ملات ضدحریق
مواد دیرگداز مواد دارای مقاومت حرارتی هستند که در دماهای بالا پایدار هستند و خواص فیزیکی و شیمیایی شان در این دماها حفظ می‌گردد.مواد دیرگداز گران بها هستند و هرگونه خرابی در این مواد باعث افزایش زمان تولید، ازبین رفتن ادوات و در برخی مواقع باعث از بین رفتن محصول می‌گردد. نوع ماده دیرگداز بر روی میزان مصرف انرژی و کیفیت محصول تأثیر می‌گذارد. بنابراین انتخاب نوع ماده دیرگداز برای کاربردهای معین بسیار مهم می‌باشد. مواد دیرگداز همچنین برای فرایند ایمن در تولید مواد ضروری است. نباید برای پرسنل خط تولید و کسانی که مواد دیرگداز را نصب می‌کنند، شرایط خطرناک ایجاد شود. ضمناً دیرگدازها نباید در شرایط استفاده شدن و هم پس از اینکه به صورت زباله صنعتی در می‌آیند، موجب آلودگی زیست محیطی شوند.
دیرگدازها مواد غیر آلی، غیر فلزی و مقاوم در برابر حرارت هستند که این مواد می‌توانند در مقابل عوامل ساینده و یا خورنده در دماهای بالا مقاومت کنند، این عوامل خورنده و یا ساینده می‌توانند در حالت جامد، مایع و یا گاز باشند. به خاطر وجود شرایط متنوع محیطی، انواع متنوعی از دیرگدازها با خواص متفاوت ساخته شده اند. دیرگدازها از مواد پخته شده، مواد شیمیایی و انواع چسب‌های کربنی (بایندرهای کربنی) تشکیل شده اند. این مواد دارای گستره شیمیایی متنوع هستند و دارای اشکال مختلفی نیز هستند. (ترکیب شیمیایی و اشکال استفاده از دیرگدازها بر اساس کاربردهای گوناگون آن‌ها تعیین می‌شود.)
دیرگدازها از مواد ناهمگون، چند ترکیبی و دارای تخلخلی هستند. در ساختار این مواد، سنگ دانه‌های پایدار در برابر حرارت به وسیله فازهای چسبنده و افزودنی‌ها در کنار هم قرار گرفته اند.
مواد دیرگداز در دماهای پاییین شبه تردند و هنگامی که دما بالا می‌رود از خود رفتار ویسکوز نشان می‌دهند. به خاطر تغییرات نقطه به نقطه در زیر ساختار گدازها و انعطاف پذیر بودن آن‌ها، استحکام در محل‌های مختلف دیرگداز متفاوت است. این مواد به خاطر خزش در دمای بالا یا تغییر شکل پلاستیکشان شاخص هستند. تردی و مدول الاستیک بالای این مواد باعث شده است تا در برابر تنش های حرارتی و شوک‌ها حساس بوده و در تحت این شوک‌ها بشوکنند.
دیرگدازها در ابتدا توسط صنعت متالوژی مورد استفاده قرار می‌گرفت. در این صنعت کوره‌های ذوب فلزات و خطوط نقل و انتقالات و سرباره به وسیله مواد نسوز پوشش داده می‌شد. همچنین جداره‌های دودکش‌ها و مجاری عبور گاز نیز به وسیله مواد دیرگداز پوشش دهی می‌شود. با توجه کاربردها، دیرگدازها باید تأثیرات مخربی همچون مواد سایش، فشار، عوامل شیمیایی، شوک حرارتی، ضربات فیزیکی، تجزیه‌های حرارتی و … تحمل کند. این عوامل مخرب معمولاً در دمای بالا اتفاق می‌افتد.
از آن جایی که فرایندهای متالوژی نیازمند دماهای عملیاتی بالاست، مواد دیرگداز مورد استفاده در این صنعت باید در دماهای بالا و پایین تر از دمای عملیاتی پایدار باشند.
لازمه های عمومی یک ماده دیرگداز را می توان به صورت زیر بیان کرد:
مواد خامی که عمدتاً در تولید دیرگدازهای اساسی استفاده می‌شوند عبارتند از:
منیزیم کربنات (magnesites)، دولومیت، کانی‌های کروم دار (chrome ore)، اسپینل و کربن
آجرهای دیرگداز اساسی مانند منیزیا-کرومیتی و منیزیا- اسپنلی از کلینر مصنوعی اکسید منیزیم (synthetic magnesia chinker) یا منیزیای طبیعی پخته شده به همراه سنگ معدن کروم دار و پیش واکنش دهنده اسپنیل و یا مواد پوشش دهنده آلومینیایی ساخته می‌شوند. اسپنیل که یک ساختار مقاوم در برابر شوک‌های حرارتی است. یا در آجر اولیه وجود دارد و یا در طی حرارت دیدن آجر در محیط کار تولید می‌شود.
مواد نسوز باید حداقل چهار ویژگی مهم به شرح ذیل داشته باشند:
ملات‌ها گروهي از ديرگدازها هستندکه نه جزء گروه آجرهاي ديرگداز هستند نه جزء گروه ديرگدازهاي مونوليتيک. اين ديرگدازها مواد نسوز نرمي هستند که به خاطر ترکيبشان درحين مخلوط شدن با آب خاصيت پلاستيک پيدا مي‌کنند. اين مواد براي ايجاد پيوند بين آجرها در فرآيند آجر کاري استفاده مي‌شوند ودر بين آجرها ايجاد مي‌کنند تا سطوح نامنظم آجرها به هم متصل گردند. همچنين لايه ي بوجود آمده دربين آجرها فضاهاي بوجود آمده دربين آجرها را نپذير مي کنند.واز نفوذ سرباره و عوامل خورنده به داخل ساختار ديرگداز جلوگيري مي‌کنند.
چرا عایق رطوبتی دیوار مهم است؟ نکاتی برای جلوگیری از نفوذ رطوبت اهمیت استفاده از…
عایق ساختمانی چیست و چرا اهمیت دارد؟ عایق ساختمانی مجموعه‌ای از مواد و روش‌هاست که…
تعرفه عایق‌سازی ساختمان: هزینه‌ها را بشناسید و صرفه‌جویی کنید! عایق کاری ساختمان به‌عنوان راهکاری برای…
چگونه از نفوذ آب در شرایط فشار بالا جلوگیری کنیم؟ فشارهای وارده به ساختمان که…
آب بندی فشار مثبت بتن چیست؟ آب‌بندی بتن به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌شود که با…
وال مش چیست و چرا به صنعت ساخت و ساز معرفی شد؟ اولین دلیل روی…