کلید برق و یا وسیله‌ای که دارای مدار الکتریکی می‌باشد را روشن نکنید و یا در هنگام استفاده وسواس به خرج دهید. در مواجهه با آتش‌های کوچک نبست به خاموش کردن آن اقدام کنید چرا که می‌توان از فاجعه‌ای بزرگ جلوگیری کرد.

–  از لمس کابل‌های بریده روی زمین یا آویزان از دیوار به‌شدت پرهیز کنید.

–  تلفن معمولاً قطع است. اگر وصل بود می‌توانید تقاضای کمک از اورژانس کنید ولی به علت مشکل همگانی در سطح شهر معمولاً بی‌فایده است.

–  اگر در طبقات بالا یا زیرین هستید، صبر کنید و فوری تلاش برای خروج نکنید اگر در طبقه همکف باشید و به بیرون راه پیدا کردید به گونه‌ای عمل کنید که در راه‌های اصلی مانع تردد یا مزاحم تردد امدادگران نشوید.

–  در حرکت به‌سوی بیرون، گروهی باعجله حرکت نکنید، ابتدا شما جلو حرکت کرده و بقیه اعضا خانواده تک‌تک دنبال شما حرکت کنند تا در صورت صدمه دیدگی درب‌های چاه احتمال فرو رفتگی و ریزش کمتر شود.

–  اگر در ساختمان متوجه افراد مجروح شدید، به هیچ وجه آن‌ها را جابجا نکنید، خصوصاً اینکه وضعیت آن‌ها خطرناک باشد، چه‌بسا به علت عدم آگاهی باعث تشدید آسیبشان شوید.

–  اگر دستگاه قطع خودکار گاز را نداشته‌اید و بوی گاز به مشام شما می‌رسد به‌طرف شیر گاز بروید و گاز را قطع کنید.

–  لوله‌های آب را چک کنید. اگر لوله‌ها ترکیده‌اند از محل ورود شیر به ساختمان، شیر را قطع کنید.

– از آسانسور استفاده نکنید.

–  از رادیو ترانزیستوری موجود در کیف امداد استفاده کنید و از آخرین اخبار مطلع شوید.

–  اگر حیوانات خانگی دارید، سعی کنید آن‌ها را پیدا کرده و به آن‌ها دلداری دهید. در صورتی که باید خانه را تخلیه نمایید، آن‌ها را نیز همراه خود ببرید.

– – غذاهای فاسد شدنی در صورتی که برق قطع شود سریعاً خراب خواهند شد. این غذاها، اگر هنوز سرد هستند، باید اول پخته شوند. غذاهایی که در فریز هستند غالباً می‌توانند برای چند روز بدون برق و در صورتی که درب فریز باز نشود، هنوز هم سرد بمانند.

–  اگر غذاهای فاسد شدنی برای 24 ساعت بیرون یخچال مانده‌اند، آن‌ها را مصرف نکنید. اگر تردید دارید، آن‌ها را دور بیندازید.

 

وسایل ضروری

وسایل ضروری در هنگام زلزله شامل موارد زیر می‌باشد:

1)جعبه کمک‌های اولیه شامل باند و گاز، پماد سوختگی، بتادین، آنتی بیوتیک، آسپیرین،قیچی کوچک، قطره چشمی و داروهای مورد نیاز که هر کدام از اعضای خانواده  معمولاً از آن‌ها استفاده می‌کنند، مثلاً داروی بیماران دیابتی، قلبی، فشار خون و یا هر بیماری جدی دیگری که در منزل، مصرف کننده آن وجود دارد .

2)چراغ قوه با باطری تازه.

3)یک رادیوی ترانزیستوری با باطری‌های تازه.

4) یک کپسول آتش نشانی کوچک.

5) یک جفت کفش سبک.

6) وسایل بهداشت فردی مانند حوله، صابون، مسواک، خمیر دندان، پودر     شوینده و دستمال.

7) انبر دست و پیچ گوشتی.

8) حداقل 4 لیتر آب جهت هر کدام از افراد خانواده.

9)مواد غذایی کنسرو شده، کمپوت، بیسکویت و غیره.

 

سوالات متداول

وسایل ضروری در هنگام زلزله شامل چه مواردی می شود؟

مواردی همچون جعبه کمک‌های اولیه، چراغ قوه با باطری تازه،رادیوی ترانزیستوری،کپسول آتش نشانی کوچک

مثلث حیات در زلزله چیست؟

فضای اطراف اجسام سنگین مانند یخچال، کاناپه و... را که بار سقف بر آن میریزد مثلت حیات در زلزله نام دارد

مکان های امن در ساختمان را در برابر زلزله کدام است؟

گوشه های اتاق، کنار ستون های اصلی ساختمان، زیر میزهای محکم و سنگین(شیشه ای نباشد)، زیر طاق های محکم، داخل راهروها و کنار دیوارهایی که پشت آن‌ها خالی نباشد را می توان به عنوان مکان های امن در ساختمان نام برد

چرا مقاوم سازی اشیاء غیر سازه ای در برابر زلزله با اهمیت است؟

از آنجایی که تلفات ناشی از آسیب بخش‌های غیر سازه ای، 55% تلفات زلزله را شامل می شود مقاوم سازی اشیاء غیر سازه ای از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.