ﺑﺮرﺳﯽ و مقاوم‌سازی لرزه‌ای شریان‌های ﺣﯿﺎﺗﯽ و ﻣﺠﺎری ﻣﺪﻓﻮن ﺷﻬﺮی (ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان)

در ﻣﯿﺎن ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ تکان‌ها و ارﺗﻌﺎﺷﺎت ﭘﻮﺳﺘﻪ زﻣﯿﻦ می‌شوند ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﯾﻨﮑﻪ از ﻧﯿﺮوی ﮐﻤﯽ برخوردارند اﻫﻤﯿﺖ ﭼﻨﺪاﻧﯽ در وﻗﻮع زﻟﺰﻟﻪ ﻧﺪارﻧﺪ وﻟﯽ فعالیت‌های ﺗﮑﺘﻮﻧﯿﮑﯽ نیروهای دروﻧﯽ زﻣﯿﻦ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﯽ و شدتی ﮐﻪ دارﻧﺪ  عمده‌ترین ﻣﻨﺸﺄ وﻗﻮع زﻟﺰﻟﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر می‌روند.

ﺑﺮ اﺳﺎس بررسی‌های انجام‌شده ، ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ به‌طور ﻣﺘﻮﺳﻂ ﯾﮏ زﻟﺰﻟﻪ نسبتاً ﺷﺪﯾﺪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺮه زﻣﯿﻦ اﺗﻔﺎق می‌افتد .اﯾﺮان ازجمله ﮐﺸﻮرﻫﺎیی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ واقع‌شدن ﺑﺮ ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ زﻟﺰﻟﻪ آﻟﭗ- ﻫﯿﻤﺎﻟﯿﺎ ﻫﻤﻮاره در ﻣﻌﺮض وﻗﻮع زلزله‌های ﻣﺨﺮب و وﯾﺮاﻧﮕﺮی ﺑﻮده اﺳﺖ . ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ در صدسال ﮔﺬﺷﺘﻪ اﯾﺮان ﯾﮑﯽ از ﺷﺶ ﮐﺸﻮر ﺑﺎ ﺗﻠﻔﺎت ﺑﺎﻻی ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ.

ﻫﺪف برنامه‌ریز ﺷﻬﺮی از بررسی‌های لرزه‌خیزی ، ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺷﺮاﯾﻂ ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ و ﻣﯿﺰان ﺧﻄﺮ زمین‌لرزه ﻣﺤﻞ موردمطالعه در آﯾﻨﺪه می‌باشد ﺗﺎ بر اساس آن ﺿﻤﻦ ﺗﺪوﯾﻦ ﻗﻮاﻋﺪ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺟﻬﺖ مقاوم‌سازی سازه‌ها در ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮ و ﻧﻮع کاربری‌ها و مکان‌یابی آن‌ها ﺑﭙﺮدازد. ﺑﺮآورد ﺧﻄﺮﭘﺬﯾﺮی و ﺧﺴﺎرت، ارﮐﺎن اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان ﻫﺴﺘﻨﺪ.

در ﺑﺮآوردﻫﺎی ﻫﺮ ﭼﻪ واقعی‌تر ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت ﺷﻬﺮی، به‌روزرسانی آن‌ها و از ﻃﺮﻓﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ آسیب‌پذیری ﻣﺴﺘﺤﺪﺛﺎت و ﺑﻪ ﻃﺒﻊ آن آسیب‌پذیری انسان‌ها اﺷﺎره ﮐﺮد.شبکه‌های ﺗﻮزﯾﻊ آب ﺷﻬﺮی و ﻣﺠﺮاﻫﺎی ﺗﺨﻠﯿﻪ ﭘﺴﺂب ﻣﺪﻓﻮن، از شریان‌های ﺣﯿﺎﺗﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻬﺮی می‌باشند ﮐﻪ ﺑﺮوز آﺳﯿﺐ در آن‌ها از یک‌سو ﻟﻄﻤﻪ اﻗﺘﺼﺎدی قابل‌توجه در برداشته و از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ می‌تواند ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮوز ﺻﺪﻣﺎت و ﺧﺴﺎرات ﮔﺴﺘﺮده ﺷﻮد. ﺗﻐﯿﯿﺮ شکل‌های ﺑﺰرگ ﻧﺎﺷﯽ از ﺷﮑﺴﺖ شیب‌ها، زﻟﺰﻟﻪ، ﺣﺮﮐﺖ گسل‌ها و ﺷﻨﺎور ﺷﺪن لوله‌ها در ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﻫﺎی کم‌عمق ﺻﺪﻣﺎت عمده‌ای در ﺷﺒﮑﻪ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن ﺑﻪ وﺟﻮد آورده اﺳﺖ.

در ﺧﻄﻮط جمع‌آوری ﻓﺎﺿﻼب ﻧﯿﺰ بیرون‌زدگی ﻣﻨﻬﻮل ﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮردی اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از وﻗﻮع زﻟﺰﻟﻪ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ازجمله زﻟﺰﻟﻪ ﮐﻮﺑﻪ ژاﭘﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه می‌شود. ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻮدن ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن در ﺟﻮاﻣﻊ ﺷﻬﺮی ازجمله ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﮐﻪ به‌واقع اﯾﻦ ﺧﻄﻮط ﮐﻼف سردرگمی را ﺗﺸﮑﯿﻞ داده‌اند ﮐﻪ عوامل ﻣﺨﺘﻠﻒ ایجادکننده ﺧﺮاﺑﯽ در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ در ﻃﺮاﺣﯽ ﺧﻄﻮﻃﯽ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ و مدت‌زمان بهره‌برداری در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ و ﻧﯿﺰ ﺗﻐﯿﯿﺮات آئین‌نامه‌ها ﻟﺰوم ﺑﻬﺴﺎزی، مقاوم‌سازی، ﺗﻌﻤﯿﺮات ﭘﯿﺸﮕﯿﺮاﻧﻪ اﯾﻦ ﺧﻄﻮط در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺮب ﺣﯿﺎﺗﯽ اﺳﺖ. ﯾﮑﯽ از پدیده‌های ﻣﺨﺮب ﺑﺮ روی ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﮔﺴﻞ اﺳﺖ.

ﻧﯿﻤﺎن آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻣﺘﻌﺪدی در ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺮﮐﺖ اﻓﻘﯽ لوله‌ها اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ  ﭘﺎﺳﯿﻮ ﺧﺎک ﺣﻮل ﻣﺤﯿﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ زﻣﯿﻦ می‌باشد. و ﻧﯿﺰ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻓﺸﺎر ﺧﺎک و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن  ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ اﺳﺖ و در ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻓﺸﺎر زﻣﯿﻦ، اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮی از ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن دﯾﺪه می‌شود. واﻧﮓ وﯾﻪ ﯾﮏ ﻣﺪل ﺗﺤﻠﯿﻞ اراﺋﻪ داده اﺳﺖ ﮐﻪ در آن تأثیر  ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺰرگ ﮔﺴﻞ ﺑﺮ روی ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن به‌صورت آﻧﺎﻟﯿﺰ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ و ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﺗﺌﻮری ﺗﻐﯿﯿﺮ شکل‌های ﺑﺰرگ استوارشده اﺳﺖ. برخلاف مدل‌های  ﻗﺒﻠﯽ ﮐﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﻟﻮﻟﻪ را به‌صورت ﺷﮑﺴﺖ ﮐﺸﺸﯽ ﻣﺤﻮری در ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻤﺎس ﮔﺴﻞ ﺑﺎ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در ﻧﻈﺮ می‌گرفتند در اﯾﻦ ﻣﺪل ﺷﮑﺴﺖ به‌صورت اﻧﺪرﮐﻨﺶ  ﻧﯿﺮوی ﻣﺤﻮری و ﮔﺸﺘﺎور ﺧﻤﺸﯽ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ.

اﻫﻤﯿﺖ شریان‌های ﺣﯿﺎﺗﯽ و ﻣﺠﺎری ﻣﺪﻓﻮن

آسیب‌پذیری لوله‌کشی‌ها ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم زﻟﺰﻟﻪ از ﭼﻨﺪ ﺟﻨﺒﻪ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ، اول آنکه ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﻗﻄﻊ ﺟﺮﯾﺎن در شاه‌لوله‌های آب به‌واسطه شکستگی‌ها می‌تواند ﺟﺎن ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن زﻟﺰﻟﻪ را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ بی اندازد. ﺷﮑﺴﺖ و اﻧﻔﺠﺎر در لوله‌های ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ می‌تواند ﺑﺎﻋﺚ آتش‌سوزی‌های وﺳﯿﻊ ﮔﺮدد. در ﺻﻮرت آﺳﯿﺐ دﯾﺪن لوله‌ها و شبکه‌های جمع‌آوری ﻓﺎﺿﻼب ﺑﻮی ﺗﻌﻔﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ آسیب‌دیده را فراگرفته و اﺣﺘﻤﺎل ﺷﯿﻮع بیماری‌های ﻋﻔﻮﻧﯽ ﭘﺲ از زﻟﺰﻟﻪ وﺟﻮد دارد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ گفته‌شده اﻫﻤﯿﺖ ﺗﻌﻤﯿﺮات ﭘﯿﺸﮕﯿﺮاﻧﻪ و مقاوم‌سازی و ﺗﻘﻮﯾﺖ شریان‌های ﺣﯿﺎﺗﯽ و ﻣﺠﺎری ﻣﺪﻓﻮن ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان بیش‌ازپیش آﺷﮑﺎر می‌گردد.

 

ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺮای سیستم‌های ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ

ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ از ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی وﺳﯿﻊ ﻋﺒﻮر ﮐﺮده و ﺑﺎ ﺧﻄﺮات لرزه‌ای و ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎک ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻨﻮع ﻣﻮاﺟﻪ می‌باشد . ﺑﻌﻼوه ، ﺗﻌﺪادی از سیستم‌های ﻓﺮﻋﯽ در ﻃﻮل ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ وﺟﻮد دارﻧﺪ . ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ سیستم‌های ﻓﺮﻋﯽ ﺿﺮورﯾﺎت ﻃﺮاﺣﯽ لرزه‌ای منحصربه‌فرد ﻓﻮد را داراﺳﺖ و در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﭘﯿﭽﯿﺪه اﺟﺰای ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﺧﻮد ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺻﺪﻣﺎت زﻟﺰﻟﻪ آسیب‌پذیرتر ﺑﺎﺷﺪ.

ﻫﺪف از ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻃﺮاﺣﯽ لرزه‌ای ﺑﺮای ﯾﮏ ﭘﺮوژه ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ به‌گونه‌ای ﻣﺘﻮازن ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮات زلزله‌ها و دﯾﮕﺮ بارگذاری‌ها ﭘﺎﯾﺪاری ﻧﻤﻮده و ﻫﺮ دو ﺟﻨﺒﻪ اﯾﻤﻨﯽ و اﻗﺘﺼﺎد را رﻋﺎﯾﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ . ﻃﺮح ﻣﺘﻮازن ﻃﺮﺣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن:

ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺮای ﯾﮏ ﺳﺎزه داده‌شده ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ اﻧﻮاع ﺧﻄﺮات ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻃﺮاﺣﯽ به‌گونه‌ای اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﺧﻄﺮﭘﺬﯾﺮی آﺳﯿﺐ و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺎ ﺧﻄﺮ و ﻣﺴﺎﺋﻞ  ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ

ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ هیچ‌یک از اﻗﻼم دﺳﺖ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﯾﺎ دﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮآورد ﻧﺸﻮﻧﺪ . ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﺑﺮای ﯾﮏ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ، ﻣﻄﻠﻮب ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای جابه‌جایی ﮔﺴﻞ ﺑﻪ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ 10000  ﺳﺎل و ﯾﮏ ﺣﺮﮐﺖ زﻣﯿﻦ دارای دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ 100  ﺳﺎل ﻃﺮح ﺷﻮد.

ﻋﻮاﻣﻞ مؤثر ﺑﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن

ﻋﻮاﻣﻞ مؤثر ﺑﺮ ﻣﻘﺪار ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﮔﺴﻞ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﺧﺎک، زاوﯾﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﮔﺴﻞ، ﻃﻮل ﻟﻐﺰش، ﺧﻮاص ﻣﻮاد، شکل‌پذیری و ﻏﯿﺮه ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد. ضمناً ﺑﺎ ﮐﻢ ﮐﺮدن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻃﻮﻟﯽ ﺧﺎک در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﻟﻮﻟﻪ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﻻ می‌رود.

ﻋﻮاﻣﻞ مؤثر ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺑﺎ ﮔﺴﻞ

ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای در ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ واﻗﻊ در ﻣﻌﺮض ﺣﺮﮐﺎت ﮔﺴﻞ دﺧﺎﻟﺖ دارﻧﺪ عبارت‌اند از : ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ، ﺷﮑﻞ ﺧﻨﺪق ، ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻧﺴﺒﯽ ﮔﺴﻞ ، زاوﯾﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﮔﺴﻞ ،ﺧﻮاص ﺧﺎک و طول‌های ﻣﻬﺎر ﻧﺸﺪه مؤثر . ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻟﻮﻟﻪ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺤﺖ تأثیر ﺧﻮاص ﻣﺼﺎﻟﺢ ، ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ و ﻓﺸﺎر داﺧﻠﯽ آن می‌باشد ﭘﺎﺳﺦ دینامیکی ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ عموماً در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻧﺎﺷﯽ از ﮔﺴﻠﺶ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﻮده و می‌توان از آن صرف‌نظر ﻧﻤﻮد ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻨﺎﺳﺐ می‌توانند از ﯾﮏ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻧﺴﺒﯽ اعمال‌شده استاتیکی به دست آﯾﺪ.

 ویژگی‌های ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ

ﻋﻮاﻣﻞ دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ اﺛﺮ می‌گذارند ﺷﺎﻣﻞ ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ و ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاره ، ﻓﺸﺎر داﺧﻠﯽ و ﺧﻮاص ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻟﻮﻟﻪ می‌باشند . از اﯾﻦ ﻣﯿﺎن  ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاره در مصالح‌های ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﺸﺶ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﯽ می‌باشد . نیروهای ﻃﻮﻟﯽ وارده ﺑﺮ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ از ﺳﻮی ﺧﺎک اﻃﺮاف ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ  حال‌آنکه ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ حاصل‌ضرب ﻗﻄﺮ در ﺿﺨﺎﻣﺖ می‌باشد . ﻧﺴﺒﺖ ﻧﯿﺮوی ﻃﻮﻟﯽ وارده ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ، ﻃﻮل ﻣﻬﺎری مؤثر ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ را ﺗﻌﯿﯿﻦ می‌نماید ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﯾﻦ ﻃﻮل مستقیماً ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ باضخامت ﺟﺪاره ﻟﻮﻟﻪ اﺳﺖ . به‌عنوان ﯾﮏ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﮔﺴﻞ ﻣﺴﺘﻘﻞ از  ﻗﻄﺮ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ و مستقیماً باضخامت ﺟﺪاره ﻟﻮﻟﻪ اﺳﺖ .

اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺪاره ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻨﺠﺶ ﮐﺸﺸﯽ در ﻣﺼﺎﻟﺢ ﮔﺴﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ . درصورتی‌که  ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮی ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﮐﺮد.  ﺑﺮای ﺧﻄﻮط لوله‌ای ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض ﻓﺸﺎرﻫﺎی ﺟﺎﻧﺒﯽ زﻣﯿﻦ ﻗﺮار دارﻧﺪ اﻣﮑﺎن ﺑﯿﻀﯽ ﺷﺪﮔﯽ حلقه‌ای وﺟﻮد دارد ، ﻣﮕﺮ آنکه ﯾﮏ ﺣﺪ ﺑﺎﻻی ﻧﺴﺒﺖ ﻗﻄﺮ ﺧﻂ  ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪار اﻋﻤﺎل ﺷﻮد . ﻓﺸﺎر داﺧﻠﯽ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮐﺎﻫﺶ دادن ﺑﯿﻀﯽ ﺷﺪﮔﯽ حلقه‌ای ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ را در ﺑﺮاﺑﺮ چروکیدگی ﻣﻮﺿﻌﯽ  ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎﻫﺶ اﺛﺮ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪار ﮐﻨﻨﺪ ه ﻧﻘﺎﯾﺺ ﻫﻨﺪﺳﯽ اوﻟﯿﻪ ﺑﻬﺒﻮد می‌بخشد.

ﺗﺄﺛﯿﺮات اﻧﺘﺸﺎر اﻣﻮاج ﺑﺮ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن

ﻫﺪف اراﺋﻪ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﻤﯽ ﺑﻌﻀﯽ از روش‌هایی  می‌باشد ﮐﻪ می‌توانند ﺑﺮای ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن ازلحاظ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر اﻣﻮاج لرزه‌ای ﺑﮑﺎر رود  نتایج ﻧﺸﺎن می‌دهد ﮐﻪ ﻓﺰون ﺳﺎزی دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن اﯾﻔﺎ نمی‌نماید . ﺗﺮﮐﯿﺐ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻘﯿﺪ و ﺣﻀﻮر وﯾﮋﮔﯽ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺷﻌﺎﻋﯽ زﯾﺎد ﺧﺎک اﻃﺮاف ﺑﺎﻋﺚ تنجش‌هایی ﻧﺎﺷﯽ از تأثیرات ﻓﺰون ﺳﺎزی می‌شود ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ از تنجش‌های ﻧﺎﺷﯽ از جابه‌جائی ﻧﺴﺒﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﺧﺎک – ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ محاسبه‌شده ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از برآورده‌ای تنجش‌های ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ زﻣﯿﻦ می‌باشد . ﺑﺮای ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن می‌توان از ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺗﯿﺮ ﺑﺮ ﺑﺘﺮ ﮐﺸﺴﺎن به‌عنوان راهنمایی در ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب ﻃﻮﻟﯽ از ﻟﻮﻟﻪ ﮐﻪ باید ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ یک‌خم ﯾﺎ ﯾﮏ سه‌راهی به‌صورت اﺟﺰای ﮐﻮﺗﺎه ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪل ﺷﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد  اﯾﻦ ﻃﻮل می‌تواند ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻃﻮل ﮐﻤﯿﻨﻪ ﻻزم ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ  ﺧﺎک  ﻓﺮض ﺷﺪه به‌صورت ﯾﮏ ﺗﯿﺮ ﻧﯿﻤﻪ  ﺑﯿﻨﻬﺎ ﯾﺖ  ﮐﺸﺴﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد.

روش‌های ﻧﻮﯾﻦ در مقاوم‌سازی لوله‌های ﻣﺪﻓﻮن

شرکت‌های ﻣﺘﺼﺪی ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ علاقه‌مند ﺑﻪ ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﺧﺪﻣﺎت اﯾﻤﻦ و قابل‌اعتماد ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮﮐﯿﻦ ﺧﻮد هستند . ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ  واﮐﻨﺶ در ﺑﺮاﺑﺮ گزارش‌های ﺷﺮاﯾﻂ اﺿﻄﺮاری ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﺒﺬول ﮔﺮدد . ﺑﺮای ﯾﮏ ﻣﺘﺼﺪی ، ﺷﺮاﯾﻂ اﺿﻄﺮاری ﺣﺎﺻﻞ از زلزله‌های ﻣﺨﺮب ﭼﻨﺪان ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻌﻤﻮل روزاﻧﻪ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ به‌جز اﯾﻨﮑﻪ در اﺛﺮ زﻟﺰﻟﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺷﺮاﯾﻂ اﺿﻄﺮاری ﺑﺮای بخش‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ به‌طور هم‌زمان رخ دﻫﺪ . ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در زلزله‌های ﮔﺬﺷﺘﻪ وخیم‌ترین ﺷﺮاﯾﻂ اﺿﻄﺮاری زﻟﺰﻟﻪ ﻧﯿﺰ ﻇﺮف 8  ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺮﻃﺮف ﺷﺪه و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد نسبتاً ﺧﻮب سیستم‌های ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻌﻘﻮل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ خدمت‌رسانی ﺑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﭘﺲ از ﯾﮏ زﻟﺰﻟﻪ ﻣﺨﺮب ﺧﯿﻠﯽ زودتر از ﺗﻌﻤﯿﺮات سازه‌ای ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدی ﺑﺮﮔﺮدد و اﺳﺘﻔﺎده ﻋﺎدی ﺑﺮای مشترکین اﺟﺎزه داده ﺷﻮد.

ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﮔﺴﻞ

ﺑﺮای ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻓﻮﻻدی ﺟﻮش ﺷﺪه متداول‌ترین روش ﺑﺮای ﺗﺤﻤﻞ ﺣﺮﮐﺖ ﮔﺴﻞ ﺣﺪاﮐﺜﺮ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻟﻮﻟﻪ در ﻣﺤﺪوده ﻧﺎﮐﺸﺴﺎن درکشش به‌منظور ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ زﻣﯿﻦ ﺑﺪون ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ می‌باشد . هرگاه اﻣﮑﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ قرارگیری ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺧﻂ ﮔﺴﻞ ﭼﻨﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﮐﻪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﮐﺸﺶ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻗﺪری ﺧﻤﺶ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد از قرارگیری ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ آن را در ﻓﺸﺎر ﻗﺮار دﻫﺪ ﺑﺎﯾﺪ اﺟﺘﻨﺎب ﺷﻮد.زﯾﺮا ﺗﻮاﻧﺪی ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در ﺗﺤﻤﻞ تنجش‌های ﻓﺸﺎری ﺑﺪون ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﯿﺎر ﮐﻤﺘﺮ از تنجش‌های ﮐﺸﺸﯽ  اﺳﺖ.  روش‌های ﻣﺘﻌﺪدی ﺑﺮای ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ مدفون در ﻣﻌﺮض ﮔﺴﻠﺶ وﺟﻮد دارﻧﺪ . اﯾﻦ روش‌ها ﺑﺎ اﺻﻼﺣﺎت ﻻزم در ﻣﻮرد شرایط ﻗﯿﺪﻫﺎ می‌توانند ﺑﺮای ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ مدفون و ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﮑﺎر می‌روند.  اﯾﻦ روش‌ها عبارت‌اند از:

روش Newmark-Hall

روشKennedy   و ﻫﻤﮑﺎران

روش اﺟﺰا، ﻣﺤﺪود

 

دو روش اول ﺣﺮﮐﺖ ﮔﺴﻞ را ﺑﺼﻮرﺗﯿﮑﻪ در ﯾﮏ ﺻﻔﺤﻪ تعریف‌شده ﻣﻨﻔﺮد رخ می‌دهد ﻓﺮض می‌کنند و توده‌های ﺧﺎک در ﻃﺮﻓﯿﻦ ﮔﺴﻞ را به‌صورت دو ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ ﻣﺘﺤﺮک در ﻧﻈﺮ می‌گیرند.

روش Newmark-Hall     ﯾﮏ برآورد ﻣﺮز ﭘﺎﯾﯿﻦ از ﺗﻨﺠﺶ در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ را به دست می‌دهد . زﯾﺮا ﻓﺮض می‌کند ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻗﺎدر اﺳﺖ از زﻣﯿﻦ ﺗﻨﺠﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ زﯾﺮا ﺑﺎ ﻓﺮض ﻧﻤﻮدن اﯾﻨﮑﻪ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﺧﻤﺸﯽ ﻧﺪارد تنجش‌های ﺧﻤﺸﯽ را دﺳﺖ ﺑﺎﻻ برآورد می‌کند ﺟﺪا ﺷﻮد ﮐﻪ درنتیجه هرگونه ﻗﯿﺪ ﺟﺎﻧﺒﯽ را ﺣﺬف ﻣﯽ نماید . ﺳﭙﺲ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ به‌صورت ﯾﮏ ﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﯿﻦ دونقطه ﻣﻬﺎری ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ می‌دهد . از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ روش Kennedy  و ﻫﻤﮑﺎران ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ برآورد ﻣﺮز ﺑﺎﻻﯾﯽ از  ﺗﻐﯿﯿﺮ مکان‌های ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﺮﮐﺖ ﮔﺴﻞ طبیعتاً سه‌بعدی ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ مؤلفه‌های ﻟﻐﺰش اﻣﺘﺪادی و ﻟﻐﺰش ﻋﺎدی ﮔﺴﻞ دارﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺣﺮﮐﺎت ﻧﻘﺎط  ﻣﻬﺎری ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ قرارگیری ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ روﺋﯿﻦ ﮔﺴﻞ و اﻧﺤﺮاف ﺻﻔﺤﻪ ﮔﺴﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ روﯾﯿﻦ دارد.

ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻓﻮﻻدی ﻣﺪﻓﻮن در ﻣﺤﻞ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺑﺎ ﮔﺴﻞ راﺳﺘﺎ ﻟﻐﺰ

ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ معمولاً در ﯾﮏ ﻧﺎﺣﯿﻪ وﺳﯿﻊ ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ و اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ، ﺳﯿﺴﺘﻢ را در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮﻫﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ تأسیسات دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﮐﻮﭼﮑﯽ را اﺷﻐﺎل می‌نماید ﻗﺮار می‌دهد . در ﻫﻨﮕﺎم ﮔﺴﻠﺶ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی اﺻﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻗﺮار می‌دهد می‌باشد . اﯾﻦ  ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ عبارت‌اند از:

اﻟﻒ ) ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺷﺪن ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺤﺖ بارمحوری و ﺧﻤﺸﯽ به‌واسطه ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻔﺎﺻﻞ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ و ﻟﻐﺰش ﻣﺤﻮری

ب ) اﺻﻄﮑﺎک ﻃﻮﻟﯽ در ﺳﻄﺢ مشترک ﺧﺎک ولوله

پ ) ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎک

ﺗﺤﻠﯿﻞ لرزه‌ای ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ مدفون در ﻣﻌﺮض ﮔﺴﻠﺶ وظیفه ﻣﻬﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ اندرکنشی ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺧﺎک – ﺳﺎزه ﺑﺎ دشواری‌های ﻋﺪدی ﻣﺘﻌﺪدی می‌باشد ، ﻧﻈﯿﺮ

1  ) ﻣﺪل سه‌بعدی ، 2  ) ﺗﻐﯿﯿﺮ شکل‌های ﺑﺰرگ ،3   ) ﮐﻤﺎﻧﺶ ﻣﻮﺿﻌﯽ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﯽ ، 4 ) ﮐﻤﺎﻧﺶ اوﻟﺮﯾﻦ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎرش ﻧﺎﺷﯽ از ﮔﺴﻠﺶ ،5  ) ﻟﻐﺰش ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺎک اﻃﺮاف ، 6 ) رﻓﺘﺎر غیرخطی ﺧﺎک]3[.

ﺷﺮح مسئله

وﻗﺘﯽ زلزله‌ای روی می‌دهد، ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ سریعاً وﺿﻌﯿﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮔﺎزرﺳﺎﻧﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ زلزله‌زده و آسیب‌های وارده ﺑﻪ آﻧﺮا ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﯾﮏ ﺑﺮآورد ﺻﺤﯿﺢ و ﺳﺮﯾﻊ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ جلوگیری از ﺑﺮوز ﺣﻮادث ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ پرآسیب و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اداﻣﻪ گازرسانی اﯾﻤﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﻢ ﯾﺎ ﺑﺪون آﺳﯿﺐ اﻗﺪام ﻧﻤﻮد. به‌هرحال در زﻟﺰﻟﻪ، اﻧﻬﺪام ساختمان‌ها، ﺧﺮاﺑﯽ جاده‌ها و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از تأسیسات ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﯽ ﻣﺜﻞ ﺧﻄﻮط ﺗﻠﻔﻦ و تأسیسات ﻣﻮ ﺑﺎﯾﻞ ﮐﺎﻣﻸ ﻣﺤﺘﻤﻞ اﺳﺖ. در ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ جمع‌آوری اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﻟﺬا استفاده از سیستم‌های ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ و ﻧﻈﺎرﺗﯽ ﺟﻬﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺤﺮان ﺑﺮ اﺳﺎس جمع‌آوری ﺳﺮﯾﻊ اﻃﻼﻋﺎت و اﺧﺬ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت صحیح‌تر و سریع‌تر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ می‌باشد.

ﺑﺮآورد اﺣﺘﻤﺎل و ﺗﻌﺪاد آﺳﯿﺐ ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ:

در ﺷﮑﻞ4. ﻓﻠﻮﭼﺎرت ارزﯾﺎﺑﯽ رﯾﺴﮏ زﻟﺰﻟﻪ در ﺳﯿﺴﺘﻢ گازرسانی ﺷﺒﮑﻪ ﺷﻬﺮ و ﮔﺎز ﺗﻬﺮان ﺑﺰرگ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﯾﻦ روش اﺑﺘﺪا گسل‌هایی ﮐﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آن‌ها می‌توانند ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ رﯾﺴﮏ در تأسیسات گازرسانی ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان را ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪ. به‌عنوان زلزله‌های ﺳﻨﺎرﯾﻮ انتخاب‌شده و ﺑﺎرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ زلزله‌ای ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ زمین‌شناسی، ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ و ﺷﺮاﯾﻂ  ﺧﺎک ﺑﺴﺘﺮ به‌عنوان داده‌های ورودی ﺟﻬﺖ ارزﯾﺎﺑﯽ رﯾﺴﮏ لرزه‌ای در تأسیسات ﺷﺒﮑﻪ ﮔﺎز ﺗﻬﺮان محاسبه‌شده‌اند ﮐﻪ درنهایت ﺑﺎ اﻋﻤﺎل اﯾﻦ ﺑﺎرﻫﺎی لرزه‌ای ﺑﻪ مدل‌های در ﻧﻈﺮ گرفته‌شده ﺑﺮای ﺧﺮاﺑﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات و تأسیسات گازرسانی و ﻣﻨﺎزل درنهایت ﺗﻌﺪاد آسیب‌های وارده و اﺣﺘﻤﺎل آن ﺑﻪ ازای زلزله‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.

زلزله‌های ﻧﺎﺷﯽ از گسل‌های ﻓﻌﺎل ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻣﺤﺪوده ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان و ﺣﻮﻣﻪ آن روی دﻫﺪ موردبررسی قرارگرفته‌اند. ﺑﻌﺪ از ﺑﺮرﺳﯽ گسل‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب پرخطرترین گسل‌های ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺗﻌﺪادی از گسل‌های ﻓﻌﺎل به‌عنوان گسل‌های ﺳﻨﺎرﯾﻮ ﺟﻬﺖ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ زﻟﺰﻟﻪ اﻧﺘﺨﺎب و آنگاه ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس،   زﻟﺰﻟﻪ ﺳﻨﺎرﯾﻮ، انتخاب‌شده‌اند . ﺑﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎری زلزله‌های ﺷﺪﯾﺪ ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان و ﺣﻮﻣﻪ، ﯾﮏ زمین‌لرزه ﻧﻈﯿﺮ ﯾﮏ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ به‌عنوان زﻟﺰﻟﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ انتخاب‌شده اﺳﺖ. ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ گسل‌های منشأ زلزله‌های ﺳﻨﺎرﯾﻮ عبارت‌اند از زلزله‌های ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﻃﺮاف ﺗﻬﺮان، زﻟﺰﻟﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﮔﺴﻞ مشاء، زﻟﺰﻟﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﮔﺴﻞ ﺟﻨﻮﺑﯽ ری، زﻟﺰﻟﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﮔﺴﻞ ﺷﻤﺎل ری و زﻟﺰﻟﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﮔﺴﻠﯽ ﺷﻤﺎل ﺗﻬﺮان ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ  3 . ﻧﻤﺎﯾﯽ از اﯾﻦ گسل‌ها آورده ﺷﺪه اﺳﺖ. 

ﻧﺘﺎﯾﺞ حاصل‌شده از زلزله‌های ﺳﻨﺎرﯾﻮ در ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ذخیره‌شده اﺳﺖ ﮐﻪ به‌صورت ﻋﺪدی و ﯾﺎ ﻧﻤﻮداری قابل‌استفاده اﺳﺖ. در ﺷﮑﻞ 4 . ﻧﺘﯿﺠﻪ زﻟﺰﻟﻪ ﺳﻨﺎرﯾﻮ ﮔﺴﻞ ﺷﻤﺎل ﺗﻬﺮان را ﺑﺮ ساختمان‌ها ﻧﺸﺎن داده‌شده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮐﺜﺮت اﯾﻦ ﻧﻤﻮدارﻫﺎ، ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ ﻧﻤﻮدارﻫﺎ آورده ﺷﺪه و درنهایت راه‌های ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ و ﯾﺎ ﭘﺸﮕﯿﺮی اراﺋﻪ ﮔﺮد ﯾﺪه اﺳﺖ. ازآنجاکه در شبکه‌ایpsi  250  و  100psi از لوله‌های ﻓﻮﻻدی ﺑﺎ اﺗﺼﺎﻻت ﺟﻮﺷﯽ استفاده‌شده اﺳﺖ

نتیجه‌گیری

در ﺑﺤﺚ مقاوم‌سازی لوله‌های ﻣﺪﻓﻮن ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺟﻨﺲ ﻣﺠﺮا، ﺑﺴﺘﺮ و ﻣﺼﺎﻟﺢ تشکیل‌دهنده آن‌ها ، اﻣﻼح ﻣﻮﺟﻮد ، ﺟﻨﺲ ﻟﻮﻟﻪ ، ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺸﺎرﻫﺎی داﺧﻠﯽ ﻟﻮﻟﻪ ، ﺑﺎرﻫﺎی وارده از ﻃﺮف ﺧﺎک و ﯾﺎ در اﺛﺮ زﻟﺰﻟﻪ و اﻧﻮاع رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺧﺎک ﻣﺤﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻐﺰش و ﮔﺴﻠﺶ ، ﺟﻨﺒﺶ و ﻏﯿﺮه دﺧﺎﻟﺖ دارﻧﺪ.

تأسیسات ﻓﺎﺿﻼﺑﯽ اﻋﻢ از شبکه‌های جمع‌آوری ﻓﺎﺿﻼب ، ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل و تصفیه‌خانه‌ها ﮐﯿﻠﻪ واﺣﺪﻫﺎی ﻓﺮآﯾﻨﺪی و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ و وﺳﺎﯾﻞ ﺑﺮﻗﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ به‌کاررفته در آ ن ﻫﺎ در ﻣﻌﺮض ﺗﻤﺎس و ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ محیط‌هایی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در آن‌ها انواع و اﻗﺴﺎم ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻮرﻧﺪه و ﺗﺨﺮﯾﺒﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ می‌توان ﮔﻔﺖ ا ﯾﻦ محیط‌ها ازنظر ا ﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ متنوع‌ترین محیط‌های در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻣﻮاد اوﻟﯿﻪ ﻣﺼﺮﻓﯽ در اﯾﻦ تأسیسات اﺳﺖ شاید ﺗﻨﻮع آلودگی‌ها و ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻮرﻧﺪه در محیط‌های ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ا ﯾﺠﺎب ﻣﯽ نماید ﮐﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ ﻃﺮاح در ا ﯾﻦ زمینه‌ها ﺑﺎ ﻣﻮارای ﺑﯿﺸﺘﺮ و دﻗﺖ زیادتری ﻣﻮاد ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ را اﻧﺘﺨﺎب نمایند .

ﯾﮑﯽ از راه‌های ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﺧﻮردﮔﯽ ﭘﻮﺷﺶ دادن ﻫﻮا در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ محیط‌های ﺧﻮرﻧﺪه ﺑﺎ ﻫﻮادﻫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ا ﯾﻦ محیط‌ها مقاوم‌اند. اﻣﺮوزه از ا ﯾﻦ ﻣﻮاد ﺑﻪ صورت‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ در تأسیسات ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده می‌شود   نتایج ﻧﺸﺎن می‌دهد ﮐﻪ ﻓﺰون ﺳﺎزی دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن اﯾﻔﺎ نمی‌نماید. ﺑﺮای ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن می‌توان از ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺗﯿﺮ ﮐﺸﺴﺎن به‌عنوان راهنمایی در ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب ﻃﻮﻟﯽ از ﻟﻮﻟﻪ ﮐﻪ باید ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ یک‌خم ﯾﺎ ﯾﮏ سه‌راهی به‌صورت اﺟﺰای ﮐﻮﺗﺎه ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪل ﺷﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد .ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺮای ﺑﺎرﻫﺎی ﺧﺎرﺟﯽ مثلاً ﺑﺎرﻫﺎی ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺳﻨﮕﯿﻦ در ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

در ﻃﯽ زلزله‌ها ، ﯾﮏ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺪﻓﻮن ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎرﮔﺬاری ﺷﺪﯾﺪی ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ جابه‌جایی ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺰرگ  زﻣﯿﻦ در ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪ اﺳﺖ ﺗﺠﺮﺑﻪ نماید ﺣﺮﮐﺎت ﺑﺰرگ زﻣﯿﻦ می‌توانند ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺴﻠﺶ ، رواﻧﮕﺮاﯾﯽ ، ﮔﺴﺘﺮش ﺟﺎﻧﺒﯽ ، زمین‌لغزش ، ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ شیب‌ها ﺑﻮﺟﻮدآﯾﻨﺪ . به‌هرحال از ﺣﺮﮐﺎت ﻧﺎﺷﯽ از ﮔﺴﻠﺶ  و روانگرایی از ﻗﺒﯿﻞ ﮔﺴﺘﺮش ﺟﺎﻧﺒﯽ اﻏﻠﺐ نمی‌توان در ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در ﻧﻮاﺣﯽ ﺑﺎ لرزه‌خیزی ﺑﺎﻻ دوری ﮔﺰﯾﺪ.

 

این مقاله به همت مهدی صفاخیل و جلال بازرگان تهیه شده است