زلزله کرمانشاه فاجعه بود یا تخریب بیمارستان نوساز؟

‌یک دکتری زلزله‌شناسی در گفت‌وگو با ایسنا،‌ گفت: در آن زمان که زلزله رودبار و منجیل سبب تخریب بیمارستان ولیعصر شد، به‌عنوان دانشجوی مقطع ارشد موظف بودم دوره کارآموزی خود را با بازدید از این بیمارستان‌ها بگذرانم. این بازدید سه مرتبه صورت گرفت.

زلزله کرمانشاه فاجعه بود یا تخریب بیمارستان نوساز!

دکتر محمد کاویی با بیان اینکه سقف و سه دیوار اتاق عمل بیمارستان ولیعصر رودبار و منجیل فروریخته بود، افزود: در زلزله 96 کرمانشاه بیمارستان نوساز سرپل ذهاب تخریب می‌شود! سؤالم این است که اصلاً چرا بیمارستان می‌سازیم؟ آن‌هم در مناطق زلزله‌خیز! آقایان یا بیمارستان نسازید یا اگر می‌سازید درست و اصولی بسازید.

وی با بیان اینکه وقتی می‌گویند در مورد یک موضوع توضیح دهید اگر عدد و رقم و اندازه مطرح نشود در واقع در مورد آن موضوع هیچ اطلاعاتی ندارید، عنوان کرد: قرآن در سوره القمر آیه 49 می‌فرماید”هر چیزی را به‌اندازه آفریدیم” دوم فروردین سال 56 زلزله خورگو با شدت 7 ریشتر اتفاق افتاد، بالغ‌ بر 158نفر کشته شدند. امروز جمعیت خورگو 2000 نفر است، نتیجه می‌گیریم در زلزله سال 56 بیشتر مردم کشته‌شده‌اند. چه زمانی قرار است عبرت بگیریم؟!

کاویی با اشاره به اینکه مرکز زلزله‌نگاری کرمانشاه در سال 1960 هم‌زمان با ایستگاه لرزه‌نگاری تهران، تبریز و مشهد شروع به کار کرد، ادامه داد: مدیریت بحران در کرمانشاه چه‌کار می‌کند؟ چرا به مردم آموزش داده نشده که باید در همان ساعت‌های اولیه به هنگام وقوع پیش‌لرزه‌ها بیرون از خانه بروند و آن شب را در بیرون از خانه سپری کنند؟

این استاد دانشگاه با بیان اینکه 620 نفر در زلزله کرمانشاه به دلیل عدم آموزش کشته شدند، افزود: بین ساعت 21 الی 21:48 پیش‌لرزه‌ها اتفاق افتادند و در ساعت 21:48 زلزله با شدت 7:3 ریشتر به وقوع پیوست. این تعداد در زلزله سال 96 تعداد کمی نیست. پس مدیریت بحران چه‌کار می‌کند؟ بهتر نیست مدیریت بحران را تعطیل کنیم؟

کاویی در خصوص تخریب کامل بیمارستان سرپل ذهاب، عنوان کرد: مجروحین در پی این اتفاق به سایر شهرها منتقل شدند و بقیه بیماران به دلیل عدم توانایی در حرکت و فرار در بیمارستان در حال تخریب کشته شدند. وقتی نمی‌توانیم کاری را درست انجام دهیم پس بهتر است آن را انجام ندهیم. وقتی نمی‌توانیم بیمارستان مقاوم در برابر زلزله 7 ریشتر بسازیم بهتر است که اصلاً از همان ابتدا آن را نمی‌ساختیم. چه ایرادی دارد اگر بیمارستان صحرایی داشته باشیم؟! دست‌کم تلفات آن به‌مراتب کمتر از چنین بیمارستان‌هایی خواهد بود.

زنگ خطر برای تهران

وی بیان کرد: ضعف شدید ساخت‌وسازها نیز از طرفی مزید بر علت شده و مشکلات را افزایش داده است. کرمانشاه زنگ خطری برای تهران است. 180 الی 190 سال قبل در تهران زلزله آمد و تا به امروز دیگر زلزله‌ای رخ نداده است. مشهد، تبریز و کرمان که کلان‌شهرهای زلزله‌خیز هستند نیز باید گوش‌ به‌ زنگ باشند.

کاویی با بیان اینکه آیا تاکنون به اینکه” اگر در تمام ایران به‌یک‌باره زلزله رخ دهد چه می‌شود؟” فکر کرده‌اید؟ افزود: منطقه زاگرس از جنوب ترکیه و شمال عراق آغاز و قسمت پایانی آن کوه گنو بندرعباس است. اگر تمام این منطقه تحریک شود چه بر سر ایران خواهد آمد؟ طبق آمارهای ارائه‌ شده در کرمانشاه در یک سال گذشته بیش از 5000 پس‌لرزه اتفاق افتاده است. به نظر می‌رسد ساختار تکنونیکی و رفتار زاگرس تغییر کرده است.

وی بیان کرد: زلزله بلا نیست ما با سهل‌انگاری‌هایمان از زلزله بلا می‌سازیم. هیچ‌کس نمی‌تواند جلوی زلزله را بگیرد اما مهندس یا پیمانکار می‌تواند آن‌چنان دقت و ظرافتی در ساخت‌وسازها لحاظ کند که به هنگام وقوع زمین‌لرزه چنین اتفاقاتی رخ ندهد و حداقل تا 7 ریشتر خرابی به بار نیاورد.

کاوئی با اشاره به اینکه 700 پس‌لرزه از 21 آبان 96 تا ابتدای آذر 96 ثبت‌شده است، گفت: این موضوع گویای فعال بودن این منطقه است. مردم باید آموزش ببینند و این آموزش‌ها از نان شب هم برایشان واجب‌تر است.

وی افزود: متأسفانه مسئله آموزش مواجه‌شدن با بحران در کشورمان مشکل دارد. البته جالب است بدانید در زلزله کرمانشاه خانه‌هایی که مردم ساخته بودند سالم ماند و خانه‌هایی که دولت آن‌ها را ساخت ویران شدند.

این دکتری زلزله‌شناسی با بیان اینکه اکثر زلزله‌هایی که در ایران اتفاق افتاده شب‌هنگام بوده است، ادامه داد: زلزله بم، کرمانشاه، رودبار و منجیل همگی در زمان استراحت و شب‌هنگام اتفاق افتاده است و احتمالاً اگر در روز این زلزله‌ها رخ می‌دادند این‌چنین تلفاتی حاصل نمی‌شد.

ساکنان بافت‌های قدیمی و حتی جدید بندرعباس هوشیار باشید.

کاوسی در خصوص بافت سنتی و نا‌مقاوم بندرعباس گفت: بافت‌های قدیمی زیادی در بندرعباس مانند کمربندی، امام حسین(ع)، منطقه طلائیه، دو هزار و شش‌صد دستگاه در برابر زلزله بسیار آسیب‌پذیر هستند.

وی همچنین در خصوص بیمارستان شهید محمدی بندرعباس، بیان کرد: این بیمارستان که در سال 59 شروع به کار کرد و 38 سال از شروع به کار این بیمارستان می‌گذرد اگر زلزله‌ای باقدرت 6تا 7 ریشتر در بندرعباس اتفاق بیفتد توانایی سرپا ماندن و مقاومت را خواهد داشت؟ آیا سرنوشت این بیمارستان‌ هم مانند سرنوشت بیمارستان سرپل ذهاب خواهد بود؟

کاویی خاطرنشان کرد: اگر در شب و زمان استراحت زلزله‌ای در بندرعباس رخ دهد بیش از نیمی از مردم بندرعباس آسیب خواهند دید.

وی با بیان اینکه چگونه است که همیشه به فکر مراسم‌های مختلف هستیم اما تنها به زلزله فکر نمی‌کنیم، ادامه داد: من را به یک برنامه تلویزیونی صداوسیما مرکز خلیج‌فارس دعوت کردند و گفتند مردم را نترسانید! پس گفتن حقایق و هشدار و آموزش به مردم را چه کسی و چه زمانی انجام خواهد داد؟!

زلزله دوره تناوبی دارد!

این استاد دانشگاه عنوان کرد: با توجه به زلزله‌های گذشته دوره تناوب زلزله‌ها بین 10 الی 15 سال تخمین زده‌شده است. از طرفی منطقه حاجی‌آباد، میناب و بندرعباس مناطق زلزله‌خیز استان هرمزگان هستند و حداقل یک زلزله شدید در آینده احتمالاً نه‌چندان دور رخ خواهد داد.

وی با اشاره به اینکه آمادگی لازم برای مواجه‌شدن با زلزله را نداریم، بیان کرد: آیا در مدیریت بحران از نیروهای متخصص و تجربه‌دار استفاده می‌شود؟ یک‌مرتبه به استانداری رفته و گفتم که نیاز داریم شبکه لرزه‌نگاری را در بندرعباس ایجاد کنیم. گفته شد بودجه برای این کار وجود ندارد. امروز آیا استانداری و شهرداری به لزوم وجود دستگاه‌های لرزه‌نگار و یا نیروهای متخصص و ماهر پی برده‌اند؟!

کاویی با بیان اینکه “آیا شهردار در کنار خود کارشناسی دارد که به مطالعه شهر بپردازد؟” عنوان کرد: احتمال وقوع خرابی شدید در خانه‌هایی که روی شیب مانند 700 دستگاه بندرعباس قرار دارند، بسیار زیاد است.

وی افزود: در بلوار دانشگاه نیز به دلیل عدم ساخت‌وساز محکم و اساسی، در صورت وقوع زلزله مشکلات اساسی رخ خواهد داد.

دریا از شدت زلزله می‌کاهد؟

کاویی در خصوص باور عموم مردم مبنی بر اینکه هرمزگان در کنار دریا واقع است پس شدت زلزله توسط دریا کم می‌شود، گفت: این باور در صورتی می‌تواند درست و منطقی باشد که کانون زمین‌لرزه زیر دریا باشد و به‌اندازه کافی با استان فاصله داشته باشد، در این صورت خرابی کمتر خواهد بود، اما اگر کانون در اعماق پوسته بندرعباس یا استان هرمزگان باشد وجود دریا هیچ تأثیری نخواهد داشت.

وی همچنین ادامه داد: زلزله 1906 بندر سانفرانسیسکو در کالیفرنیا اتفاق افتاد زلزله رودبار و منجیل که در نزدیکی دریای خزر است و دریا تأثیری درکم شدن شدت و آثار مخرب آن نداشت.

زلزله در تمام ایران

این دکتری زلزله‌شناس با بیان اینکه” اگر گسل زاگرس فعال شود سرنوشت ایران چه خواهد بود؟” افزود: علاوه بر بخش زاگرس، 15 گسل تهران، گسل شهرهای تبریز، مشهد، شمال اهواز و هرمزگان با گسل‌های متعدد همچنین شبکه‌های گسل میناب در صورت فعال شدن فاجعه‌بار خواهند بود.

کاویی عنوان کرد: امیدواریم سه مرکز ژئوفیزیک تهران، سازمان مسکن و شهرسازی، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی هم‌راستا و با همکاری به کار خود ادامه دهند. متأسفانه این سه مرکز در حال حاضر هرکدام به‌تنهایی در حال فعالیت هستند.

منبع: ایسنا