آب بندی از مهمترین عملیات اجرایی ساختمان است و دوام سازه را در برابر رطوبت و نفوذ آب تامین می‌نماید. از این رو انتخاب مواد مناسب جهت آب بندی و روش اجرای آن توسط نیروی انسانی حائز اهمیت می‌باشد. در این مطلب پیرامون شناخت انواع مواد آب بندی و ویژگی ها و خوصیات آنها به تفصیل صحبت شده است.
برای پاسخ صحیح به این سوال که مواد عایق رطوبتی چیست، ابتدا باید دلیل این نیاز را درک کنیم
اگر سازه ای در برابر آب محافظت نشود، ممکن است با مشکلاتی مانند نفوذ رطوبت و آب در سازه از فونداسیون تا گچ مواجه شود. از این رو باید برخی از عوامل طبیعی مانند هوا، آب، شرایط اقلیمی، باد و رطوبت را کنترل کرد.
آب بندی فرآیندی است که در آن یک جسم یا سازه ضد آب یا مقاوم در برابر نفوذ آب می شود و به لطف این فرآیند، ماده یا ساختار عایق شده در برابر نفوذ آب در شرایط مشخص مقاومت می‌نماید. انواع سطوحی که در برابر آب بندی مقاوم می‌شوند شامل کف پشت بام، کف بهارخواب یا بالکن، کف حمام و سرویس بهداشتی و در کل هر سطحی که با آب در تماس است، می‌باشد.
به عبارت دیگر، عایق رطوبتی یا آب بند یک اقدام حفاظتی است که باعث می شود یک سطح، در برابر آب مقاوم شود یا از نفوذ ناخواسته مایعات تحت سایر نیروهای خارجی مانند فشار هیدرواستاتیک و مویرگی جلوگیری کند. از تکنیک آب بندی در صنایع ساختمانی و طراحی برای کاهش اثر نفوذ مایع بر سیستم ها استفاده می‌گردد، همچنین عایق کاری باعث افزایش دوام انواع سطوح در ساختمان می‌گردد.
اجرای آب بندی در محیطهای مختلف
روش های آب بندی در مناطق روستایی و شهری متفاوت است، بنابراین پاسخ به این سوال که عایق های رطوبتی ایده آل کدامند نیز در مناطق روستایی و شهری تفاوت دارد.
از آنجایی که مناطق روستایی از نظر استفاده از مصالح مختلف با محدودیت هایی روبه‌رو هستند، برخی از روش های سنتی آب بندی و عایق کاری همچنان در این مناطق مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در مناطق شهری به خاطر وجود امکانات فراوان و دسترسی آسان به انواع محصولات و مصالح جهت آب بندی شرایط برای آب بندی سطوح مناسب تر است. اما تغییرات اقلیمی و جوی در نواحی شهری باعث بروز مشکلاتی در عملیات ساختمانی گردیده است.
انواع محصولات آب بندی
مواد آب بندی ایده آل برای یک مکان چیست؟ برای پاسخ بهتر به این سوال، باید نگاهی دقیق تر به مواد عایق رطوبتی بیندازیم.
مصالح ضد آب سیمانی
عایق رطوبتی بر پایه سیمان ساده ترین روش عایق رطوبتی در ساخت و ساز است. مواد عایق رطوبتی مبتنی بر سیمان به راحتی در اختیار تامین کنندگان مختلف قرار می گیرند و به راحتی مخلوط و اعمال می شوند.
این روش اغلب در مناطق مرطوب داخل محیط خانه مانند حمام و توالت استفاده می شود. این روش معمولاً یک نوع عایق رطوبتی کاملا یا نیمه انعطاف پذیر است و به همین خاطر در مناطقی که در تماس مستقیم با اشعه آفتاب قرار دارند معمولا استفاده نمی شود.
عایق رطوبتی بر پایه سیمان در سازه های زیر استفاده می شود:
- تصفیه خانه های آب و فاضلاب شهری
- سیستم پل‌ها
- عایق کاری سد
- سیستم های راه آهن و مترو
- بندر و اسکله بار گیری دریایی
- قفل رودخانه کانال و دایک های بتنی
- سازه های پارکینگ
- دیواره داخلی تونل‌ها
مصالح آب بند مایع
این مواد که معمولاً از یک لایه پشتی و دو لایه رویی توسط اسپری، غلتکی یا ماله روی است. انعطاف پذیرتر از انواع عایق رطوبتی مبتنی بر سیمان. بنابراین، امروزه اغلب از آن استفاده می شود. غشای ضد آب مایع ممکن است یک غشای مایع با اسپری باشد که از آسفالت اصلاح شده پلیمری تشکیل شده. درجات مختلف غشاهای مایع اکریلیک، هیبریدی یا پلی اورتان برای ماله، غلتک یا اسپری نیز در بازار با قیمت های مختلف موجود است.
روش آب بندی با پوشش قیر
پوشش قیری نوعی پوشش است که برای عایق رطوبتی و پوشش محافظ انعطاف پذیر مطابق با درجه فرمولاسیون و پلیمریزاسیون استفاده می شود. انعطاف پذیری و محافظت آن در برابر آب می تواند تحت تأثیر کلاس پلیمری و همچنین تقویت فیبر باشد.
پوشش قیری را پوشش آسفالتی نیز می گویند. رایج ترین کاربردهای پوشش های قیری شامل نواحی زیر کف است. این یک پوشش محافظ عالی و مواد ضد آب بر روی سطوحی مانند پایه های بتنی است.
پوشش قیری از مواد پایه قیر ساخته شده و برای قرار گرفتن در معرض نور خورشید مناسب نمی‌باشد. تا زمانی که توسط مواد منعطف تر مانند پلی اورتان یا پلیمرهای مبتنی بر اکریلیک اصلاح نشود، هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای مدت طولانی بسیار شکننده می شود.
البته انعطاف پذیری محصولات نهایی همیشه به محتوای جامد پلیمر اضافه شده به قیر بستگی دارد.
آب بندی سطوح با پلی اورتان مایع
روش آب بندی با پلی یورتان مایع برای قسمت سقف مسطح و در معرض شرایط آب و هوایی استفاده می شود. این روش ضد آب در مقایسه با روش های دیگر گران است. غشای مایع پلی اورتان انعطاف پذیری بالاتری دارد. البته پلی یورتان به رطوبت محیط بسیار حساس است، بنابراین لازم است در ارزیابی رطوبت محیط مورد نظر قبل از اجرا بسیار مراقب باشید، در غیر این صورت ممکن است غشاها بعد از مدتی کنده شده و از سطح جداشوند.
روش آب بندی به کمک مشعل
این روش معمولا در محیط های خارج از خانه و در فضای باز مانند پشت بام و بالکن مورد استفاده قرار می‌گیرد (تا از خطرات و آسیب‌های حرارت زیاد جلوگیری گردد). در این روش ترکیب پلیمر و قیر به منظور ضد آب ساختن محیط بکار می‌روند. استفاده از غشاء مشعل مستلزم استفاده از یک مشعل گرم شده برای ذوب لایههای ترکیب شده قیر و پلیمری می‌باشد.
مصالح آب بند خود چسب
این مصالح آب بند خودچسب دو نوع هستند که عبارتند از ترکیب قیر و آسفالت و ورقه‌های محافظ. ترکیبات قیر و آسفالت معمولاً با رزین های فرموله شده مخصوص اصلاح می گردند تا سهولت اجرا را فراهم نمایند. مواد آب بند را می توان به صورت دستی در محل ترکیب کرد تا از اجرای دقیق اطمینان حاصل شود. ورق‌های محافظ را می‌توان به صورت گرم روی ترکیب قیر و آسفالت لمینت کرد و ویژگی‌های فیزیکی بهتری مانند مقاومت در برابر حرارت را به پوشش مورد نظر داد.
