بتن شاتکریت چیست؟
شاتکریت یا بتن پاشیده، به ملات یا بتنی که با هوا و سرعت بالا بر روی سطح پاشیده می شود، گفته می شود. شاتکریت متشکل از سیمان، سنگدانه، آب و مواد افزودنی است.شاتکریت نسبت به بتن متداول مزیت هایی دارد که می توان از آن ها به قالب بندی کمتر، قابلیت چسبندگی عالی به سطح و کسب مقاومتی در حدود 450-550 کیلوگرم بر سانتی متر مربع در 28 روز، اشاره کرد.
فرآیندهای شاتکریت:
فرآیند شاتکریت به دو صورت خشک و مرطوب صورت می گیرد.
فرآیند مخلوط خشک(شاتکریت پودری)
در این فرآیند، مخلوط سیمان و شن و ماسه مرطوب از طریق یک لوله که به یک منبع تغذیه متصل است، منتقل می شود و سپس آب تحت فشار وارد منبع شده و با سایر مواد مخلوط می‌شود. در این فرآیند، هر گونه تغییر در مقدار آب توسط مسئول مربوطه انجام می شود.اگر میزان آب زیاد باشد، بتن در هنگام پرتاب به صورت عمودی تمایل به فروپاشی دارد. مقدار آب باید به میزان مناسب باشد که هدر رفت مواد در حال برگشت حداقل باشد.
انواع مختلفی از تجهیزات برای شاتکریت با این تکنیک موجود است. تجهیزاتی که تامین مداوم ملات را تضمین می کند می تواند مواد را به فاصله 300 تا 500 متر به صورت افقی و 45 تا 100 متر به صورت عمودی پاشش کنند.
فرآیند اختلاط مرطوب(شاتکریت مایع)
در این فرآیند کلیه مواد مانند سیمان، ماسه، سنگدانه درشت کوچک و آب قبل از ورود به محفظه، مخلوط می شوند.
هوای اضافی برای افزایش سرعت و بهبود الگوی اجرا به نازل تزریق می شود. تجهیزاتی با قابلیت بتن ریزی به میزان 3 تا 9 مترمکعب در ساعت موجود است.
پس زدگی یا برگشت بتن شاتکریت، پدیده ایست که در آن قسمتی از ملات یا بتن پاشیده بر روی سطح، به دلیل سرعت بالای جت برگشت خورده و روی سطح قرار نگیرد. این پدیده ارتباط مستقیمی با نسبت آب به سیمان و ماهیت و موقعیت سطح دارد. با افزودن دوده ی سیلیس (محصول ™DSP) این پدیده به صورت قابل توجهی کاهش می یابد.
محدوده تقریبی برگشت بتن 5 تا 15 درصد برای دال های افقی، 15 تا 30 درصد برای سطوح شیب دار و عمودی و 20 تا 50 درصد برای سطوح بالای سر و گوشه ها است.
در صورت استفاده از بتن سبک، فرآیند مخلوط خشک ترجیح داده می شود. نسبت آب به سیمان کمتر مورد استفاده، استحکام بالاتر، جمع شدگی خزشی و خشک شدن کمتر و دوام بالاتر را به همراه دارد. در حالی که در فرآیند مرطوب دوام بالاتری را می توان به راحتی با استفاده از عوامل حباب کننده هوا بدست آورد.
به دلیل اینکه در فرآیند مرطوب نسبت آب به سیمان می تواند مداوما کنترل شود، در فرآیند مرطوب کمتر پیش می آید که مشکلی ایجاد شود.
ویژگی ها
- بتن می تواند توسط یک نازل از فاصله ایمن اعمال شود.
- مقرون به صرفه تر از بتن معمولی به قالب بندی کمتری نیاز دارد.
- چسبندگی عالی و به وجود آوردن لایه هایی بسیار مستحکم
- بکارگیری از ریزدانه در آن حداکثر و میزان سیمان آن زیاد است.
- افزایش دوام
- در حالی که بتن معمولی توسط ارتعاش یکپارچه می شود، شاتکریت با برخورد یک جت با سرعت بالا که به سطح برخورد می کند، یکپارچه می شود. این فرآیند نه تنها باعث افزایش میزان سیمان به دلیل برگشت مجدد می شود، بلکه هوای محبوسی در بتن ایجاد می کند که بر دوام شاتکریت تأثیر می گذارد.(هوا در بتن آن را در برابر یخ زدگی مقاوم می کند.
کاربردها
- در ساخت و سازهای مختلف مانند بتن ریزی سطوح نازک عمودی یا افقی بالای سر، به ویژه بخش های منحنی یا چین خورده، کانال، مخزن و پوشش تونل استفاده می شود.
- در استخرهای شنا، سازه های نگهدارنده آب و مخازن پیش تنیده استفاده می شود.
- در تثبیت شیب های سنگی و حفاظت موقت از سطوح سنگی تازه حفاری شده استفاده شده است.
- بتن شاتکریت یک ابزار برای محافظت در برابر خوردگی طولانی مدت ستون ها، پناهگاه زغال سنگ، مخازن نفت، قاب های ساختمان های فولادی و سایر سازه ها و همچنین در پوشش فولاد سازه ای برای نسوز کردن است.
- بتن شاتکریت برای کاربردهای در دمای بالا، مانند پوشش نسوز کوره‌ها، دودکش‌ها، کوره‌ها و غیره نیز کاربرد دارند.
