پوشش ضد اسید و انواع آن

انواع پوشش‌ ضد اسید

با استفاده از تقسیم بندی ارایه شده در ذیل می توان پوشش‌های ضد خوردگی و پوشش ضد اسید را به ترتیب مقاومت آن ها به صورت صعودی طبقه بندی کرد. در این تقسیم بندی هر چه جلوتر می رویم مقاومت های شیمیایی، مکانیکی و حرارتی بالاتر می رود.

• پرایمر ها و مواد نفوذ کننده در بتن
• لایه های آب بند کننده سطوح بتنی
• پوشش های با ضخامت های بیش از 1 میلی متر
• پوشش های با درصد فیلر بالا
• پوشش های رزینی که به روش شمشه کشی اجرا می شوند
• کاشی کاری با ملات سیمانی نصب و با ملات رزینی بندکشی می شوند ولیکن بدون لایه حایل
• کاشی کاری بر روی لایه حایل و با استفاده از ملات سیمانی به عنوان ملات نصب و ملات رزینی به عنوان ملات بندکشی
• کاشی کاری بر روی لایه حایل، ملات نصب و بندکشی هر دو رزینی ولیکن ملات مورد استفاده در بندها دارای مقاومت های بالاتر شیمیایی است
• انواع کاشی کاری و یا آجرکاری بر روی لایه حایل با استفاده از ملات های دارای مقاومت‌های بالای شیمیایی که در این روش کاشی ها و آجرها به صورت کاملا به هم چسبیده نصب می شوند به طوری که نیازی به بندکشی نمی باشد.

طبقه بندی ارایه شده در بالا صرفا براساس تجربه‌های موفق در بسیاری از پروژه ها بوده در صورتی که این ویژگی ها در پروژه‌های مختلف متفاوت می‌باشد.

روش هایی که جهت بالا بردن قابلیت و کیفیت پوشش های ضد اسید به کار برده می‌شود

پس از انتخاب پوشش‌های مناسب و مقاوم به خوردگی، نوبت آن است که با روش‌هایی طول عمر سیستم را در زمان بهره برداری از پوشش افزایش داد. کارایی یک پوشش را می توان در زمان طراحی، در حین اجرا و نیز در زمان بهره برداری افزایش داد. برای آشنایی با این موضوع که چرا پوشش یا لاینینگ برای یک مخزن مهم است، مطالعه مقاله “لاینینگ یا پوشش برای لوله ها و مخازن” را پیشنهاد می کنیم.

استفاده از پوشش های محافظ سطح

به دلیل حساسیت بسیار بالای سازه های بتنی پیش تنیده در برابر خوردگی، استفاده از پوشش های با مقاومت های بالاتر و همچنین استفاده از پوشش های دوبل توصیه می شود.
کلیه ورودی ها و خروجی ها باید طوری طراحی گردند تا بتوان به راحتی لایه های حایل (membrane) را در داخل آنها اجرا نمود.
توصیه می گردد تا فونداسیون تجهیزات، پمپ‌ها و مخازن در صورت عدم وجود محدودیت های مالی، به طور کامل با استفاده از آجرهای ضد اسید یا سرامیک لاینینگ ساخته شود. در غیر این صورت فونداسیون ها می بایست به صورت بتنی ساخته شده و بر روی سطوح از پوشش های کاملا مقاوم استفاده شود. البته استفاده از هر کدام از روش ها به غیر از مسایل اقتصادی به ابعاد فونداسیون نیز بستگی خواهد داشت.

اجرای پوشش های ضد اسید

رعایت کلیه نکات فنی ارایه شده توسط طراح و نیز تامین کننده مواد در زمان اجرا به وسیله پیمانکار اجرایی از الزامات اجرای پوشش های ضد اسید می باشد. به عنوان مثال رعایت ترکیب اختلاط مواد با هم، دما و رطوبت و نیز آمادگی لازم جهت اجرای پوشش ها، از موارد مهم در افزایش طول عمر یک سیستم پوششی ضد اسید می باشد.

بهره برداری عملی از پوشش های ضد اسید

زمانی که یک پوشش ضد خوردگی برای یک ساختمان و یا سازه انتخاب می شود و طراحی براساس مقاومت بالای پوشش انجام می شود. پوشش انتخاب شده می بایست برای مدت زمان طولانی مقاومت لازم داشته باشد و یا حداقل نیاز به تعمیرات کم و با هزینه پایین داشته باشد. اما این نکته را نباید فراموش کرد که نگهداری درست از یک پوشش محافظ در زمان بهره برداری، عمر مفید سیستم پوششی را به طور قابل ملاحظه ای افزایش می دهد.

چگونه در زمان بهره برداری می توان عمر  کفپوش ضد اسید را افزایش داد؟

در زمان بهره برداری از یک واحد شیمیایی می توان با روش های مختلفی مانند خنثی سازی، شستشوی دائم با آب، برداشت مواد خورنده و تمیز کردن سطوح، عمر سیستم پوششی را افزایش می دهد. برخلاف خوردگی شدید در صنایع شیمیایی و پتروشیمی به دلیل وجود اسیدها و قلیاهای قوی، در صنایع غذایی، خوردگی در حد بسیار بالا نمی باشد. در صنایع غذایی بیشتر با اسید ها و قلیا‌های ضعیف تر مواجه هستیم. در صنایع غذایی احتمال وجود مواد قلیایی و پاک کننده های اکسید کننده نیز وجود دارد.
البته در صنایع فرآوری مواد غذایی به دلیل وجود مواد شیمیایی، سطوح بتنی معمول که بر پایه سیمان می باشند، مقاومت دائم نداشته و در برابر حملات شیمیایی خورده خواهند شد. لذا کلیه سطوح بتنی شامل کف ها، کانال ها، مخزن ها و دیوارها می بایست در مقابل بارهای شیمیایی حفاظت گردند.

پوشش ضد اسید توصیه شده برای صنایع غذایی

دو نوع پوشش برای سطوح کف و دیواره ها در صنایع غذایی توصیه می شود، استفاده از کاشی ضد اسید مقاوم ترین و مناسب ترین پوشش برای سطوح بتنی بوده و راه حل اول می باشد و پوشش پیشنهادی دوم، پوشش های رزینی یکپارچه با قابلیت تراز شدن خودکار هستند.
از موارد بسیار مهم در حین بهره برداری از یک واحد شیمیایی، بازرسی های دوره ای پوشش های انجام شده و همچنین سطوح بتنی و فولادی است. بازرسی ها می بایست به دقت تمام انجام شود و از هیچ نقطه ای نباید صرف نظر شود چرا که یک نقطه آسیب دیده نیز می تواند باعث صدمات غیر قابل جبران شود.
تعمیرات کوچک و موضعی به موقع می تواند باعث کاهش هزینه های بعدی گردد چراکه در صورت عدم انجام تعمیرات کوچک، خوردگی پیشرفت کرده و باعث تخریب و یا کنده شدن پوشش ها می گردد که این مورد خود باعث تخریب و از بین رفتن سازه فولادی یا بتنی اصلی می گردد. به خاطر داشته باشید که تشخیص به موقع خسارت و ترمیم آن هزینه کمتری خواهد داشت. در ادامه همچنین برای آشنایی بیشتر با پوشش های رزینی مطالعه مقاله “رزین وینیل استر، بهترین پوشش محافظ مخازن بتنی و فولادی در برابر خوردگی” را پیشنهاد می کنیم.

چگونه می توان آسیب دیدگی پوشش ضد اسید را مهار نمود؟

در یک محیط شیمیایی ممکن است شرایطی پیش آید که خارج از مقاومت شیمیایی، مکانیکی و یا حرارتی پوشش‌های استفاده شده باشد، که طبیعتا این در واحد تولیدی امری اجتناب ناپذیر است. این شرایط خاص مانند زمان شروع بهره برداری و یا عملکرد نادرست تجهیزات و یا افراد، می بایست به وسیله سیستم های هشدار دهنده و تجهیزات کنترل کننده به اپراتورها اعلام گردد.

• سیستم‌های هشداردهنده، ایمنی کار و نیز عمر مفید پوشش ها را افزایش داده و در عین حال از انجام هزینه های اضافی جلوگیری می نماید.
• آموزش پرسنل بهره برداری و آشنایی آنها با کارایی پوشش ها و نیز محدوده های بحرانی پوشش های به کار برده شده، خود باعث افزایش راندمان و عمر پوشش های ضد خوردگی می باشد.
• همچنین در حوضچه‌ها و پیت‌ها می توان تاثیرات بارهای شیمیایی ناگهانی را به وسیله ایجاد سطح ثابت و دائمی از مواد خنثی، کم کرد. این مورد باعث افزایش عمر سیستم پوششی می شود.

تمامی پمپ‌هایی که در داخل آنها مورد خورنده وجود دارد پس از مدت زمان کوتاهی از بهره برداری نشتی خواهند داشت. جهت جلوگیری از تاثیرات مخرب ناشی از نشتی مواد خورنده بر روی پوشش‌های انجام شده می توان از سینی های از جنس مواد مقاوم در زیر پمپ ها استفاده نمود. این سینی ها نشتی ها را به خارج از فونداسیون پمپ ها منتقل می کند و باعث جلوگیری از تجمع مواد خورنده بر روی فونداسیون پمپ‌ها می شود.

نگه داری، جابه جایی، حمل و نصب پوشش ضد خوردگی

تجهیزات دارای پوشش ضد اسید باید زیر سرپوش یا در یک محوطه حفاظت شده نگهداری شوند. پوشش ضد اسید باید در صورت لزوم در مقابل نور مستقیم خورشید محافظت شوند.
کلیه انشعابات فرعی و سایر منافذ باید با استفاده از تخته های چوبی یا سایر مواد مناسب در مقابل صدمات مکانیکی حفاظت گردند.
بلند کردن تجهیزات باید چنان انجام گیرد که زنجیرها و سایر وسایل کمکی برای جابجایی با سطوح دارای پوشش ضد اسید در تماس قرار نگیرند.
باید از اعمال بارهای نقطه ای سنگین بر روی سطوح دارای پوشش ضد اسید اجتناب گردد.
اتصالات محکم نشده نباید در حال حمل تجهیزات در داخل آن قرار داده شوند. مسئولیت ترتیب حمل تجهیزات دارای پوشش ضد اسید متغیر است و هر کس که مسئول ترتیب حمل تجهیزات دارای پوشش ضد اسید متغیر است و هر کس که مسئول باشد (خریدار، سازنده یا اجراکننده) باید به شرکت حمل احتیاط‌های مربوط به جابه جایی را گوشزد کنند.
بسیار مهم است که خریدار دستورات مربوط به عملیات جابه جایی را برای افراد مسئول نصب صادر کند و مخصوصا اشاره شود که به هنگام ورود به تجهیزات دارای پوشش ضد اسید و ملات پایه اپوکسی ضد اسید باید کفش های نرم و تمیز به پا داشته باشند و سطوح لاینینگ شده را در مقابل نرده بان‌ها و تیرهای داربست محافظت کنند.