آب بندی مخازن بتنی و استخرها

استخر و مخازن آب، سازه هایی هستند که همواره در تماس مستقیم با آب هستند. به همین دلیل آب بندی استخرها و آب بندی مخازن بتنی، جزیی جدا ناپذیر از فرایند طراحی و ساخت آن ها می باشد. این تماس می تواند ناشی از آب درون استخر و یا ناشی از آب های زیرزمینی در زیر و یا مجاورت استخر باشد. به همین دلیل باید آن ها را آب بند نمود و در مقابل عوامل فیزیکی مخرب که ممکن است دوام بتن را زیر سوال ببرد، محافظت نمود.
در بتن ترک های مویی و ریزی وجو دارد که آب و بخار آن می توانند از همان جا به داخل بتن نفوذ کنند و در خلل و فرج آن حرکت نمایند. در شکل زیر نمونه ای از این ترک را مشاهده می کنید.

تاریخچه استخرها و مخازن آبی

از زمان های بسیار دور از استخرها که معمولاً در تماس مستقیم با آب قرار دارند، به مقاصد مختلف استفاده می شده است (استخرهای شنا، استخرهای ذخیره یا پرورش ماهی، مخازن ذخیره آب، استخرهایی با مقاصد پزشکی و …..). مدارک تاریخی نشان می دهد که از زمان های ماقبل تاریخ، مردم به علت خواص درمانی و پزشکی آّب، خود را در آن غوطه ور می ساختند. اولین کاربردهای ساخت استخرهای آب گرم با مقاصد پزشکی در یونان باستان و با عنوان آسلپیوس (Asclepius) (خدای شفا دهنده آب و کاشف قدرت درمانی آب) شناخته می شد. قدیمیترین استخر ساخته شده در پاکستان امروزی در منطقه ای با عنوان موهنجودارو ( Mohenjo-daro) موجود است.

بقایای سیلوم و بتسدا (Siloam and Bethesda) در نزدیکی اورشلیم نیز یادآور وجود الهه جان (St. John) در قرون پنجم تا سوم پیش از میلاد است. این استخرها در نزدیکی معبدی که به منظور شستوشوی افرادی که قصد زیارت از آن را داشتند، وجود دارد. اولین بار رومی ها ایده ساخت استخر آب گرم (جکوزی) را به منظور استفاده از خواص درمانی و بهداشتی آن دادند.

این موارد نشان می دهد استخرها و آب بندی آن ها سابقه بسیار طولانی دارد. در همین کارشناسان و متخصصان شرکت افزیر با بررسی نوع و شرایط هر استخر و مخزن آب، افتخار دارد در این زمینه خدمت رسانی کند.

طراحی سیستم آب بندی مخازن بتنی و استخر ها

همواره یکی از مهم ترین جنبه های استخرهای شنا، زیبایی آن ها بوده است. در مورد استخرهای دیگر نظیر مخازن بتنی آب، مهم ترین جنبه آن ها بارهای وارد بر آن ها و تجهیزات درون آن است. برای برخی استخر های خاص هم مانند استخرهای پرورش ماهی، حفاظت شیمیایی آن ها بر موارد فوق اضافه می گردد. در هر یک از این موارد مواد مصرفی جهت آب بندی استخر و آب بندی مخازن بتنی  متفاوت بوده و باید براساس کاربرد استخر آن ها را انتخاب نمود. متاسفانه هر گونه نقصانی در مراحل طراحی و ساخت استخر، منجر به عملکرد ناقص سیستم آب بندی و در نتیجه آسیب بر سازه مورد نظر است. به طور خلاصه می توان پارامترهای زیر را برای طراحی یک استخر نام برد:

• حفاظت و آب بندی قسمت های بیرونی استخر و مخازن بتنی آب
• آب بندی سیستم لوله کشی و انتقال آب و سیم کشی استخر و مخازن بتنی آب
• آماده سازی و آب بندی سطوح داخلی استخر و مخازن بتنی آب
• انتخاب مصالح صحیح برای پوشش نهایی

حفاظت و آب بندی مخازن بتنی آب و استخرها

حتی در صورت وجود طرح اختلاط خوب و ساخت مناسب بتن، یکی از عواملی که می تواند بر آب بندی استخر و مخزن آب اثر گذار باشد، عوامل فیزیکی است. این عوامل می توانند تخریب بتن را تسریع بخشند و در نتیجه دوام آن را کم کنند. از آن جایی که این عوامل در حضور آب تغییر می کنند، در فرایند طراحی سازه حتماً باید سطح آب زیرزمینی (موقتی و دائمی) را در نظر گرفت و اثر آن را بر روی عوامل مورد نظر، شناخت. این فرایند منجر به طراحی بهتر و دقیقتر پی ها و استخر یا مخزن آب روی آن و همچنین آب بندی و حفاظت بهتر آن می شود. شرکت افزیر با در اختیار داشتن کارشناسان متخصص می تواند کارفرمایان و سازندگان را در این امر همراهی کند.

یکی از مهمترین قسمت های استخر که باید تمهیدات ویژه ای در آب بندی آن در نظر گرفت، کف استخر است. از آن جایی که فشار هیدرواستاتیک وارد بر کف استخر و مخزن آب، بیشترین فشار موجود در آن است، سیستم آب بندی انتخابی باید تحمل این فشار را داشته باشد.

در این شرایط فشار وارد بر بتن، ممکن است موجب به وجود آمدن درز و ترک های مویی در آن شود. در واقع می توان گفت کف استخر مهمترین قسمت استخر به جهت آب بندی است و در کف استخر و مخازن آب بعد از عملیات سنگ ریزی و بتن ریزی مناسب، مهمترین اقدام، آب بندی آن است. زیرا در صورتی که آب بتواند به کف استخر نفوذ کند، می تواند از لوله های مویین موجود در بافت بتن بالا رفته و کل بتن را دچار ضعف کند و در نتیجه عملکرد کل سازه را زیر سوال برد.

آب بندی مخازن بتنی آب و استخر های مجود

گاهی اوقات ممکن است به علت تغییر کاربری یک استخر یا مخزن آب، نیاز به طراحی و اجرای سیستم آببندی بعد از اتمام سازه شود. در این شرایط احتمالاً تمهیدات خاصی برای طراحی سیستم آب بندی دیده نشده است. بنابراین باید به مراتب بیشتر از سازه ای که در مرحله اجرا یا طراحی است، در انتخاب سیستم آب بندی دقت به عمل آورد.

یکی دیگر از شرایطی که ممکن است نیاز باشد برای استخرها یا مخازن آبی موجود سیستم آب بندی جدید طراحی و اجرا نمود، تخریب یا مشکل پیدا کردن استخر موجود است. در این شرایط هم با توجه به اینکه سیستم آب بندی به خوبی عمل نکرده است، باید دقت کافی در انتخاب طرح آب بندی جدید را ارائه نمود. به طور خلاصه می توان موارد زیر را برای تعمیر سیستم آب بندی جدید برشمرد:

• ارزیابی اولیه سازه موجود
• آماده سازی سطح
• آب بندی لوله کشی و سیم کشی سازه موجود
• انتخاب مصالح صحیح
• مسلح سازی بتن استخرها و مخازن آب

همانطور که ذکر شد یکی از مواردی که باید در طراحی استخرها در نظر گرفت، اصلاح طرح اختلاط بتن بر مبنای افزودنی مورد نظر است. این اصلاح طرح باید علاوه بر دوام مورد نظر بتن باشد که بر مبنای استانداردهای موجود انجام شود.

نصب سرامیک، سنگ و موزاییک

برای اطمینان از دوام و بهره برداری مناسب استخر در طول سالیان، متخصصین شرکت افزیر پیشنهاد می کنند که از سرامیک، سنگ و یا موزاییک استفاده شود. یکی از مهمترین فاکتورها در انتخاب این موارد این است که بتوانند تنش های مکانیکی و شیمیایی موجود در استخر را در شرایط غوطه وری دائم در زیر آب تحمل نمایند.