مطالعه آزمایشی آسیب منطقه 17 در زلزله تهران

گزینش محدوده مطالعه آزمایشی (زلزله در منطقه 17 تهران) 

تحلیل خسارت ناشی از زلزله که برای سراسر منطقه تهران انجام شده نشان می‌دهد که بخش جنوبی شهر تهران در اثر زلزله ناشی از گسل جنوب ری به‌شدت خسارت خواهد دید. یک دلیل برای این خسارت لرزه‌ای آن است که بخش جنوبی شهر تهران نه تنها در نزدیکی منبع زلزله واقع گردیده بلکه دارای بسیاری از ساختمان‌هایی است که با مصالح سنتی از قبیل آجر، مصالح بنایی چوب و فلز ساخته شده‌اند. همچنین به نظر می‌رسد که سازه ساختمان‌های این منطقه در برابر زلزله نیرومند مقاوم نباشند. علاوه بر این شرایط، تراکم جمعیت این بخش، بالاترین سطح در شهر تهران و حتی در دنیا محسوب می‌شود. بر اساس اطلاعات آماری آن سال1375، تعدادی از حوزه‌های آماری، جمعیتی بالغ بر 500 نفر در هکتار و در بعضی موارد متجاوز از 700 نفر در هکتار دارند. به علت ترکیب چنین شرایط فیزیکی و اجتماعی، و رشد جمعیت، به نظر می‌رسد که آسیب‌پذیری بالقوه در برابر یک زلزله نیرومند هر سال رو به افزایش است. محدوده مطالعه آزمایشی در منطقه 17 تهران انتخاب شد تا اطلاعات پایه در مورد آماده‌ سازی اقدامات ضروری در جهت کاهش بلایای ناشی از زلزله گردآوری و شناسایی گردد. وارسی‌های دقیق در مورد ساختمان‌ها و کاربری زمین شهری انجام گردید. بر اساس این وارسی‌ها و تحلیل‌ها مشکلات موجود برای آماده‌سازی و پیشگیری از بلایای زلزله در محدوده مطالعه آزمایشی به شرح زیر مورد بحث قرار می‌گیرد.

جزئیات محدوده مطالعه آزمایشی (زلزله در منطقه 17 تهران) 

محدوده مطالعه آزمایشی در بخش مرکزی منطقه 17  واقع شده است که بر طبق آمار سال 1375 شامل 13 حوزه آماری با شماره‌های 84، 85، 86، 87، 88، 89‌، 90، 91، 92، 95، 96، 98، 99 می‌باشد. این حوزه‌ها در مجموع به 150 بلوک مسکونی تقسیم می‌شوند. جمعیت کل این حوزه‌ها 32.239 نفر با تراکم جمعیتی معادل 465 نفر در هکتار می‌باشد. تعداد کل ساختمان‌ها 4,843 واحد می‌باشد.

مکان جغرافیایی محدوده مطالعه آزمایشی،  بخش جنوبی شهر تهران می‌باشد جائی‌که پایین‌ترین لبه مخروط افکنه بزرگ آبرفتی در اثر فرآیندهای رسوبی شمالی جنوبی رودهایی که از کوه‌های البرز سرچشمه می‌گیرند تشکیل شده است. ارتفاع توپوگرافی محدوده، از 1120 تا 1110 متر بالای سطح دریا متغیر است و سطح زمین دارای شیب ملایمی از شمال به جنوب می‌باشد. زمین به‌طور عمده شامل خاک رس سخت حاوی ماسه نرم است.

در نتیجه تمرکز جمعیت در تهران، شهرنشینی در این محدوده از دهه 1340 توسعه یافته است. قبل از پدیده شهرنشینی، این محدوده به‌طور عمده به‌عنوان زمین کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گرفت. توسعه ساختمانی در این محدوده به‌طور عمده باهدف استفاده مسکونی صورت گرفته و لذا تقریباً تمام ساختمان‌ها با کمتر از 3 طبقه ساخته شده‌اند. تعداد معدودی از ساختمان‌های این محدوده بیش از پنج طبقه دارند که به‌طور عمده کاربری  مسکونی دارند اما طرف رو به خیابان این ساختمان‌ها کاربری تجاری و بازرگانی مانند مغازه‌های کوچک و صنایع با مقیاس کوچک دارند. ترکیبی از فولاد، آجر و چوب به‌عنوان مصالح ساختمانی به کار برده شده‌اند که در برابر زلزله نیرومند بسیار ضعیف می‌باشند.

بررسی تفصیلی وضعیت ساختمان‌ها (منطقه 17 تهران در زلزله) 

به‌منظور گردآوری داده‌های اولیه از شرایط موجود کاربری زمین شهری و آمادگی برای بحران زلزله، وارسی دقیقی از وضعیت ساختمانی محدوده مطالعه آزمایشی انجام گردید. داده‌های این تحقیق برای ایجاد پایگاه داده‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی به کار برده شد. پردازش لازم و تحلیل در مرحله بعد انجام شد. بر اساس تحلیل این داده‌ها، گروه مطالعاتی توانست یک الگوی شناخت منطقه‌ای از دیدگاه آمادگی در برابر بحران زلزله برای محدوده مذکور به وجود آورد.

 بررسی وضعیت آمادگی محدوده مطالعه آزمایشی در برابر بلایای زلزله (منطقه 17 تهران در زلزله) 

نکات و مشکلات آمادگی در برابر بحران زلزله، بر مبنای ارزیابی محدوده مذکور از نقطه‌نظر کاهش بلایای ناشی از زلزله به شرح زیر ارائه می‌گردد.

بزرگ‌ترین جنبش لرزه‌ای برآورد شده زمین (منطقه 17 تهران در زلزله) 

به‌عنوان شرط اولیه کاهش بلایای ناشی از زلزله، گروه مطالعاتی بزرگ‌ترین جنبش لرزه‌ای زمین را که می‌تواند در محدوده مطالعه آزمایشی اتفاق افتد برآورد نمودند. شتاب این جنبش بیش از 400 گال و شدت آن 9 در مقیاس MMI محاسبه گردید. این نوع جنبش، سراسر محدوده مطالعه آزمایشی را پوشش می‌دهد.

استعداد روانگرایی(منطقه 17 تهران در زلزله) 

شرایط زمین محدوده مطالعه آزمایشی به‌طور عمده شامل خاک رس آبرفتی می‌باشد. این نهشته رسی به‌سختی مستحکم شده و سطح آب زیرزمینی در این محدوده در عمق بیش از 20 متر از سطح زمین است. با توجه به این شرایط، استعداد روانگرایی در این محدوده بسیار پایین است.

آسیب ساختمانی در اثر زلزله تهران (منطقه 17) 

تقریباً تمامی ساختمان‌های محدوده آزمایشی در اثر زلزله گسل ری یا به‌کلی ویران خواهند شد و یا به‌سختی آسیب خواهند دید. نسبت آسیب، بر اساس داده‌های تابع آسیب ساختمانی موجود، بیش از 80 درصد برآورد می‌شود. فقط حوزه 87 است که نسبت آسیب ساختمانی را 60 تا 70 درصد نشان می‌دهد زیرا 97% ساختمان‌ها در این حوزه دارای سازه فلزی هستند. گروه مطالعاتی، بر اساس پایگاه داده‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی مربوط به محدوده مطالعه آزمایشی، یک مدل سه بعدی از منظره‌های پرسپکتیو عمودی که نشان دهنده وضعیت ویژه قبل و بعد از رویداد زلزله در محدوده مطالعه آزمایشی است تهیه نمود

تلفات انسانی در اثر زلزله تهران (منطقه 17)

در محدوده مطالعه آزمایشی نه تنها خسارات ساختمانی بلکه تلفات انسانی نیز بالا خواهد بود. اگر چه تلفات انسانی بسته به نوع سازه ساختمان‌ها متفاوت خواهد بود، ولی برآورد می‌شود 3,048 نفر از کل جمعیت 32239 نفری شب هنگام (طبق آمار 1375)، کشته خواهند شد. درصورتی‌که گروه‌های امداد مردمی و گروه امداد مربوط به سایر ارگان‌ها، به‌موقع حاضر شوند و به‌صورت مؤثر عمل نمایند، مجموع تعداد تلفات تا 2151 نفر کاهش خواهد یافت.

اساس پیشگیری از بلایا (منطقه 17 تهران در زلزله) 

به‌منظور ایجاد عکس‌العمل مؤثر و سریع در موارد اضطراری از قبیل بحران زلزله، ضروری است مراکزی که به‌عنوان پایگاه‌های سرویس‌دهی عمل نموده و اقدامات مقابله‌ای در برابر زلزله را تدارک می‌نمایند به‌طور مناسب تجهیز شوند. در حال حاضر در منطقه 17 هیچ‌گونه اقدامی در جهت کاهش بلایا و یا اقدامات مقابله‌ای ضروری انجام نشده است. اگر چه جمعیت هلال‌احمر ایران قادر خواهد بود بلافاصله پس از رویداد زلزله، عملیات امدادی را آغاز نماید اما خسارت برآورد شده در تهران بسیار بیشتر از حدی است که هلال‌احمر به‌تنهایی بتواند مدیریت نماید. بنابراین باید پایگاه‌هایی در سطح منطقه‌ای و یا ناحیه‌ای به‌طور مستقل شکل بگیرند و حداقل آذوقه اضطراری شامل غذا، آب، دارو و همچنین ابزار مورد نیاز برای عملیات امدادرسانی و ژنراتورهای خودکار در این پایگاه‌های پیشگیری مهیا باشد.  قسمتی از ساختمان ستاد منطقه‌ای حوادث غیرمترقبه باید برای این منظور اختصاص یابد.

ساختمان‌های مدارس منطقه 17 تهران 

به‌منظور سرویس دهی به جمعیت جوان تهران که جمعیتشان سریعاً در حال افزایش است، بیشتر مدارس به‌صورت دو نوبته کار می‌کنند. در محدوده مطالعه آزمایشی، 13 مدرسه وجود دارد که از ابتدائی تا دبیرستان را شامل می‌شود.. سازه ساختمان این مدارس از فولاد و آجر است و تنها یک ساختمان از بتن مسلح در این ناحیه قرار دارد. مقاومت سازه‌ای ساختمان‌ها در برابر زلزله نیرومند کافی نمی‌باشد. به‌علاوه، زمین مدارس در مجموع نسبتاً کوچک است و استفاده از آن به‌عنوان فضای تخلیه موقت هنگام رویداد زلزله، برای دانش‌آموزان مدرسه آسان نخواهد بود. مقاومت ساختمان مدارس در برابر زلزله نیرومند باید سریعاً کنترل شده و اقدامات مقاوم‌سازی باید اجرا شود. هر مدرسه باید یک کتابچه راهنمای ایمنی در هنگام رویداد زلزله، برای دانش‌آموزان مهیا نماید و تمرینات تخلیه سازی دانش‌آموزان را به‌طور متناوب اجرا نماید.

بیمارستان و خدمات پزشکی منطقه 17 تهران

در منطقه 17 تنها دو بیمارستان و یا درمانگاه عمومی مشغول به کار هستند که یکی از آن‌ها در محدوده مطالعه آزمایشی قرار دارد. کادر پزشکی در این بیمارستان هفت نفر شامل 4 دندان‌پزشک و 2 پرستار هستند که از 8 صبح تا 8 شب در دو نوبت کار می‌کنند. درمانگاه در هنگام شب تعطیل است و خدمات پزشکی اضطراری در دسترس نمی‌باشد. درمانگاه فقط دو مخزن اکسیژن برای مقاصد اضطراری نگهداری می‌نماید. به‌منظور استفاده از تأسیسات درمانگاه به هنگام بحران زلزله، ابتدا باید سازه ساختمان آن بررسی شده و مقاوم‌سازی لازم انجام شود. درمانگاه همچنین باید به مقدار کافی دارو و آب به‌صورت ذخیره در اختیار داشته باشد. همچنین باید به یک ژنراتور خودکار برق و سامانه مخابراتی رادیویی مجهز باشد تا بتواند با ستاد عملیات امدادرسانی در تماس باشد. تعداد 27 پزشک خصوصی در این منطقه مشغول به کار هستند که این پزشکان در 15 مکان مختلف از جمله سه ساختمان پزشکان کار می‌کنند  که بیشتر آنان پزشک عمومی، داخلی، اطفال و دندان‌پزشک هستند.

تأمین آب و شیرهای آتش‌نشانی منطقه 17 تهران 

در این محدوده، با توسعه شهرسازی، خطوط لوله آب جایگزین سامانه سنتی آب‌رسانی (قنات) شده است. علاوه بر آن شیرهای آتش‌نشانی برای کاربرد اضطراری در طول کنار خیابان‌های اصلی موجود می‌باشند، اما تعداد آن‌ها محدود به نظر می‌رسد. از آنجا که هنگام سانحه زلزله، تأمین آب یکی از نگرانی‌های اساسی خواهد بود، بنابراین سیستم آب‌رسانی اضطراری برای آتش‌نشانی و آشامیدن باید مورد بحث قرار گرفته و اقدامات ضروری در اسرع وقت انجام شود. کیفیت آب چاه‌های کم عمق و قنات‌ها برای آشامیدن مناسب نیست و چاه‌های عمیق برای استفاده اضطراری در این محدوده باید بیش از 50 متر عمق داشته باشند.

سامانه مخابرات رادیویی منطقه 17 تهران 

به‌منظور گردآوری و انتشار صحیح اطلاعات رویداد زلزله، داشتن یک سامانه مخابراتی رادیویی در هر شهرداری منطقه‌ای، به‌منظور تماس با مراکز عملیات امدادرسانی، بیمارستان‌ها، مراکز نیروی انتظامی و سازمان‌های ذی‌ربط ضروری می‌باشد. همچنین سامانه مخابراتی رادیویی ثانویه در محدوده یک منطقه، به‌منظور تبادلات خبری با شهروندان مورد نیاز است. وجود یک سامانه مخابرات رادیویی مستقل از سیستم مخابرات نیز الزامی است.

خطرات بالقوه منطقه 17 تهران 

تأسیسات خدماتی و تجاری در محدوده مطالعه آزمایشی وجود دارند که به لحاظ زلزله یک خطر بالقوه محسوب می‌شوند. طبق اطلاعات ارائه شده توسط سازمان آتش‌نشانی تهران، 2 مرکز توزیع نفت و یک مغازه رنگ فروشی در محدوده مطالعه آزمایشی وجود دارد. اما بر اساس بررسی دقیق گروه مطالعاتی، یکی از مغازه‌های توزیع نفت به محل دیگری منتقل شده است .خطر دیگر، شبکه خط لوله گاز می‌باشد. لازم است که آسیب‌های احتمالی وارده به خط لوله گاز در محل‌های مشخص، برآورد شود. نشت گاز می‌تواند منجر به حوادث ثانویه‌ای از قبیل انفجار و آتش‌سوزی شود. شرکت گاز باید مطالعه دقیقی در مورد ایمنی خطوط لوله گاز و مدیریت اضطراری سیستم گاز رسانی انجام دهد. نحوه مدیریت این تأسیسات در هنگام رویداد زلزله، باید مورد توجه قرار گیرد.

محوطه تخلیه سازی 

لازم است برای تأمین امنیت مردم زلزله‌زده، محوطه تخلیه آماده شود که بتواند به‌طور موقت یا در دوره طولانی مورد استفاده قرار گیرد. فضاهای باز همچون پارک‌ها، محوطه مدارس، زمین‌های کشاورزی و غیره واقع در محدوده مطالعه آزمایشی یا در همسایگی آن برای این منظور باید مشخص گردد. متأسفانه همان‌طور که در شکل 6-1-9 نشان داده شده است، چنین فضاهایی در این محدوده موجود نمی‌باشد  تنها یک پارک کوچک در حاشیه بین حوزه‌های آماری 88 و 95 وجود دارد که مساحتی در حدود ₂/¹ هکتار دارد. سایر فضاهای باز این محدوده برای استفاده به‌منظور محوطه تخلیه سازی بسیار کوچک است بنابراین باید محوطه‌ای در یک محدوده دیگر تعیین شود. یک محوطه پیشنهادی، پایگاه نظامی قلعه مرغی است که متعلق به منطقه 19 می‌باشد. اخیراً این پایگاه نظامی به شهرداری تهران واگذار شده است و برای کاربری به‌عنوان پارک در نظر گرفته شده است. در حال حاضر هیچ محوطه تخلیه سازی نه برای این محدوده در نظر گرفته شده و نه برای کل مردم ساکن در منطقه 17. طرح تخلیه سازی تفصیلی باید به‌عنوان یکی از اقدامات مدیریت بحران آماده گردد.

تشکل‌‌های مردمی

تشکل‌های مردمی نه‌تنها در فعالیت‌های کمک‌های اولیه در هنگام رویداد زلزله بلکه همچنین در گردآوری و انتشار اطلاعات زلزله، نقش عمده‌ای را ایفاء می‌کنند. رؤسای اجتماعات باید با همکاری ستادهای منطقه‌ای دستورالعمل‌های مناسب و ضروری برای تخلیه سازی و عملیات کمک‌های اولیه و حفظ امنیت مردم را طراحی نمایند. اما هیچ تشکل مردمی در محدوده مطالعه آزمایشی تا کنون سازمان‌دهی نشده است. بنابراین تأسیس آن به‌منظور کاهش اثر بلایا، حداقل در سطح بلوک‌های مسکونی باید مورد بررسی قرار گیرد. شرکت مردمی در کاهش بررسی نیز باید مورد بحث و برنامه‌ریزی قرار گیرد.

آگاهی از پیشگیری بلایا

لازم است سطح آگاهی مردم نسبت به پیشگیری اثرات بحران زلزله، بر اساس انتشار صحیح اطلاعات در مورد پیشگیری اثرات بلایا، از طریق سازمان‌های اجرایی، مدارس و رسانه‌های گروهی بالا برده شود. هدف اصلی ارتقاء آگاهی مردم از پیشگیری بحران زلزله، به حداقل رساندن تلفات انسانی تا حد ممکن است. افزایش مؤثر اقدامات پیشگیری از سوانح نه تنها به بهبود نحوه عملکرد شهرداری تهران، شهرداری‌های مناطق و مؤسسات مربوط بستگی دارد بلکه به شرکت فعال شهروندان نیز وابسته است. در حال حاضر فعالیت‌های شهرداری تهران و شهرداری‌های مناطق برای ارتقاء آگاهی عمومی از پیشگیری اثر بلایا، واضح نیست. اما حداقل، اطلاعات ضروری از رویداد زلزله باید به مردم داده شود.

 نکاتی در مورد پیشگیری اثر بلایا در محدوده مطالعه آزمایشی

به‌منظور تعیین مشکلات و مسائل مربوط به پیشگیری بحران زلزله، بررسی‌های دقیقی برای شناخت محدوده مطالعه آزمایشی انجام گرفت. داده‌های جمعیتی و ساختمانی کنترل شدند تا اطلاعات آماری سال 1375 با جزئیات بیشتر به‌روز شوند. کاربری ساختمان‌ها نیز برای تعیین کاربری کلی زمین‌های شهری مشخص گردید. مذاکرات مبسوط در ارتباط با پیشگیری از بحران زلزله با مسئولان مدیریت بحران در منطقه 17 انجام گرفت. کلیه داده‌ها، مذاکرات و نتایج بررسی‌های ساختگاهی، از نقطه نظر پیشگیری از بحران زلزله گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

بر اساس موارد فوق، گروه مطالعاتی به یک نتیجه روشن دست یافت که محدوده مطالعه آزمایشی و نواحی اطراف آن هیچ‌گونه سیستم تدافعی در برابر زلزله نیرومند احتمالی ندارند. برآورد می‌شود که در بدترین حالت سناریو، خسارت شدیدی به این محدوده وارد شود. بنابراین برای کاهش خسارت زلزله، حداقل به‌منظور حفظ جان انسان‌ها باید اقدامات ضروری در اسرع وقت انجام شود. موارد زیر برای کاهش اثر بلایای زلزله باید به‌صورت برنامه‌ریزی شده اجرا شود.

طرح پیشگیری بحران زلزله شهری و یک طرح مدیریت بحران باید توسط شهرداری تهران فوراً آماده شود. مطابق با جهت‌گیری‌های مشخص شده در این طرح، هر یک از شهرداری‌های مناطق باید اقدامات لازم را در جهت کاهش خطر زلزله بر عهده گرفته و انجام دهد. همچنین لازم است نقش جامعه (مردم) نیز در اقدامات پیشگیری خطرات از قبیل کمک‌های اولیه، تخلیه سازی و گردآوری و انتشار اطلاعات روشن شود. شهرداری تهران و شهرداری‌های مناطق باید با همکاری یکدیگر یک طرح مدیریت و پیشگیری خطر زلزله را تهیه نمایند.

ضروری‌ترین پروژه در محدوده مطالعه آزمایشی، تقویت سازه‌های ضعیف ساختمان‌های مدارس و بناهای عمومی است. تعداد 13 مدرسه و 4000 دانش‌آموز در این منطقه وجود دارد اما مقاومت ساختمان مدارس در برابر زلزله نیرومند کافی نمی‌باشد. مقاومت هر یک از ساختمان‌های مدارس از نظر مقابله با زلزله باید فوراً کنترل شده و اقدامات مقاوم سازی، بازسازی و یا حتی تغییر محل مدارس به‌سرعت اجرا شود. بناهای عمومی از قبیل ساختمان ستاد منطقه‌ای، بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و ساختمان‌های عمومی مربوطه نیز باید کنترل شده و تقویت‌های لازم انجام شود.

شناسایی و اختصاص محوطه‌های تخلیه سازی برای مردم ساکن در محدوده مطالعه آزمایشی بسیار مهم است. در حال حاضر فضای باز مناسبی برای به‌کارگیری به‌عنوان فضای باز تخلیه جز یک پارک سبز کوچک در محدوده مطالعه آزمایشی وجود ندارد. محوطه فضای تخلیه در هنگام رویداد زلزله باید با هماهنگی شهرداری تهران و شهرداری‌های ذی‌ربط در مناطق مجاور آن محدوده مورد بررسی قرار گیرد. مسیرهای تخلیه نیز باید توسط شهرداری منطقه کنترل و برای این کار اختصاص داده شود و تمامی این اطلاعات توسط کانال مناسبی به مردم منعکس شود.

واکنش‌های اضطراری باید سریعاً توسط شهرداری‌های مناطق انجام شود. پایگاه‌های پیشگیری از خطر زلزله باید در ساختمان شهرداری‌های مناطق آماده به کار شود و لوازم اولیه برای واکنش اضطراری از قبیل غذا، آب، دارو و ابزار کمک‌های اولیه و عملیات امدادرسانی و موتور برق باید در انبارها ذخیره شود. خدمات درمانی اضطراری نیز باید برنامه‌ریزی شود.

آگاهی عمومی مشارکت مردم در اقدامات پیشگیری از بحران زلزله باید ارتقاء یابد. عملیات کمک‌های اولیه مهم‌ترین عامل در حفظ جان انسان‌ها است و اگر این عملیات امدادرسانی به‌موقع انجام شود تا 25 درصد از تلفات انسانی کاسته خواهد شد. به‌منظور تسهیل این امر بسیار ضروری است که مشارکت مردمی در مدیریت بحران پس از زلزله، به‌وسیله ارتقاء آگاهی مردم از اقدامات پیشگیری، افزایش یابد.

امکانات آگاهی دهنده و توصیف کننده بحران زلزله و اقداماتی که خسارات ناشی از زلزله را کاهش می‌دهند باید به‌درستی تهیه و توزیع شوند. آموزش زلزله در مدارس برای نسل جوان نیز باید ارتقاء یابد.

تقویت ساختمان‌های مسکونی باید به‌طور عمیق مورد بررسی قرار گیرد. اگر ساختمان‌ها طوری مقاوم ساخته می‌شدند که می‌توانستند در برابر زلزله مقاومت نمایند، خسارت وارده به آن‌ها به‌راحتی به حداقل می‌رسید اما شرایط اقتصادی حکم می‌کند از اقتصادی‌ترین مصالح و سازه‌های اجرایی برای ساختمان‌ها استفاده شود. آیین نامه اجرایی ساختمانی که توسط دولت تهیه شده است همیشه در پایین‌ترین سطح دستورالعمل فنی نگهداشته می‌شود، بنابراین به علت اجرای طولانی مدت این نوع سیستم، در برخی از قسمت‌های شهر، ساختمان‌هایی انباشته شده‌اند که در برابر زلزله بسیار آسیب‌پذیرند. به‌منظور حفظ ایمنی افرادی که در این محل‌ها زندگی می‌کنند لازم است این مناطق آسیب‌پذیر بازسازی شوند اما توسعه مجدد شهرهای بزرگ تا اخذ توافق عمومی در بین مردم ذینفع همیشه به زمان طولانی نیاز دارد. بنابراین تجدید نظر در کاربری اراضی شهری برای کاهش خسارت باید تحت یک طرح هماهنگ و برنامه‌ریزی شده توسط شهرداری تهران با دیدگاه‌های میان مدت تا بلند مدت انجام شود.

در ارتباط با توسعه مجدد شهری راهکارهای قانونی مناسب از قبیل مشوق‌های مالیاتی، وام مسکن با پایین‌‌ترین نرخ سود و اعطای امتیاز به تعداد طبقات بیشتر در سطح زیر بنای معین و غیره باید تدوین شود تا ساختار شهری قوی‌تری در برابر زلزله ایجاد گردد. تدوین این سیاست‌ها به‌عنوان یکی از اقدامات پیشگیری خطر باید از دیدگاه بلند مدت مورد بحث و بررسی قرار بگیرد.

این مقاله برگرفته از مطالعات JICA (سال1378) می‌باشد.